چک های برگشتی درترازوی کرونا و قانون جدید
آمارهای بانک مرکزی از میزان چکهای برگشتی نشان می دهد که آیا تغییر قوانین در کاهش چک های برگشتی موفقیت آمیز بوده است یا خیر؟
مصطفوی- آمار بانک مرکزی درباره چکهای برگشتی در شهریور امسال نشان میدهد که در این ماه معادل ۷۰۹ هزار فقره چک برگشت خورده که از نظر تعداد، معادل ۴/۴ درصد کاهش و از نظر مبلغ به میزان ۵ درصد افزایش داشته است. در شهریور امسال حدود 3/7 میلیون فقره چک به ارزش ۲۴۹ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان مبادله شده که از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۵/۵ و 5/23 درصد افزایش یافته است.از سوی دیگر، حدود ۶/۶ میلیون فقره به ارزش ۲۱۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان از چکهای مبادلهای وصول شده است که از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب 7/6 و 7/26 درصد افزایش دارد. در کنار چکهای وصولی معادل ۷۰۹ هزار فقره چک برگشت خورده که از نظر تعداد، چکهای برگشتی در مقایسه با ماه قبل به ترتیب ۴/۴ درصد کاهش و از نظر مبلغ نیز 5درصد افزایش داشته است.علاوه بر این در شهریور ماه، در کل کشور معادل ۶۸۶ هـزار فقـره چـک بـه ارزش حدود ۳۰ هـزار و ۲۰۰ میلیـارد تومان به دلایل کسری یـا فقـدان موجـودی برگشـت خورده که از نظر تعداد و ارزش 7/96 و 1/96 درصد از کل چکهای برگشتی به دلایل کسری یا فقدان موجودی بوده است.در استان تهران معادل ۱۸۹ هزار فقره چک به ارزش حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان به دلایل کسری یا فقدان موجودی برگشت داده شده که از نظر تعداد 9/95 درصد و از نظر مبلغ 5/95 درصد از کل چک های برگشتی به دلایل کسری یا فقدان موجودی بوده است.
چک های برگشتی در سال 99 چقدر بود؟
شاید بپرسید نسبت چک های برگشتی به چک های مبادله شده در سال 99 چقدر بوده و در این سال چه تعداد چک برگشت خورده است؟ با تجمیع دادههای بانک مرکزی مشخص میشود که در سال 1399 ، 102 میلیون فقره چک به ارزش حدود 21993 هزار میلیارد ریال مبادله شده که از این مقدار تنها 9967 هزار فقره به ارزش 2486 هزار میلیارد ریال برگشت داده شده است. بر این اساس، نسبت تعداد چکهای برگشتی به کل چکهای صادرشده در سال 99 به حدود 8/9 درصد رسیده و برای اولین بار در سه سال اخیر تک رقمی شده است. علاوه بر این نسبت ارزش چکهای برگشتی به کل چک های صادرشده در سال 99 به حدود 3/11 درصد رسیده است. در حالی که نسبت تعداد و ارزش چکهای برگشتی به کل چکهای صادرشده در سال 96 به ترتیب 15 و 23 درصد بوده، در سال 99 نسبت تعداد و ارزش چکهای برگشتی به کل چک های صادرشده به 9.8 و 11.3 درصد رسیده و این کاهش چشمگیر چکهای برگشتی به دلیل اجرایی شدن قانون جدید چک از آذرماه 97 بوده است.
کاهش چشمگیر چک های برگشتی در اولین سال تغییر قوانین
سال 98 را با توجه به اجرایی شدن اصلاح قانون چک، می توان سال کاهش چک های برگشتی نامید. بر اساس قوانین جدید در پیگیری چک های برگشتی تسریع شده و تامین پول چک از محل سایر حساب های بانکی صادرکننده چک امکان پذیر می شود. در سال ۱۳۹۸ بیش از ۹۱ میلیون فقره چک به ارزش حدود ۱۱۵۶ هزار میلیارد تومان مبادله شده که از این میزان چک مبادله شده بیش از هشت میلیون فقره چک به ارزش ۱۲۸ هزار میلیارد تومان برگشت خورده و در سال گذشته حدود ۹۰ درصد چکها پاس شده است.
مقایسه 6 ماهه میزان چک های برگشتی
اولین بار در سال 97 تغییر قوانین چک بررسی شد اما پس از آن و به ویژه در چند ماه اخیر چندین بار دیگر این قوانین دستخوش تغییر قرار گرفتند. بانک مرکزی هرماه میزان چکهای برگشتی و وصول شده و... را اعلام می کند. جدای از آمارهای شهریور که در ابتدای مطلب خواندید در مرداد 1400 نسبت تعداد و ارزش چکهای برگشتی به مبادله شده به ترتیب برابر با 10.8 و 14.8 درصد بوده است. در پنجمین ماه از سال 6.9 میلیون فقره چک به ارزش 202.3 هزار میلیارد تومان مبادله شده که از این میان، 742 هزار فقره چک به ارزش 29.9 هزار میلیارد تومان برگشت خورده است. مطابق این آمار و در مقایسه با ماه قبل، تعداد چکهای مبادله شده 13.4 درصد افزایش یافته و ارزش چکهای مبادله شده نیز با رشد 4.8 درصدی همراه بوده است.
تیر 1400
در تیر ماه امسال1/6 میلیون فقره چک به ارزش 1/193 هزار میلیارد تومان مبادله شده که در این بین،۵۶۰ هزار فقره چک به ارزش 9/22 هزار میلیارد تومان با برگشت مواجه شده است. بنابراین، نسبت تعداد و ارزش چکهای برگشتی به مبادله شده در تیرماه ۱۴۰۰، به ترتیب برابر با 1/9 درصد و 8/11 درصد است.
خرداد 1400
در خرداد ماه ۱۴۰۰، ۸ میلیون فقره چک صادر شده که ارزش آن ها در مجموع برابر با 6/222 هزار میلیارد تومان است. این در حالی است که ۷۷۳ هزار فقره چک به ارزش ۲۸ هزار میلیارد تومان برگشت خورده است. بنابراین نسبت تعداد چک های برگشتی به مبادله شده برابر 7/9 درصد و نسبت ارزش چک های برگشتی به مبادله شده برابر با 5/12 درصد است.
اردیبهشت 1400
براساس آمار بانک مرکزی، حدود ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار فقره چک به ارزش حدود ۱۹۴۳ هزار میلیارد ریال در اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ در کل کشور مبادله و بیش از ۶ میلیون و ۸۰۰ هزار فقره چک به ارزش حدود ۱۷۱۱ هزار میلیارد ریال در اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ در کل کشور وصول شد. یعنی نزدیک به 700هزار چک به ارزش 232 هزار میلیارد ریال برگشت خورده است.
فروردین 1400
در فروردین 1400، بیش از 6.9 میلیون فقره چک به ارزش حدود 1490 هزار میلیارد ریال در کل کشور مبادله شده و 569 هزار فقره چک به ارزش 158 هزار میلیارد ریال برگشت خورده یعنی از نظر تعداد و ارزش 8.2 و 10.7 درصد از چکها برگشت خورده است.