گروه ورزش/ بیستودومین دوره رقابتهای جامجهانی تمام شد؛ البته برای نمایندگان آسیا. قاره کهن برای دومینبار میزبانی این رویداد بزرگ را به عهده گرفته بود و قطر در قامت تنها تازهوارد این دوره، از 31 تیم دیگر پذیرایی کرد. بازیهایی که به روزهای پایانیاش نزدیک میشود و تنها هشت مسابقه تا خاتمه این تورنمنت باقی مانده است. اگر به تاریخ جامهای جهانی نگاه کنیم جایگاه فوتبال آسیا با گذشته قابل قیاس نیست. از نادیده گرفته شدن و داشتن تنها نیم سهمیه حالا به جایی رسیدیم که 18درصد از حاضرین در جام بیستودوم را نمایندگان کنفدراسیون آسیا تشکیل دادند. یعنی فقط تعداد تیمهای اروپایی بیشتر از آسیاییها بود. از لحاظ کیفی اما سرعت پیشرفت یکسان نبوده است. به جز چهارمی کرهجنوبی در جامجهانی 2002 با آن داستانهای معروف، هیچوقت هیچ تیمی از قاره کهن موفق نشده به دور سوم مسابقات راه پیدا کند. در قطر شاهد عملکرد قابل قبولی از تیمهای آسیایی بودیم. احتمالا اگر بخواهیم کلی به نمایش نمایندگان قاره کهن نگاه کنیم، جام بیستودوم باشکوهترین پرفورمنس آنها بود.
ابتدا نگاهی به حضور نمایندگان آسیا در جامهای جهانی مختلف داشته باشیم:
1938: هند شرقی، 1954: کرهجنوبی، 1966: کرهشمالی، 1970: رژیم اشغالگر قدس، 1978: ایران، 1982: کویت، 1986: عراق، کرهجنوبی، 1990: امارات، کرهجنوبی، 1994: عربستان سعودی، کرهجنوبی، 1998: ژاپن، ایران، کرهجنوبی و عربستانسعودی، 2002: کرهجنوبی، ژاپن، چین، عربستانسعودی، 2006: عربستانسعودی، ژاپن، کرهجنوبی، ایران، 2010: کرهجنوبی، کرهشمالی، ژاپن، استرالیا، 2014: استرالیا، ایران، کرهجنوبی، ژاپن، 2018: استرالیا، ایران، کرهجنوبی، ژاپن و عربستانسعودی، 2022: استرالیا، ایران، کرهجنوبی، ژاپن و عربستانسعودی و قطر.
تا به حال 13 تیم مختلف به نمایندگی از آسیا در این تورنمنت بزرگ شرکت کردهاند که کرهجنوبی با 11 حضور صدرنشین است. آنها در قطر برای دهمینبار متوالی شانس حضور در جامجهانی را به دست آوردند و در سال 2002 نیز با صعود به نیمهنهایی و کسب مقام چهارم بهترین رتبه یک تیم غیراروپایی و آمریکایی را به ارمغان آوردند. کرهایها از لحاظ تعداد بازی، تعداد برد، تعداد باخت، گل زده و گل خورده هم رکورددار به حساب میآیند. شش تیم از 13 تیم مذکور در جامجهانی حداقل به یک برد دست پیدا کردهاند و از این جمع فقط پنج تیم موفق به صعود از دور گروهی شدهاند. ژاپن با چهار صعود بهترین عملکرد را داشته است. کرهجنوبی با سه صعود در جایگاه بعدی است و تیمهای استرالیا، کرهشمالی و عربستانسعودی هم رتبههای بعدی را با یک صعود به خود اختصاص دادهاند. استرالیا در سال 2006 نماینده آسیا نبود.
صعود نمایندگان آسیا به ترتیب سالها: کرهشمالی(1966)، عربستانسعودی(1994)، ژاپن و کرهجنوبی(2002)، ژاپن و کرهجنوبی(2010)، ژاپن (2018)، استرالیا، کرهجنوبی و ژاپن (2022)
حالا به سراغ جام بیستودوم میآییم. نمایش این شش تیم در این دوره به شرح زیر است:
قطر(دور گروهی): سه بازی، بدون برد، بدون تساوی، سه باخت، یک گل زده و هفت گل خورده
انتظار بیشتری از عنابیها میرفت. قهرمان جام ملتهای 2019 پس از انجام بازیهای دوستانه فراوان و اردوهای طولانیمدت اروپایی پا به تورنمنت گذاشتند اما از همان دقایق ابتدایی دیدار برابر اکوادور مشخص بود که این تیم نمیتواند کار خاصی از پیش ببرد. ضعیفترین میزبان تاریخ جامجهانی پیش از فرا رسیدن هفته سوم حذفش قطعی شد ولی باز هم نتوانستیم تغییر و پیشرفتی در روند بازی این تیم ببینیم. آنها پایینتر از کانادا، بدترین تیم جامی که میزبانش بودند، شدند.
ایران(دور گروهی): سه بازی، یک برد، بدون تساوی، دو باخت، چهار گل زده، هفت گل خورده
آغاز با باختی سنگین، ادامه با یک برد شیرین و پایانی غمانگیز با شکستی یک-صفر. کارلوس کیروش در سومین جامجهانیاش با تیم ملی نتوانست به دور دوم راه پیدا کند و روند صعودی خود را نگه دارد. تیمهای تحت هدایت او به ترتیب در جامهای 2014 و 2018 به یک و چهار امتیاز دست یافته بودند و در قطر برای دومینبار شاهد سه امتیازی شدن ایران بودیم(اولی در سال 1998). تیمی که بدترین باخت و بهترین بردش را جشن گرفت. رکوردهای مثبت و منفی زیادی را ثبت کرد و در پایان به سرنوشت پنج حضور قبلی دچار شد یعنی حذف از مرحله گروهی.
عربستانسعودی(دور گروهی): سه بازی، یک برد، بدون تساوی، دو باخت، سه گل زده، پنج گل خورده
در ظاهر تفاوتی با نمایش سال 2018 نداشتند و سه امتیاز گرفتند اما این کجا و آن کجا. این بار آنها تا هفته سوم شانس صعود داشتند. شاهینها به جای باخت 5-صفر، سنگینترین شکستشان 2-صفر مقابل لهستان بود. برد 2-یک برابر مصر نیز با پیروزی تاریخی 2-یک برابر آرژانتین عوض شد تا مشخص شود هروه رنار فرانسوی چه تاثیر بزرگی روی کار نماینده آسیا داشت. آنها نتوانستند مانند سال 1994 به دور دوم صعود کنند ولی عملکردی آبرومندانه از خود به نمایش گذاشتند.
استرالیا(یکهشتم): چهار بازی، دو برد، بدون تساوی، دو باخت، چهار گل زده، شش گل خورده
آنها در سال 2006 به عنوان نماینده اقیانوسیه و در سال 2022 در قامت یک تیم آسیایی موفق شدند به دور دوم جامجهانی صعود کنند. تیم گراهام آرنولد جام را با شکست سنگین 4-یک مقابل فرانسه استارت زد اما در ادامه دو پیروزی شگفتانگیز یک-صفر برابر تونس و دانمارک به دست آمد و کانگوروها را به یکهشتم نهایی فرستاد. باخت 2-یک مقابل آرژانتین پایانی سزاوارانه برای تیمی بود که انتظار نمیرفت از گروهش صعود کند ولی این کار را انجام داد.
ژاپن(یکهشتم): چهار بازی، دو برد، بدون تساوی، دو باخت، پنج گل زده، چهار گل خورده
بهترین تیم آسیا بدون هیچ شک و تردیدی مانند جام قبلی، در این دوره هم ژاپن بود. آنها به جز باخت عجیب یک-صفر در دیدار برابر کاستاریکا، در سه بازی دیگر خود فراتر از قاره کهن ظاهر شدند. آلمان بزرگ و اسپانیای مدعی را با فرمولی مشابه و با کامبکهایی به یادماندنی 2-یک از پیش رو برداشتند و در یکهشتم هم فقط در ضربات پنالتی موفق به شکست کرواسی نشدند و مغلوب نایبقهرمان دوره قبلی شدند. ساموراییها در چهار حضور خود در یکهشتم نهایی جامجهانی همیشه به عنوان بازنده از زمین خارج شدهاند.
کرهجنوبی(یکهشتم): چهار بازی، یک برد، یک تساوی، دو باخت، پنج گل زده، هشت گل خورده
سومین صعود از دور گروهی به دراماتیکترین شکل ممکن رخ داد. آنها با تساوی امیدوارکننده بدون گل برابر اروگوئه جام را شروع کردند. شکست 3-2 مقابل غنا همهچیز را برای آنها خراب کرد ولی پیروزی غیرمنتظره 2-یک در جدال با تیم دوم پرتغال باعث شد تا پائولو بنتو و شاگردانش راهی مرحله یکهشتم نهایی شوند. شاید همین صعود آنها را اشباع کرده بود چراکه مقابل برزیل اثری از آن تیم جنگجو نبود. چهار گل در نیمه اول دریافت کردند تا تنها گل نیمه دومشان پایانبخش کارشان در قطر باشد. ببرهای آسیا مانند سال 2010 در دور دوم به دست یک تیم از آمریکایجنوبی از گردونه مسابقات کنار رفتند. به جز کرهجنوبی در سال 2002 هیچوقت شاهد پیروزی نمایندگان آسیا در دور حذفی جامهای جهانی نبودهایم. طلسمی بزرگ که فقط تیم گاس هیدینگ با امدادهای داوری موفق به انجامش شد. 9 باخت و دو پیروزی ماحصل کار تیمهای آسیایی در دور حذفی جامهای جهانی بوده است. باید دید آیا در دوره بعدی تغییری در این روند صورت میگیرد یا خیر.
عملکرد تیمهای آسیایی در دور حذفی جامهای جهانی: 9 باخت(کرهشمالی 1966، عربستانسعودی 1994، ژاپن 2002، ژاپن و کرهجنوبی 2010، کرهجنوبی 2018، کرهجنوبی، استرالیا و ژاپن 2022)، دو پیروزی (کرهجنوبی 2002 دو بار).
ترینهای این جام را با هم مرور کنیم:
آمار کلی نمایندگان آسیا: 21 بازی: هفت برد، یک تساوی، 13 باخت، 22 گل زده، 37 گل خورده
بیشترین برد: ژاپن و استرالیا با دو برد
کمترین برد: قطر با صفر برد
بیشترین تساوی: کرهجنوبی با یک تساوی
کمترین تساوی: عربستان، قطر، استرالیا، ایران و ژاپن با صفر تساوی
بیشترین باخت: قطر با سه باخت
کمترین باخت: ژاپن، کرهجنوبی، استرالیا، ایران و عربستان با دو باخت
بیشترین گل زده: ژاپن و کرهجنوبی با پنج گل زده
کمترین گل زده: قطر با یک گل زده
بهترین تفاضل گل: ژاپن با مثبت یک
بدترین تفاضل گل: قطر با 6-
بیشترین گل خورده: کرهجنوبی با هشت گل خورده
کمترین گل خورده: ژاپن با چهار گل خورده
مقتدرانهترین نتیجه: ایران 2-0 ولز
بدترین نتیجه: انگلیس 6-2 ایران
بهترین گلزن: مهدی طارمی، ریتسو دوان، سالم الدوسری، چو گوئهسونگ با دو گل
بیشترین کلینشیت: استرالیا با دو کلینشیت
کمترین کلینشیت: قطر، ژاپن و عربستان با صفر کلینشیت