بودجه سلامت و جمعیت ردیف نیست
بررسی خراسان از آخرین مصوبات کمیسیون تلفیق درباره ۵ موضوع راهبردی سلامت، آسیب های اجتماعی، جمعیت ، محیط زیست و تامین اجتماعی، از تداوم برخی کاستیهای نگران کننده حکایت دارد؛ آیا این نگرانیها در صحن علنی رفع خواهد شد؟
مصطفی عبدالهی – کمیسیون تلفیق بررسی جزئیات لایحه بودجه 1402 را به اتمام رساند و از شنبه آینده، صحن علنی مجلس به بررسی نهایی و تصویب برنامه دخل و خرج دولت برای سال آینده وارد خواهد شد. به همین بهانه، ما پنج حوزه مهم اجتماعی را که با چالشهای بودجهای مواجه است و در گزارشهای قبلی نیز به آنها پرداختهایم، مرور و آخرین وضعیت آنها را بررسی کرده ایم.
آنچه در این گزارش به عنوان «پاسخ به خراسان» آمده است هم توضیحات «هادی بیگینژاد» عضو کمیسیون تلفیق مجلس است که در گفتوگوی عصر دیروز ما ارائه شد.
1- ترمیم بودجه جوانی جمعیت
به گفته فاطمه محمدبیگی، رئیس فراکسیون جمعیت و حمایت از خانواده
بودجه پیشنهادی دولت برای اجرای قانون جوانی جمعیت در سال آینده، 37.5 درصد کاهش داشته است؛ اتفاقی که محمدبیگی از آن به عنوان «بیمهری به قانون» و «پیشقدم شدن سازمان برنامه و بودجه برای سالمندی ایران» نام برده است.
آخرین خبر: کمیسیون تلفیق در جلسه پنجشنبه خود مصوبه مهمی داشت که شمسالدین حسینی رئیس این کمیسیون، از تصویب 200 هزار میلیارد تومان از منابع قرضالحسنه برای اجرای قانون جوانی جمعیت با محور ازدواج، فرزندآوری و ودیعه مسکن خبر داد. از جمله 15 درصد تخفیف مالیاتی برای والدینی که فرزند سوم به بعد آنها از آبان 1400 متولد شده باشند، افزایش وام ازدواج به 180 میلیون تومان (220 میلیون برای پسران زیر 25 سال و دختران زیر 23 سال)، افزایش تسهیلات قرضالحسنه فرزندآوری (به ازای فرزند اول ۳۰۰ میلیون ریال، فرزند دوم ۶۰۰ میلیون ریال، فرزند سوم ۹۰۰ میلیون ریال، فرزند چهارم یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال و به ازای فرزند پنجم و به بعد یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال) و همچنین 2 میلیارد ریال تسهیلات قرضالحسنه ودیعه یا خرید یا ساخت مسکن برای خانوادههای فاقد مسکن که از ابتدای سال ۱۳۹۹ به بعد صاحب فرزند سوم یا بیشتر میشوند.
پاسخ به خراسان: قانون جوانی جمعیت ابعاد مختلفی دارد که ما در جلسه اخیر کمیسیون تلفیق، بخشهای مربوط به تسهیلات ازدواج و فرزندآوری آن را بهبود بخشیدیم؛ اما این طور نیست که انتظار داشته باشیم این مصوبه همه مشکل اعتباری این قانون را حل کند.
2- دارویار و اختلاف 36 هزار میلیاردی
در لایحه بودجه، 69 هزار میلیارد تومان برای طرح دارویار پیشنهاد شده، در حالی که طبق اعلام زهرا شیخی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، باید برای آن 105 هزار میلیارد تومان پیشبینی شود.
آخرین خبر: سهشنبه گذشته، دکتر حیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو هم همین موضوع را تایید و تاکید کرد: «برای تداوم اجرای طرح دارویار به ۱۰۵ هزار میلیارد تومان بودجه در سال آینده نیاز است... حدود ۱۰۰ قلم کمبود دارویی و ذخیره زیر یک ماه داریم که عمده مشکل این داروها نبود نقدینگی است».
پاسخ به خراسان: نظر کمیسیون تلفیق این است که 69 هزار میلیارد تومان پیشنهادشده در لایحه دولت برای اجرای این طرح کفایت میکند منتها به شرط مدیریت درست بازار دارو.
3- آسیب های اجتماعی
حذف شدن ردیف مستقل 6 هزار میلیارد تومانی مقابله با آسیبهای اجتماعی، دغدغه مهمی است و نمایندگان مجلس هم آن را مطرح کردهاند. احمد نادری رئیس فراکسیون مقابله با آسیبهای اجتماعی به خانه ملت گفته بود: «اهتمام جدی در دولت سیزدهم برای مقابله با آسیبهای اجتماعی وجود ندارد... به طور قطع در کمیسیون تلفیق و صحن علنی تلاشهای جدی را برای افزایش اعتبارات مقابله با آسیبهای اجتماعی خواهیم داشت».
آخرین خبر: سیدمحمد موحد، نایب رئیس کمیسیون قضایی مجلس، گفته است: «مجلس باید این نقیصه را از طریق همراهی و همکاری با دولت در بودجه جبران کند.»
پاسخ به خراسان: اعتبار 6 هزار میلیارد تومانی این حوزه در تبصره 14 قانون بودجه 1401 دیده شده بود اما وقتی طبق تجربه، اعتبارات این تبصره تخصیص نمییابد، چرا باید آن را در بودجه بگنجانیم؟ البته موضوع مقابله با آسیبهای اجتماعی باید از طریق قرارگاه ویژه که در وزارت کشور تشکیل شده پیگیری شود.
4- بودجه غبارآلود محیط زیست
طبق گزارش مرکز پژوهشها، اعتبارات محیط زیست در لایحه بودجه نسبت به امسال 49 درصد افزایش یافته اما با وجود این میزان افزایش سهم محیط زیست، آن هم با معضلاتی همچون آلودگی هوای کلانشهرها، گرد و غبار، نابودی تنوع زیستی، فرسایش خاک و
از بین رفتن جنگلهای زاگرس و شمال، فقط 0.2 درصد کل بودجه است.
آخرین خبر: جدیدترین اظهارنظر در این باره مربوط به صحبتهای 26 بهمن ماه سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس است که گفته: «رشد بودجهای محیط زیست نسبت به سال 1401 مطلوب و منطقی نیست و باید بودجه این سازمان را نسبت به کل مشکلات سازمان درنظر گرفت نه نسبت به سال گذشته».
پاسخ به خراسان: موضوعاتی درباره بودجه محیط زیست در کمیسیون تلفیق مطرح شده اما از جزئیات آن اطلاع دقیق ندارم و باید سخنگوی کمیسیون در این باره اطلاعرسانی کند.
5- مطالبات سازمان تامین اجتماعی از دولت
اختلاف بر سر این موضوع، چندصد میلیاردی است! رئیس سازمان تامین اجتماعی از طلب 460 هزار میلیاردی میگوید و سازمان برنامه و بودجه در ارسال جوابیه به گزارش روزنامه خراسان مدعی میشود که بدهی حسابرسی شدهای به تامین اجتماعی ندارد و در لایحه بودجه هم یک ردیف 10 هزار میلیارد تومانی برای کاهش بدهیهای حسابرسی نشده سالهای 1400 و 1401 پیشبینی کرده است.
آخرین خبر: کمیسیون تلفیق در این باره، تاکنون دو مصوبه داشته است؛ یکی تصویب پیشنهاد دولت درباره تهاتر مطالبات و بدهیهای مراکز درمانی وزارت بهداشت و سازمان تامین اجتماعی از یکدیگر با تایید سازمان برنامه و بودجه و دیگری مصوبهای برای تسریع در تسویه بدهی دولت به تأمین اجتماعی با اصلاحی در بخش هزینهای تبصره 5 لایحه، که طبق آن دولت بدهیهای خود را زودتر تادیه کند.
پاسخ به خراسان: حتی ما هم در مجلس به طور دقیق نمیدانیم میزان این بدهیها چقدر است، فقط میدانیم که تامین اجتماعی مطالباتی دارد و دولت هم بدهکار است. به همین دلیل هر سال مبالغی برای پرداخت بخشی از این مطالبات در بودجه میآید که امسال هم همین اتفاق افتاده است.
در انتظار صحن علنی
کمیسیون تلفیق در یک ماه اخیر و برای تکمیل پیشنهادهای بودجهای دولت در حوزههای اجتماعی، مصوبات دیگری هم داشته که اهمیت قابل توجهی دارد، از جمله: افزایش 40 درصدی مستمری مددجویان کمیته امداد و بهزیستی به جای افزایش 20 درصدی پیشنهادی دولت، تصویب کمک معیشتی بهزیستی به معلولان شدید فاقد شغل و درآمد به مبلغ ماهانه 5 میلیون تومان، تکلیف به بنیاد شهید برای پرداخت کمک معیشت ماهانه 5 و 6 میلیون تومانی برای جانبازان و رزمندگان معسر، اختصاص یک درصد ارزش افزوده به عنوان مالیات سلامت و واریز مستقیم به حساب وزارت بهداشت، اختصاص ۱۵ هزار میلیارد تومان برای تکمیل مدارس خیرساز مناطق محروم. هرچند که همه این مصوبات باید ابتدا در صحن علنی و سپس در شورای نگهبان هم به تصویب برسد.
دیوار کوتاه مسائل اجتماعی؟
با این حال به نظر می رسد پنج حوزه مهمی که در این گزارش به آن اشاره شد، در کنار نظارت کمیسیون تلفیق نیازمند بررسی جدی صحن علنی نیز هست و باید درباره آنها فکر اساسی شود. جلوگیری از افزایش غیرمنطقی بودجه و تلاش برای اصلاح ساختار آن، راهبردی دقیق است که حتما باید دنبال شود؛ اما این نگرانی وجود دارد که تغییر ساختار بودجه و تلاش دولت و مجلس برای تحقق آن، از محل بودجههای اجتماعی آغاز شود و حوزههایی مانند سلامت، درمان و آسیبهای اجتماعی را متاثر کند!