اوایل بهمن ۵۷ خبر تصمیم امام در بازگشت به کشور منتشر شد. مردم و دوستان امام نگران جان ایشان بودند؛ چرا که هنوز دولت دست نشانده شاه سرِ پا و حکومت نظامی برقرار بود. از این رو دوستان امام نیز توصیه به تعویق سفر تا تأمین شرایط داشتند. از سوی دیگر حضور امام در این شرایط در جمع میلیون ها مردم به پاخاسته از دید آمریکا به معنای پایان حتمی کار رژیم شاه بود. اقدامات فراوانی از تهدید به انفجار هواپیما گرفته تا وقوع کودتای نظامی برای تعویق سفر ایشان صورت گرفت. حتی رئیس جمهور فرانسه واسطه شد؛ اما امام خمینی(ره) تصمیم خویش را گرفته و طی پیامهایی به مردم ایران گفته بود می خواهد در این روزهای سرنوشت ساز و خطیر در کنار مردمش باشد. دولت بختیار با هماهنگی ژنرال هایزر فرودگاههای کشور را به روی پروازهای خارجی بست. جمعیتی انبوه از سراسر کشور به سوی تهران سرازیر شدند و در تظاهرات میلیونها تن از مردم تهران شرکت کرده و خواستار بازشدن فرودگاه ها بودند. جمعی از روحانیون و شخصیت های سیاسی در مسجد دانشگاه تهران تا باز شدن فرودگاه دست به تحصن زدند. دولت بختیار پس از چند روز، تاب مقاومت نیاورد و ناگزیر به پذیرفتن خواست ملت شد. سرانجام امام خمینی(ره) بامداد ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ پس از چهارده سال دوری از وطن وارد کشور شد. استقبال بیسابقه مردم ایران چنان عظیم و غیرقابل انکار بود که خبرگزاری های غربی نیز ناگزیر به اعتراف شدند و مستقبلین را چهار تا شش میلیون نفر برآورد کردند. سیل جمعیت از فرودگاه به سوی بهشت زهرا(س)، مزار شهیدان انقلاب اسلامی، روانه شد تا سخنان تاریخی امام را بشنود. در همین نطق بود که امام خمینی(ره) تعیین دولت با پشتیبانی مردم را اعلام کردند.
چگونگی بازگشت
مدرسه رفاه که از مدتی پیش محل تجمع و هدایت جریان انقلاب بود، از اوایل بهمن و پس از اعلام بازگشت امام خمینی(ره) به ایران، ستاد استقبال معرفی شد. کمیته استقبال مرکب از سه شخصیت روحانی مرتضی مطهری، محمد مفتح و فضل ا... محلاتی و شش غیر روحانی هاشم صباغیان، اسدا... بادامچیان، کاظم سامی، حسین شاه حسینی، علی اصغر تهرانچی و علی دانش منفرد با سازماندهی بسیاری از جوانان، سازمان بخشیدن و تدارکات برنامه استقبال از امام خمینی(ره) را بر عهده گرفت. آموزش حدود چهل نفر نیروی مسلح در قالب تیم های حفاظتی، برای استقرار در فرودگاه و مسیر بهشت زهرا(س)، ازجمله تمهیدات این کمیته بود. پیش از بازگشت امام خمینی (ره)، این کمیته با در اختیار داشتن حدود سی خط تلفن، تلکس و تلویزیون مداربسته -که با همیاری مردم و کارمندان اعتصابی مخابرات فراهم شده بود- برای ارتباط مستمر با پاریس، به مرکز پخش اخبار انقلاب تبدیل شد. انتشار نشریه «رسانه» شامل پیام ها و اخبار امام خمینی(ره) که نخستین شماره آن در 10 / ۱۱ / ۱۳۵۷ منتشر شد، ازجمله فعالیت های کمیته استقبال بود. امام خمینی(ره) که در چهارم بهمن از همراهان خود در پاریس قدردانی، عذرخواهی و خداحافظی کرده و به سبب خطرهای احتمالی سفر، رفع بیعت کرده بود، پس از قطعی شدن بازگشت، در سخنانی با مردم ساکن نوفل لوشاتو که برای خداحافظی جلوی خانه ایشان گرد آمده بودند، از آنان به دلیل سلب آسایش و آرامش محله در این مدت، عذرخواهی کرد. ایشان همچنین ساعت ۱۰ شب در یک دیدار جمعی با خدمتگزاران و نیروهای مستقر در نوفل لوشاتو، از زحمات همه تشکر و طی پیام و نامهای جداگانه از دولت و ملت فرانسه و اهالی محترم نوفل لوشاتو قدردانی کرد. در آخرین لحظات حضور امام خمینی(ره) در فرانسه مصاحبه کوتاهی انجام شد و آخرین بیانیه سیاسی ایشان در فرودگاه پاریس، به خواست ایشان به دو زبان انگلیسی و فرانسه قرائت شد. هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ ایرفرانس با گنجایش چهارصد مسافر برای بازگشت امام خمینی(ره) اجاره شده بود. برای مصونیت بیشتر این سفر، از همه خبرگزاری ها و رسانه های گروهی دعوت شد تا یک نماینده سرشناس برای همراهی با این پرواز معرفی کنند. این پرواز به توصیه مسئولان ایرفرانس با ظرفیت کامل صورت نگرفت تا در صورت اجازه نیافتن برای فرود در فرودگاه مهرآباد، بنزین کافی برای بازگشت به فرانسه داشته باشد؛ بنابراین هواپیما با حدود ۱۵۰ خبرنگار و پنجاه نفر از همراهان امام خمینی (ره) در ساعت یک بامداد به وقت پاریس (۳:۳۰ به وقت تهران) از فرودگاه شارل دوگل پرواز کرد. یک ساعت پس از پرواز، امام خمینی(ره) برای نماز به طبقه دوم هواپیما رفت و پس از اقامه نماز و مصاحبه کوتاهی که با خبرنگار تلویزیون آلمان انجام داد، با وجود خطرهای احتمالی با آرامش به استراحت پرداخت. به دلیل حساسیت سفر و حضور خبرنگاران، مصاحبه های مختلفی با امام خمینی (ره) و همراهان ایشان انجام شد. از جمله ایشان در پاسخ به این پرسش که اینک چه احساسی دارد، در جایگاه یک فقیه عارف که در شرایط مختلف پیروزی و شکست، به راحتی و دشواری به تکلیف دینی خود و پای بندی به آن می اندیشد، گفت «هیچ» و از همین منظر است که برای ایشان روزهای زندان و حصر و تبعید و بازگشت یکسان است. سرانجام هواپیما پس از یک بار آمادگی برای فرود و اوج مجدد به درخواست کمیته استقبال، در ساعت ۹:۳۰ در فرودگاه مهرآباد به زمین نشست. سیداحمد خمینی فرزند امام خمینی(ره) برای بررسی اوضاع از هواپیما خارج شد و سپس به همراه سیدمرتضی پسندیده؛ برادر امام خمینی(ره) و مرتضی مطهری وارد هواپیما شدند. امام خمینی(ره) به دلیل امتناع از پیش افتادن از برادر بزرگتر و رعایت احترام ایشان، از وی خواست تا پیش از ایشان از هواپیما خارج شود. همچنین پیش از خروج امام خمینی(ره)، تمامی خبرنگاران از هواپیما پیاده شدند. در پایان امام خمینی(ره) در حالی که مهماندار ایرفرانس ایشان را همراهی می کرد، از هواپیما پیاده شد و به درخواست کارکنان نیروی هوایی، با بنز ضدگلوله نیروی هوایی به طرف سالن فرودگاه حرکت کرد. در سالن فرودگاه نمایندگان قشرهای مختلف مردم ازجمله روحانیان، ملّیان و اقلیت های مذهبی در مکان های از پیش تعیین شده حضور داشتند. نخست آیاتی از قرآن تلاوت شد و دانش آموزان سرود «خمینی ای امام» را خواندند و دانشجویی متن خیرمقدم را خواند، سپس امام خمینی(ره) در سخنان کوتاهی ضمن تشکر از طبقات مختلف مردم، به سنگینیِ بار این مسئولیت بر دوش خود اشاره کرد و نخستین گام پیروزی را، ثمره وحدت خواند. ایشان همچنین ریشه کنی کامل رژیم سلطنتی از مرز و بوم ایران را پیروزی نهایی دانست. پخش مستقیم مراسم ورود امام خمینی(ره) از تلویزیون که با تلاش برخی کارکنان اعتصابی سازمان رادیو و تلویزیون آغاز شده بود، به دست نظامیان قطع شد و قطع این برنامه بسیاری از مردم را عصبانی کرد. امام خمینی(ره) پس از سخنرانی در فرودگاه با خودروی بلیزری که برای انتقال ایشان از شخصی به نام علی مجمع الصنایع به امانت گرفته شده و محسن رفیق دوست (راننده) آن را زرهی کرده بود، از فرودگاه خارج شد. ایشان جز فرزند خود سیداحمد، به کسی اجازه همراهی در آن خودرو را نداد. تیمهای حفاظت کمیته استقبال، در خودروهای جلو و عقب بودند. امام خمینی (ره) پیش از سوارشدن به خودرو، خطاب به افسران نیروی هوایی که حضور داشتند، گفت: «تا کی خوابید؟ این بختیار خائن آبروی شما را برد. بیدار شوید». در تمام مسیر روی خطوط سفید وسط خیابان گل چیده شده بود و جمعیت در فاصله ۳۳ کیلومتر فرودگاه تا بهشت زهرا(س)، به شدت فشرده بود. خبرگزاری یونایتدپرس تعداد استقبال کنندگان را حدود ۵ / ۴ میلیون نفر تخمین زد. توقف کوتاه امام خمینی(ره) در دانشگاه تهران که خواست ایشان بود، به دلیل کثرت بیش از حد جمعیت در میدان انقلاب، ممکن نشد و تیم حفاظت نیز پس از آن دیگر خودروی حامل امام خمینی (ره) را ندید. ازدحام جمعیت به اندازه ای بود که به نظر می رسید خودرو روی دستان مردم حرکت می کند. سرانجام در آستانه ورود به بهشت زهرا(س)، موتور خودرو از کار افتاد. ناگزیر امام خمینی(ره) در ساعت ۱۴:۳۰ ، با یک فروند بالگرد -که قبلاً در کمیته استقبال مطرح شده و جزو برنامه بود- به قطعه ۱۷ شهدا، جایگاه سخنرانی منتقل شد.
سخنرانی در بهشت زهرا(س)
طرح ایجاد سازمان بهشت زهرا(س)، در تیر ۱۳۳۴ و بر پایه مصوبه شورای شهر تهران شکل گرفت؛ اما اجرای این طرح سال ها مسکوت ماند. پس از اختصاص قطعه زمینی به این منظور در اواخر سال ۱۳۴۵ و انتخاب هیئت مدیره و تهیه اساسنامه سرانجام قبرستان بزرگ بهشت زهرا(س)، در سال ۱۳۴۹، در زمینی به مساحت چهارصد هکتار واقع در مسیر بزرگراه تهران ـ قم تأسیس شد.حضور گسترده مردم و گردهمایی مخالفان رژیم در سال ۱۳۵۷ در بهشت زهرا(س)، و دفن شهدای انقلاب در آن، این قبرستان را به نمادی از عصیان و اعتراض ملت به رژیم شاهنشاهی بدل کرد. همین جایگاه باعث شد امام خمینی(ره) برای ادای احترام به تمام شهدای انقلاب اسلامی، بهشت زهرا(س)، را نخستین مقصد خود پس از ورود به ایران برگزیند و با وجود تأکید نزدیکان بر دشواری امر، پس از چهارده سال نخستین سخنرانی خود را در آنجا ایراد کند.جایگاه سخنرانی در قطعه ۱۷ شهدا تعیین شده بود. برنامه مخصوص بهشت زهرا(س)، از ساعت 9 صبح با سرود آغاز شد. مسئولان برنامه که دایماً از طریق بی سیم با فرودگاه در تماس بودند، اخبار را به اطلاع مردم می رساندند. پوشش صوتی بهشت زهرا(س)، نیز با تلاش تعدادی از کارمندان انقلابی سازمان رادیو و تلویزیون ملی امکانپذیر گشت. پیش از سخنرانی امام خمینی(ره)، فرزند شهید صادق امانی مقاله ای خواند. گروهی از دانش آموزان نیز سرود «برخیزید ای شهیدان راه خدا» را اجرا کردند. سپس امام خمینی(ره) در یکی از پرجمعیت ترین اجتماعات تاریخ، اصولیترین ارکان مشروعیت عقلانی یک نظام سیاسی را به زبانی ساده و منطقی بیان کرد و به طور کلی هر حکومت تحمیلی را خلاف قواعد عقلی و حقوق بشر خواند.بازگشت امام خمینی(ره) به ایران که موجب همبستگی بیشتر مبارزان، تکمیل اعضای شورای انقلاب و جلسات منظمتر آن، تعیین دولت موقت و حمایت مردم از آن، ایجاد رخنه در صف نظامیان و تردید در سران ارتش و نیز بیعت همافران با امام خمینی(ره) شد، در بُعد سیاسی و عاطفی تأثیر عمیقی بر تسریع سقوط رژیم پهلوی و پیروزی ملت در بیست و دوم بهمن داشت.