روزهای پایانی بررسی صلاحیت ها
نتایج بررسی هیئت های نظارت استانی ۱۴ دی ماه و پس از ۵۰ روز بررسی اعلام می شود و از این تاریخ به مدت یک ماه شورای نگهبان شکایات داوطلبانی را که به نتایج بررسی های این هیئت ها معترض بودند، بررسی می کند.
۱۱ اسفند سال جاری انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری برگزار میشود که هم اکنون انتخابات در ایستگاه بررسی صلاحیتها قرار دارد.قانون سه مرحله برای بررسی صلاحیتها پیشبینی کرده که مرحله نخست بررسی صلاحیتها در هیئتهای اجرایی است که این هیئتها ارتباطی به شورای نگهبان ندارند، اعضای آن ۱۱ نفر از شخصیتهای حقوقی و معتمدان محلی هستند که طی ۱۵ روز صلاحیت ها را بررسی کردند. این هیئتها در فرمانداریها و حوزههای انتخابیه تشکیل میشود. مرحله دوم بررسی صلاحیتها در هیئتهای نظارت استانی است، اعضای این هیئتها توسط هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات تعیین میشوند، طبق قانون هر داوطلبی که از نتایج هیئتهای اجرایی شکایت داشته باشد، به هیئتهای نظارت اعلام می کند و هر داوطلبی هم به نتایج هیئتهای نظارت شکایت داشته باشد به شورای نگهبان رجوع خواهد کرد. بنابراین شورای نگهبان نظر نهایی را در خصوص صلاحیت این افراد اعلام خواهد کرد. هماکنون این هیئتها در تعامل با هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات در حال بررسی صلاحیتها هستند و به مدت ۵۰ روز یعنی تا روز ۱۴ دی فرصت دارند صلاحیتها را بررسی و سپس به داوطلبان اعلام کنند.
مرحله سوم بررسی صلاحیتها در شورای نگهبان است، در این مرحله شورای نگهبان شکایات کاندیداهای رد صلاحیتشده را که اعتراض میکنند بررسی می کند، این شورا یک ماه (۳۰ روز) مهلت دارد تا به بررسی شکایات کسانی که به نتایج هیئتهای نظارت اعتراض دارند، رسیدگی کند. هادی طحان نظیف سخنگوی شورای نگهبان در این زمینه گفت: طبق قانون در این سه مرحله از ۵ نهاد مرجع درباره صلاحیتهای افراد استعلام گرفته میشود که در صورت لزوم میتوان از سایر نهادها و دستگاهها نیز استعلام گرفت که اگر آن نهادها اطلاعاتی داشته باشند باید در اختیار هیئتها یا شورای نگهبان قرار بدهند. سخنگوی شورای نگهبان دلیل طراحی ۳ مرحله برای بررسی صلاحیتها توسط قانونگذار را حصول اتقان و اطمینان بیشتر عنوان و تاکید کرد: این سه مرحله پیشبینی شده تا حقوق مردم رعایت و فرایندهای بررسی صلاحیتها به خوبی طی شود تا حرفی نشنیده و نکتهای بدون توجه باقی نماند. وی دلیل طراحی 3 مرحله برای بررسی صلاحیتها توسط قانونگذار را حصول اتقان و اطمینان بیشتر اعلام و تاکید کرد: این سه مرحله پیشبینی شده تا حقوق مردم رعایت و فرایندهای بررسی صلاحیتها به خوبی طی شود تا حرفی نشنیده و نکتهای بدون توجه باقی نماند.وی در خصوص تعداد ثبتنامیهای این دوره انتخابات مجلس بیان کرد: حدود ۲۵ هزار نفر ثبتنام کردند که تقریباً رقم بالایی است. ایران جزو معدود کشورهایی است که تعداد ثبتنامیهای انتخابات مجلس آن بالاست؛ به میزان هر کرسی در مجلس تعداد زیادی ثبتنام میکنند.
آخرین وضعیت بررسی صلاحیت داوطلبان مجلس خبرگان رهبری
بررسی صلاحیتهای داوطلبان مجلس خبرگان رهبری به این گونه است که از پایان مهلت ثبتنام، شورای نگهبان یکماه فرصت دارد تا به صلاحیتهای داوطلبان مجلس خبرگان رهبری رسیدگی کند. صلاحیت علمی و اخلاقی، سیاسی و اجتماعی داوطلبان از مراجع قانونی استعلام شود و بعد از این که صلاحیتهای اولیه غیررسمی تایید شد، نوبت به بررسی صلاحیتهای علمی داوطلبان میرسد. بررسی صلاحیتهای علمی داوطلبان مجلس خبرگان رهبری توسط فقهای شورای نگهبان صورت میگیرد.داوطلبان از لحاظ علمی به چند دسته تقسیم میشوند؛ یک دسته فاقد صلاحیتهای علمی هستند به این معنا که ممکن است حداقل تحصیلات لازم حوزوی را نداشته اما ثبت نام کرده باشند که این افراد برای طی مراحل بعدی دعوت نمیشوند. تعدادی هم مسلم الاجتهادند یا این که نماینده دورههای گذشته این مجلس بودند یا از مدرسان بزرگ حوزههای علمیه هستند و کتاب و تالیفات دارند یا اینکه مراجع تقلید ضمناً یا صراحتاً اجتهاد آن ها را تایید کردهاند.طبق تبصره یک ماده ۳ قانون انتخابات خبرگان رهبری افراد فوق نیاز به تشخیص علمی فقهای شورای نگهبان ندارند.دسته دیگر از داوطلبان عدهای هستند که در اجتهاد آن ها تردید وجود دارد و این افراد در امتحان علمی شورای نگهبان در آبان ماه شرکت کردند.