مائده کاشیان - 24 سال از زمانی که سریال «ولایت عشق» به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده برای اولین‌بار روی آنتن رفت، گذشته است، اما این مجموعه نیز مانند دیگر آثار تاریخی - مذهبی ماندگار تلویزیون «امام علی(ع)» و «مختارنامه»، هنوز که هنوز است جایگزینی ندارد. با وجود این که تا به حال نسخه سینمایی و سریالی «ولایت عشق» بارها از شبکه‌های مختلف پخش شده، اما این مجموعه همچنان در بازپخش نیز دیدنی است. «ولایت عشق» هم مانند دیگر سریال‌های تاریخی قدیمی تلویزیون با حضور جمعی از بهترین بازیگران پیش کسوت تولید شده و اکنون در فهرست بهترین سریال‌های تاریخ تلویزیون جای دارد. به بهانه شهادت امام هشتم(ع)، به نکاتی درباره این مجموعه خاطره‌انگیز و گروه بازیگران آن پرداختیم.

ورود قدرتمند مهدی فخیم‌زاده به سریال‌سازی
مهدی فخیم‌زاده فعالیت هنری خود را با بازیگری در تئاتر و سینما آغاز کرد و پس از ورود به عرصه کارگردانی در سینما، نیمه دهه 70 به تلویزیون آمد تا اولین سریال خود به نام «تنهاترین سردار» را تولید و برشی از زندگی امام حسن(ع) را روایت کند. فخیم‌زاده پس از این مجموعه بار دیگر سراغ ساخت اثری تاریخی - مذهبی رفت و مجموعه «ولایت عشق» را با محوریت امام رضا(ع) جلوی دوربین برد. این سریال به خلافت مامون، تحمیل ولایتعهدی به امام رضا(ع) و شهادت ایشان می‌پردازد. مهدی فخیم‌زاده پس از ورود قدرتمند خود به عرصه سریال‌سازی، دهه 80 تغییر مسیر داد و مجموعه‌های پلیسی و خانوادگی تولید کرد. فخیم‌زاده در یکی از گفت‌وگوهای خود، مشکلات مالی و نبود حمایت همه‌جانبه مدیران از ساخت آثاری مانند «ولایت عشق» را دلایل دوری از ساخت پروژه‌های تاریخی و مذهبی اعلام کرد. آخرین کارگردانی فخیم‌زاده در تلویزیون به سال 93 و سریال «فوق سری» برمی‌گردد.

ایفای نقش امام رضا(ع) با صدا
چهره معصومین در آثار سینما و تلویزیون، نمایش داده نمی‌شود و از هاله نور روی صورت آن‌ها برای نمایش این شخصیت‌ها در فیلم و سریال‌ها استفاده می‌شود، بنابراین معمولا این که کدام بازیگر چنین نقشی را ایفا خواهد کرد، موضوعیت ندارد، اما در سریال «ولایت عشق»، فرخ نعمتی به عنوان بازیگر نقش امام رضا(ع) انتخاب می‌شود و در طول سریال تنها صدای این بازیگر را می‌شنویم. با توجه به نمایش ندادن چهره نعمتی، بازی در این نقش تجربه خاص و متفاوتی برای او بوده و نعمتی تنها امکان استفاده از صدای خود را داشته است. فرخ نعمتی توسط اکبر زنجانپور به پروژه دعوت و به او گفته می‌شود شاید علاوه بر چهره او، بدن بازیگر هم در قاب نباشد، اما با این حال نعمتی برای پذیرش این نقش و نقش‌آفرینی با صدای خود تعلل نمی‌کند.

گزینه‌ اولیه برای نقش «مامون» و «امین»
یکی از مهم‌ترین کاراکترهای سریال «ولایت عشق» شخصیت «مامون عباسی» است که با توجه به پیچیدگی و اهمیت نقش، بی‌شک انتخاب بازیگر آن برای مهدی فخیم‌زاده، انتخاب بسیار سخت و چالش‌برانگیزی بوده است. ابتدا فریبرز عرب‌نیا برای ایفای نقش «مامون» انتخاب شده، اما طبق روایت فخیم‌زاده، مذاکره او و عرب‌نیا به دلیل مسئله دستمزد به نتیجه نمی‌رسد، به این ترتیب در نهایت محمد صادقی ایفای این نقش را برعهده می‌گیرد. صادقی به خوبی از پس این ماموریت سخت برآمد و یکی از بازیگران موفق سریال «ولایت عشق» است. صادقی با ایفای نقش «مامون عباسی» در این سریال درخشید و شهرت فراوانی به دست آورد. انتخاب اول برای ایفای نقش «امین عباسی» نیز اکبر عبدی بوده است اما سرانجام با توجه به ویژگی‌های این شخصیت، فخیم‌زاده تصمیم می‌گیرد نقش را به رامبد جوان بسپارد. نقش «امین عباسی» و مجموعه «ولایت عشق» به عنوان اثری تاریخی – مذهبی، متفاوت‌ترین تجربه رامبد جوان در کارنامه اوست.

بازیگران درگذشته
با توجه به گذر بیش از دو دهه از ساخت «ولایت عشق»، تعدادی از بازیگران این مجموعه دیگر در قید حیات نیستند و باید با صفت «زنده‌یاد» از آن‌ها نام برد. از میان بازیگران این مجموعه، مرحوم بیتا فرهی در نقش «آذر»، فریماه فرجامی در نقش «زبیده» همسر «هارون‌الرشید»، داوود رشیدی در نقش «فضل ا‌بن ربیع»، فتحعلی اویسی در نقش «رجا‌ء بن ابی ضحاک» و سیروس گرجستانی در نقش «ابو یونس» دار فانی را وداع گفته‌‌اند. زنده‌یاد غلامرضا طباطبایی، عباس امیری‌مقدم، ولی‌ا... مومنی و حسین ایل‌بیگی نیز دیگر هنرمندان درگذشته این سریال هستند.

نقش خاص زنده‌یاد فتحعلی اویسی
زنده‌یاد فتحعلی اویسی بیشتر با نقش‌های کمدی شناخته می‌شد اما این هنرمند در دهه 60 و 70، نقش‌های جدی و چالش‌برانگیزی را ایفا کرد و تجربه خوبی در این زمینه به دست آورد. هرچند که بعدها، فعالیت او بیشتر به بازی در نقش‌های کمدی محدود شد و به اندازه‌ای که باید و شاید، از توانایی‌های او استفاده نشد. یکی از تجربیات زنده‌یاد اویسی در زمینه ایفای نقش‌های غیرکمدی مربوط به سریال «ولایت عشق» است. او در این مجموعه نقش «رجاء بن ابی ضحاک» یکی از ماموران دستگاه خلافت مامون را ایفا کرد که ماموریت یافت تا امام رضا(ع) را از مدینه به خراسان ببرد. این کاراکتر در طول سفر، تحت تاثیر کرامات و فضائل امام هشتم(ع) قرار می‌گیرد و دچار تحول شخصیتی می‌شود، بنابراین ارادت خاصی به ایشان پیدا می‌کند.

گروه ادب و هنر- ادبیات فارسی همواره محملی برای عرض ارادت و علاقه شاعران به ساحت کبریایی رسول اکرم(ص) و ائمه اطهار(علیهم‌السلام) بوده‌است اما عرض ارادت شاعران و ادیبان بزرگ ایرانی به محضر قدسی امام رضا(ع) حکایت دیگری دارد. از آن‌جا که حرم مطهر این امام همام در خاک ایران قرار دارد، اهالی شعر و ادب فارسی هم به ایشان تعلق خاطر بیشتری دارند. در آستانه سالروز شهادت جانگداز امام هشتم شیعیان، حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع) از آثار چند شاعرِ کهن و معاصر ادبیات فارسی یاد کرده‌ایم که ارادتشان به امام رضا(ع) و زیارت بارگاه نورانی ایشان را در قالب شعر ماندگار کرده‌اند.

همواره رهش مسیر حاجت
حکیم سنایی غزنوی، شاعر بزرگ قرن ششم هجری را باید اولین شاعر فارسی‌زبان دانست که اولین شعر رضوی را سروده ‌است. سنایی که در وارد کردن عرفان و تصوف به شعر فارسی هم پیشگام است، در سرودن شعر در وصف امام رضا(ع) هم پیشرو است. او در قصیده‌ای مفصل و بالابلند حرم امام رضا(ع) را حرم دین دانسته و پناه گرفتن در دامان این امام را راهی برای نجات از کفر معرفی کرده ‌است:
دین را حرمیست در خراسان/ دشوار تو را به محضر آسان/ از معجزه‌های شرع احمد/ از حجت‌های دین یزدان/ همواره رهش مسیر حاجت/ پیوسته درش مشیر غفران/ چون کعبه پر آدمی ز هر جای/ چون عرش پر از فرشته هزمان/ هم فرّ فرشته کرده جلوه/ هم روح وصی درو به جولان/ از رفعت او حریم مشهد/ از هیبت او شریف بنیان/ از دور شده قرار زیرا/ نزدیک بمانده دیده حیران/ از حرمت زائران راهش/ فردوس فدای هر بیابان.

سوی خراسان شدنم نگذارند
خاقانی شروانی، شاعر بزرگ قرن ششم در منطقه آذربایجان که با نظامی گنجوی، هم‌عصر و دوست بوده، در زندگی‌اش در آرزو و حسرت رسیدن به خراسان و زیارت امام رضا(ع) ماند و هربار که می‌خواست راهی خراسان شود، مانعی سر راهش به وجود آمد. خاقانی در یکی از قصایدش از این‌که نتوانسته به خراسان برود، گله و شکایت می‌کند:
«چه سبب سوی خراسان شدنم نگذارند/ عندلیبم به گلستان شدنم نگذارند/ نیست بستان خراسان را چون من مرغی/ مرغم آوخ سوی بستان شدنم نگذارند/ عیسی ام  منظر من بام چهارم فلک است/ که به هشتم در رضوان شدنم نگذارند».
این شاعر در قصیده‌ای دیگر از آرزوی رفتن به خراسان و زیارت حرم امام هشتم(ع) این‌طور می‌گوید:
«رهروم مقصد امکان به خراسان یابم/ تشنه‌ام مشرب احسان به خراسان یابم/ گرچه ره‌رو نکند وقفه من و موقف از آنک/ کشش همت اخوان به خراسان یابم/ درد دل دارم از ایام و بتر آنکه مرا/ نگذارند که درمان به خراسان یابم...».

رضا بودش آیین
عبدالرحمن جامی، شاعر بزرگ قرن نهم هجری و ملقب به خاتم‌الشعراست. او ده‌ها کتاب و رساله به نظم و نثر فارسی و عربی دارد و کتاب «بهارستان» که به تقلید از گلستان سعدی نوشته شده، از مهم‌ترین آثار اوست. جامی نیز از شاعرانی است که به ساحت امام هشتم، حضرت رضا(ع) عرض ارادت کرده و در وصف ایشان شعری سروده ‌است:
«سلام علی آل طه و یس/ سلام علی آل خیرالنبیین/ سلام علی روضه حل فیها/ امام یباهی به الملک و الدین/ امام به حق شاه مطلق که آمد/ حریم درش قبله‌گاه سلاطین/ شه کاخ عرفان گل شاخ احسان/ در درج امکان مه برج تمکین/ علی بن موسی‌الرضا کز خدایش / رضا شد لقب چون رضا بودش آیین/ ز فضل و شرف بینی او را جهانی/ اگر نبودت تیره چشم جهان‌بین/پی عطر روبند حواران جنت/ غبار درش را به گیسوی مشکین/ اگر خواهی آری به کف دامن او/ برو دامن از هرچه اوست پرچین».

باغ قدر و رفعتش...
به قرن دهم هجری که می‌رسیم، نام شمس‌الدین محمد وحشی بافقی، شاعر نامدار یزدی می‌درخشد؛ وحشی بافقی از غزل‌سراهای بزرگ ادب فارسی است و دیوان شعرش بیش از 9هزار بیت شعر در قالب‌های مختلف مانند قصیده، رباعی، مثنوی، ترکیب‌بند و ترجیع‌بند دارد. وحشی بافقی هم از جمله شاعرانی است که در یکی از قصیده‌هایش از امام رضا(ع) یاد کرده‌ است:
تا شنید از باد پیغام وصال یار، گل/ بر هوا می‌افکند از خرمی دستار، گل/ گر نمی‌آید ز طوف روضه آل رسول/ چیست مهر آل کآورده ست بر تومار ،گل/ نخل باغ دین، علی موسی بن جعفر را که هست/ باغ قدر و رفعتش را ثابت و سیار، گل/ نخل اگر از موم ،سازی در ریاض روضه‌اش/ گردد از نشو و نما سرسبز و آرد بار، گل/ ای که دادی دانه انگور زهرآلوده‌اش/ کِشت کن اکنون به گلزاری که باشد بار، گل.

دیوان عشق
شاعر، عارف و دانشمند ایرانی در قرن دوازدهم هجری که در اصفهان متولد شد، محمدعلی حزین لاهیجی است. او از آخرین شاعران بزرگ سبک هندی به شمار می‌رود و از آثار او می‌توان به دیوان اشعار، تذکره شعرا، سفیر دل و حدیقه ثانی اشاره کرد. حزین لاهیجی چند قصیده در وصف امام رضا(ع) سروده است و در یکی از قصایدش می‌خواهد پس از مرگ، در خاک توس، در نزدیکی امام هشتم(ع) به خاک سپرده شود:
خواهم تن شکسته سپارم به ارض توس/ گردد چو خاک، خاکِ درِ بوالحسن شود/ آن را که شوق کعبه کویت ز جا برد/ هر قطره‌ای در آبله، درّ عدن شود/ فردا دهم به طرهّ حورانش ارمغان/ گردی اگر ز کوی تو عطر کفن شود/ نو کرده‌ام به نام تو دیوان عشق را/ تا حشر نام من نتواند کهن شود.

 حریم حرم
محمدتقی بهار، ملقب به ملک‌الشعرا، شاعر نامدار خراسانی از جمله شاعرانی است که در اشعار مختلفی به ائمه اطهار(علیهم‎‌السلام) عرض ارادت کرده ‌است. از جمله در قصیده‌ای که بعد از واقعه هولناک به توپ بسته شدن حرم امام رضا(ع) توسط نیروهای روس سروده‌ است، با لحنی غمبار و دردناک این‌گونه می‌گوید:
بوی خون ای باد از توس سوی یثرب بر/ با نبی برگو از تربت خونین پسر/ عرضه کن بر وی کز حالت فرزند غریب/ وان مصیبت‌ها آیا بودت هیچ خبر؟/ هیچ دانی که چه بوده ست غریبان را حال/ یا چه رفته است غریب‌الغربا را بر سر/ چه رسیده است از این دیونژادان شریر/ بر حریم حرم پادشه جن و بشر/ ستمی کردند اینان به جگرگوشه تو/ که ز شرحش چکد از دیده مرا خون جگر/ ای عجب! با پسران نبی و آل علی(ع)/ آسمان کینه دیرین را بگرفت از سر/ ای عجب! آل علی را کشد و از پس مرگ/ مدفنش را کند از توپ عدو، زیر و زبر.

یا علی موسی‌الرضا دریاب!
مهدی اخوان ثالث، متخلص به میم.امید از شاعران برجسته معاصر، چند شعر در  بیان ارادتش به ساحت امام رضا(ع) سروده که یکی از مشهورترین آن‌ها شعری با نام «یا علی بن موسی‌الرضا» است. بخشی از این شعر که در مهرماه 1361 سروده شده، از این قرار است:
ای علی موسی‌الرضا/ ای پاک‌مرد یثربی در توس خوابیده/ من تو را بیدار می‌دانم/ زنده‌تر، روشن‌تر از خورشید عالم‌تاب/ از فروغ و فرّ شور و زندگی سرشار می‌دانم/ گرچه پندارند دیری هست، همچون قطره‌ها در خاک/ رفته‌ای در ژرفنای خواب/ لیکن ای پاکیزه‌باران بهشت، ای روح عرش، ای روشنای آب/ من تو را بیدار ابری پاک و رحمت‌بار می‌دانم/ ای چو بختم خفته در آن تنگنای زادگاهم توس/ من تو را بیدارتر از روح و راح صبح، با آن طره زرتار می‌دانم/ ای جوانی و جوان جاودان، ای پور پاینده/ این غمین همشهری پیر غریبت را، دلش تاریک‌تر از خاک/ یا علی موسی‌الرضا دریاب.

در حسرت طواف تو
نام شهریار شعر معاصر که می‌آید، شعر معروف «علی ای همای رحمت» به ذهن خطور می‌کند. این شاعر بزرگ در اشعار مختلف ارادت و شیفتگی‌اش را به اهل بیت(علیهم‌السلام) نشان داده است. شهریار در وصف امام هشتم(ع) هم شعری دلنشین دارد که به چند بیت آن اشاره می‌کنیم:
دل‌ها که آرزوی امام رضا کنند/ گویا زیارت علی مرتضی کنند/ در حسرت طواف تو ای آشیان قدس/ دل‌های پر شکسته چه پرها که وا کنند/ آن‌جا طلای گنبد و گلدسته کیمیاست/ وز کیمیای آن مس قلبت طلا کنند/ یک کاروان شوق به سودای مشهدند/ کان صحن را به شور و نوا نینوا کنند/ ما را جواب کرده طبیبان و می‌رویم/ آن‌جا که دردها به دعایی دوا کنند/ بیگانه را کجا خبر از لذت حضور/ این‌ها حکایتی است که با آشنا کنند/ سودای اهل بیت دهد سود عاقبت/ سوداگردان معامله گو با خدا کنند.

تغییر جهت معادلات علیه نتانیاهو

سرزمین‌های اشغالی شاهد یک اعتصاب بی‌سابقه بود.‌ اعتصاب سراسری به دعوت اتحادیه کارگری با بهانه قرار دادن کشته شدن ۶ اسیر صهیونیست در غزه  که البته مسئله بسیار فراتر از کشته شدن اسراست

گروه بین الملل-یازده اسرائیلی در 48ساعت گذشته در کرانه باختری و نوار غزه کشته شده‌اند. چهار نفر از آن‌ها نظامی و در کرانه باختری بودند که اکنون متعاقب حمله گسترده ارتش صهیونیستی شاهد افزایش عملیات فلسطینی‌هاست.7 نفر دیگر در غزه کشته شده‌اند که 6 نفر آن‌ها از گروگان‌های اسرائیلی بوده‌اند. بازگرداندن اجساد آن‌ها موجی از خشم و انتقاد را در جامعه اسرائیلی علیه شخص نتانیاهو به راه انداخته است. آن چه مخالفان نتانیاهو و جریان راست افراطی را به شدت عصبانی کرده است این که به نوشته روزنامه عبری زبان یدیعوت احارونوت سه نفر از شش نفر قرار بود بر اساس متن پیشنهادی مصر، قطر و آمریکا در ژوئیه گذشته در مرحله نخست آزاد شوند، اما به علت مخالفت نخست وزیر اسرائیل این توافق امضا نشد.حالا اختلافات میان دستگاه‌های امنیتی و وزیر دفاع اسرائیل با نتانیاهو و راست گرایان افراطی به شدت بالا گرفته و گالانت طی بیانیه‌ای به تصمیم دیروز کابینه برای ادامه اشغال نوار مرزی میان مصر و غزه (فیلادلفیا) اعتراض کرده و خواستار لغو فوری آن با هدف امضای سریع توافق مبادله اسرا شده است.همزمان،اعتصاب‌ سراسری در مناطق اشغالی در اعتراض به کارشکنی‌های نتانیاهو در مسیر مذاکرات آغاز شد. بعد از این اعتصاب‌ها بسیاری از بخش‌های اسرائیلی مثل حمل‌ونقل و بانک‌ها با اخلال مواجه شده است.

شاداب/ پنجمین روز از هفدهمین دوره پاراالمپیک 2024 پاریس درحالی روز گذشته برگزار شد که ایران در سه رشته دوومیدانی، گلبال و تیراندازی با کمان نماینده داشت. کاروان فرزندان ایران که تاکنون موفق به کسب 8 مدال شامل یک طلا، 4 نقره و 3 برنز و رتبه سی‌ام جدول رده‌بندی مدالی شده تا امروز از یک حیث مورد توجه خاص رسانه‌های مختلف در پاریس قرار گرفته؛ حضور غول مهربان! ستاره تیم ملی والیبال نشسته با آن قامت خیره‌کننده 2 متر و 46 سانتی‌متری‌اش دومین مرد بلندقامت جهان و بلندقدترین ورزشکاری است که تاکنون در ادوار پاراالمپیک حاضر شده. همین مسئله هم مرتضی مهرزاد را به کانون ویژه توجهات در پاریس تبدیل کرده. همین چندی پیش بود که خبرگزاری فرانسه در گزارشی جذاب به روند ستاره شدن مهرزاد در والیبال نشسته پرداخت و بعد از بررسی برخی زوایای زندگی شخصی مرتضی به او لقب «غول مهربان ایران» را داد اما این غول مهربان با آن قد و قامت خاص حالا در پاریس با مشکلات متعددی روبه‌رو شده. چندی پیش ورزشکاران حاضر در المپیک 2024 ضمن گلایه از نحوه میزبانی پاریسی‌ها از کوچک بودن تخت‌های مستقر در دهکده بازی‌ها نیز گلایه داشتند و حتی مواد به کار رفته در ساخت این تخت‌ها را مورد تمسخر قرار دادند. فیلم‌های گرفته شده توسط ورزشکاران که طی آن کوچکی و کیفیت پایین این تخت‌ها را زیر سوال می‌بردند درحالی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد که وقتی وزنه‌برداران سنگین وزن کشورهای مختلف وارد دهکده بازی‌ها شدند، متوجه شدند که نه تنها روی این تخت‌ها جا نمی‌شوند، بلکه تخت‌های مقوایی اصلا توان تحمل وزن آن‌ها را ندارد. نمونه آن فیلم‌های منتشر شده از مشکلات «لاشا تالاخادزه» هرکول گرجستانی بود که مجبور شد برای خوابیدن در اتاقش، دو تخت را به هم وصل کند تا شاید جایگاه مناسبی برای استراحت داشته باشد. حتی تیم ملی بسکتبال آمریکا هم در اعتراض به کوچک بودن تخت‌ها، دهکده بازی‌ها را ترک کرد. علی داوودی ملی‌پوش سنگین وزن وزنه‌برداری ایران هم دقیقا همین مشکل را در پاریس داشت و حالا این تراژدی به مهرزاد رسیده. این بار اما نه از لحاظ مقاوم نبودن تخت‌ها، بلکه از این نظر که مهرزاد 246 سانتی‌متری در تختخواب 2 متری جا نمی‌شد و نمی‌توانست استراحت کند. همین مسئله هم باعث شد تا مرتضی روی زمین بخوابد؛ اتفاقی که بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های داخلی و خارجی داشت و حتی باعث حساسیت کمیته بین‌المللی پاراالمپیک هم شد. ماجرا آن‌جا به اوج حساسیت رسید که هادی رضایی سرمربی تیم ملی والیبال نشسته ایران در مصاحبه با سایت المپیک گفته بود در المپیک 2020 توکیو، میزبان برای مهرزاد یک تخت مخصوص درست کرده بود اما متاسفانه در پاریس این اتفاق نیفتاد. بعد از این اتفاقات، مسئولان کمیته برگزاری بازی‌های پاراالمپیک 2024 پاریس و مسئولان کمیته بین‌المللی پاراالمپیک نسبت به آن واکنش نشان دادند و مسئولان IPC و همچنین برگزاری بازی‌ها با مسئولان کاروان ایران تماس گرفتند و اعلام کردند در اولین فرصت این مشکل را رفع خواهند کرد. این درحالی است که تاکنون 5 روز از مسابقات گذشته و والیبال نشسته کشورمان با کسب 2 پیروزی مقابل اوکراین و برزیل صعودش به مرحله نیمه‌نهایی قطعی شده و امروز در سومین و آخرین دیدار خود در مرحله گروهی به مصاف آلمان می‌رود. تیم ایران درحالی به عنوان پرافتخارترین تیم والیبال نشسته جهان به دنبال کسب هشتمین طلای پاراالمپیک است که حالا باید منتظر ماند و دید مسئولان برگزارکننده بازی‌ها درنهایت چه زمانی قصد دارند مشکل ستاره تیم ملی ایران در پاریس را حل کنند. 

حسین بردبار- گزارش بانک مرکزی از تحولات معاملات بازار مسکن شهر تهران در تیرماه امسال نشان می دهد رشد نقطه به نقطه اجاره بها درتیرماه امسال نسبت به سال گذشته در شهر تهران 45.9 و در سایر مناطق شهری کشور 50.4 درصد بوده، این درحالی است که طبق مصوبه شورای عالی مسکن حداکثر افزایش قیمت سالانه اجاره بها در تهران و اغلب مناطق کشور در محدوده 25 درصد باید باشد و مطابق این گزارش در تیر امسال تخلف از این مصوبه وجود داشته است که لزوم پیگیری حقوقی توسط مستاجرانی که حقوق قانونی شان پایمال شده است، وجود دارد. با این حال، این گزارش در موضوع قیمت خرید مسکن شرایط بهتری و کم نوسان تری را نشان می دهد به گونه ای که متوسط قیمت فروش یک متر مربع زیربنای واحدهای مسکونی معامله شده در شهر تهران معادل 874.6 میلیون ریال بود که نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال قبل به ترتیب 1.8 و14.3 درصد افزایش داشته است.
تازه‌ترین گزارش اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی از تحولات بازار مسکن تهران نشان می‌دهد: در تیرماه سال 1403، تعداد آپارتمان‌های مسکونی معامله شده در شهر تهران به 3559 واحد مسکونی رسید که نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال قبل به ترتیب 8.1 درصد کاهش و 27.1 درصد افزایش نشان می‌دهد.
در ماه مورد گزارش، متوسط قیمت خریدوفروش یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی شهر تهران 87 میلیون و 460 هزار تومان بود که حاکی از افزایش 1.8 درصدی نسبت به ماه قبل و رشد 14.3 درصدی نسبت به ماه مشابه سال قبل است.

 ساختمان های کلنگی دارای متقاضی شدند
به گزارش اتاق ایران آنلاین، بررسی توزیع تعداد واحدهای مسکونی معامله شده در شهر تهران به تفکیک عمر بنا در تیرماه سال 1403 حاکی از آن است که از مجموع 3559 واحد مسکونی معامله شده، واحدهای تا 5 سال ساخت با سهم 26.6 درصد، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند. سهم مذکور در مقایسه با تیرماه سال قبل حدود 2.1 واحد درصد کاهش یافته است.
نکته قابل توجه در آمارهای مسکن بانک مرکزی این است که از ابتدای دهه 90 تاکنون، به تدریج سهم واحدهای نوسازی و با عمر کمتر از 5 سال در معاملات بازار از محدوده 60 درصد کاهش پیدا کرده و در تیر ماه امسال به کمترین میزان تاریخی رسیده است.
انقباض در تولید مسکن و کاهش ابعاد ساخت و ساز شهری اصلی‎ترین عاملی است که به کاهش عرضه واحدهای نوساز در بازار منجر شده و همزمان کاهش شدید قدرت خرید متقاضیان نیز، کاهش معاملات این واحدها را تشدید کرده است.
در شرایط فعلی و بر اساس آمارهای بانک مرکزی، به دنبال کاهش سهم نوسازها در معاملات بازار مسکن تهران، سهم واحدهای با عمر بالای 10 سال افزایش پیدا کرده و در این میان بیشترین تقاضا به واحدهای با عمر بالای 20 سال اختصاص داشته است.
در تیرماه امسال، 23.9 درصد از کل معاملات مسکن شهر تهران به واحدهای با عمر بالای 20 سال اختصاص داشته است. واحدهایی که در ادوار گذشته عمدتا آمار مربوط به ساختمان‌های کلنگی بود و به نوعی از برنامه ریزی سازندگان برای نوسازی مسکن حکایت داشت؛ اما در سال های اخیر، این آمار عمدتا مربوط به خرید مسکن توسط کسانی است که قدرت مالی خرید ساختمان‌های با عمر کمتر ندارند و به ناچار این واحدها را متناسب با قدرت خرید خود می‌بینند.

رشد اجاره بها 2 برابر سقف قانونی
بررسی شاخص کرایه مسکن اجاری در شهر تهران و کل مناطق شهری در تیرماه سال 1403 نشانگر رشد یکسان 5.2 درصدی این شاخص نسبت به ماه قبل است. طبق اطلاعات بانک مرکزی، رشد نقطه‌به‌نقطه شاخص کرایه مسکن اجاری در تیرماه 1403 نسبت به تیرماه سال قبل، در شهر تهران 45.9 درصد و در کل مناطق شهری 50.4 درصد بوده است. بر اساس این آمارها، رشد اجاره‌بها تقریباً دو برابر شاخص تعیین شده در قانون ساماندهی بازار مسکن، زمین و اجاره‌بها بوده است و تورم شاخص اجاره در تیرماه 2.5 برابر سقف تعیین شده در قانون افزایش پیدا کرده است.

اولین مصاحبه تلویزیونی رئیسی جمهور همان طور که پیش‌بینی می‌شد، با واکنش‌های بسیاری مواجه شد. او سعی کرد در این گفت وگو چشم‌اندازی کلی از نوع نگاه دولت در عرصه سیاسی، سیاست خارجی و اقتصاد ارائه دهد. پاسخ‌های پزشکیان موافقان و مخالفان زیادی را به همراه داشته است. عمده تحلیل‌ها حول این محور است که رئیس جمهور به جایگاه خود، وظایف خود، وعده‌های خود واقف است و می‌داند چطور نباید در بازی جریان رقیب و تندرو‌ها افتد. درمقابل  کلی گویی و عدم ارائه راه حل و برنامه مشخص از سوی پزشکیان را از جمله نقاط ضعف او در این مصاحبه تلویزیونی عنوان شده است. در ادامه نگاهی داریم به برخی واکنش‌های توئیتری به نخستین مصاحبه تلویزیونی مسعود پزشکیان:
*محمد فاضلی، جامعه شناس نوشت: به گمانم پزشکیان فهمیده که برخی سؤالات تکراری می‌پرسند؛ راه‌حل فروش‌ها راه‌حل تکراری می‌فروشند؛ و عاقبت، نتایج نامطلوب قبلی تکرار می‌شود؛ پس باید مسائل را بازتعریف کند، راه‌حل‌ها را عطف به بازتعریف مسائل، بسازد؛ و در دام مسیر طی شده نیفتد. پیچیدگی را هم درک کرده است.
*محمود صادقی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و نماینده مجلس دهم شورای اسلامی نوشت: اولین حضور رسانه‌ای پزشکیان بسیار امیدبخش بود؛ او نشان داد به سرعت بر اوضاع جاری اشراف پیدا کرده و به تعبیر حدیث مورد استنادش «می داند کجاست». حرف هایش عملیاتی‌تر شده و بی آن که از میراث گذشته شکوه کند، نگاهش رو به آینده است.
*صادق زیباکلام نوشت: بسیاری نخستین گفت وگوی آقای پزشکیان با مردم را ناامید کننده و بدون ارائه راه حل و"چه باید کرد؟ "ی می‌خوانند.
من برعکس نمره بالایی به او می دهم. همین که واقعیت‌ها را با مردم در میان گذاشت و طبق معمول مشکلات را بر گردن مسئولین قبلی، آمریکا، استکبار و دشمنان انقلاب نریخت، روزنه امیدی ایجاد نمود.
*رضا نصری، تحلیلگر نوشت: بدون اغراق، صداقت و یکرنگی و تواضع دکتر پزشکیان را در میان هیچ رئیس دولتی در هیچ کشوری ندیده‌ام. در این جهان پر آشوب که سیاست با دروغ، ظلم، بی اخلاقی و ماکیاولیسم پیوند خورده، شخصیت و منش او سرمایه بزرگی برای کشور و جامعه است.
*عبدالرضا داوری، فعال سیاسی نوشت: دکتر پزشکیان، شب گذشته و با صراحت، سیستم آموزشی و کنکور در عصر پهلوی را نسبت به دوره کنونی، عادلانه‌تر دانست. همین صداقت، صراحت و انصاف پزشکیان، عامل محبوبیت گسترده او در جامعه است.
*علی احمدنیا فعال رسانه‌ای نوشت: اولین گفت وگوی رئیس جمهور با مردم، چون با زبان دل بود بر دل نشست.
*حمید رسایی نوشت: تنها نکته قابل تأمل گفت وگوی امشب آقای پزشکیان، قراردادن قاب عکس روی قرآن و نهج‌البلاغه درنیمه اول گفت وگو بود! ایام انتخابات یادتان هست، چه قیامتی کردند که جلیلی زیر مونیتور دفترش، کتاب دائرةالمعارف هاشمی را گذاشته. عجب دنیایی است وقتی خدا آن سرزنش‌های بی‌مورد را این طور برمی گرداند.
*علی اکبر رائفی‌پور نوشت: پزشکیان مرا به یاد بایدن می‌اندازد! تمرکز ندارد، هیچ چیز را گردن نمی‌گیرد.دایم فرافکنی می‌کند، فراموش کار است، سخنان خودش را نقض می‌کند، دایم از عبارت‌های «نمی شود» و «امکان ندارد» استفاده می‌نماید. با افتخار می‌گوید و حتی بر روی برگه‌ای که به مردم نشان می‌دهد نوشته «برنامه ندارم» تا یادش نرود بگوید برنامه ندارد! وقتی با این سوال مواجه می‌شود که بدون برنامه چه می‌خواهی بکنی؟می‌گوید: برنامه هفتم توسعه هست همان را اجرا می‌کنم. جلیلی می‌گوید برنامه هفتم رشد ۸ درصدی را تعیین کرده. پاسخ پزشکیان مرا مبهوت کرد بلافاصله گفت برنامه هفتم علمی نیست! من امشب واقعا دلم به حال ایران و انقلاب سوخت! چرا این قدر دستمان از سیاستمدار تراز خالی است؟ این چه مناظره‌ای بود؟
*آذر منصوری، رئیس جبهه اصلاحات  نوشت: اولین گفت وگوی تلویزیونی ‎دکتر پزشکیان با مردم، همدلانه، صمیمی، صریح، صادقانه و شفاف بود. این گفت وگو‌ها می‌تواند بخشی از امید و اعتماد از دست رفته را باز آفرینی کند. امیدوارم همکاران ایشان نیز با درک مسئولیت و نیز مقتضیات جامعه ایران امروز، بدانند که چه بار سنگینی را به دوش می‌کشند.
*سایت اصلاح طلب انتخاب نیز در تحلیل سخنان پزشکیان در سیمای ملی نوشت: در مجموع مسعود پزشکیان در گفت‌وگوی اولش مانند همیشه صمیمی سخن می‌گفت اما حرف‌ها می‌توانست دقیق‌تر و عینی‌تر باشد. البته به نظر می‌رسد بخشی از کلیشه‌ای شدن سخنان به سؤالات مطرح‌شده برمی‌گردد. در همه ادوار به نوعی مصاحبه با رئیس‌جمهور در انحصار صداوسیما قرار گرفته است و صداوسیما هم سؤالاتی کلی دست مجریان خود که روزنامه‌نگار نیستند می‌دهد و آن ها هم عین همان‌ها را تکرار می‌کنند؛ در حالی که در کشورهای توسعه‌یافته رؤسای کشورها با رسانه‌های مستقل هم به گفت‌وگو می‌پردازند و خود را در معرض چالش‌ و پرسش‌های مهم و اساسی قرار می‌دهند؛ گفت‌وگوهایی که تعارف‌های مرسوم در آن کمتر است. با این اوصاف شاید بد نباشد که مسعود پزشکیان برای ادامه مسیر علاوه بر صداوسیما به سمت گفت‌وگو با رسانه‌های مستقل هم حرکت کند تا بیشتر در جریان مطالبات واقعی مردمی قرار بگیرد.
*کاربری هم نوشت : اگر منطقی نگاه کنیم، فردی که در انتخابات شرکت کرده ، چند هفته تبلیغات کرده و رای جمع کرده و سپس در برابر نمایندگان مردم و قرآن سوگند یاد کرده و در نهایت رئیس جمهور شده «باید» برای مشکلات مملکت  «جواب و راه حل» داشته باشد.راه حل گمشده سخنان او بود هرچند پزشکیان در مجموع از اولین گفت‌وگوی زندۀ تلویزیونی موفق بیرون آمد و ۵۰ دقیقه را خود در کنترل داشت.

سید خلیل سجادپور- با دستگیری 2 خواهر 30 و27 ساله که در ساختمان پزشکان بولوار شهید فلاحی به فعالیت در امور دندان پزشکی مشغول بودند، راز وحشتناک دندان پزشکی با مدرک دیپلم لو رفت.به گزارش اختصاصی روزنامه خراسان، از حدود یک هفته قبل ماموران کلانتری قاسم آباد مشهد از طریق تعامل با نیروهای امنیتی به اطلاعاتی دست یافتند که نشان می داد 2 زن جوان تبعه افغانستان در زمینه دندان پزشکی فعالیت می کنند اما هیچ گونه مجوز و یا پروانه راه اندازی مطب ندارند!در پی دریافت این خبر، بلافاصله گروهی از افسران کارآزموده دایره اطلاعات و امنیت با دستور مستقیم سردار سرتیپ دوم احمد نگهبان(جانشین فرمانده انتظامی خراسان رضوی) وارد عمل شدند و تحقیقات نامحسوس گسترده ای را زیر نظر سرهنگ محمدبزی (رئیس کلانتری قاسم آباد)آغاز کردند.

باتوجه به حساسیت و اهمیت موضوع، کارشناسان دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز به همکاری با عوامل انتظامی پرداختند و این گونه دامنه رصدهای اطلاعاتی به ساختمان پزشکان واقع در بولوار شهید فلاحی قاسم آباد کشید و مشخص شد که 2خواهر تبعه خارجی با اسامی غیرواقعی مانند(دکترحسینی) مطبی را از مدتی قبل در این مکان اجاره کرده و با قراردادن امکانات دندان پزشکی مانند «یونیت» به عصب کشی، روکش دندان و حتی ایمپلنت مشغول هستند. بنابراین گروه عملیاتی پلیس به سرپرستی سرهنگ بهرامی(رئیس دایره اطلاعات و امنیت عمومی کلانتری) در حالی در پوشش بیمار دهان و دندان وارد ساختمان پزشکان شدند که نمایندگانی از مراکز ذی صلاح آن ها را همراهی می کردند.

گزارش اختصاصی روزنامه خراسان حاکی است: با آن که زن و مردی جوان در نوبت دریافت خدمات دندان پزشکی بودند،2 خواهر 30 و 27 ساله تبعه خارجی دستگیر و به کلانتری قاسم آباد هدایت شدند. بررسی های پلیس نشان داد عاقله و آمنه که دارای مدرک دیپلم هستند، از ابتدای سال تاکنون 3 بار در مناطق اطراف میدان مادر، اندیشه7 و بولوار شهید فلاحی مطب دندان پزشکی راه اندازی کرده‌اند و هر بار که با اعتراض مردم و دخالت احتمالی پلیس روبه رو می شدند، بلافاصله مکان فعالیت های غیرمجاز خود را تغییر می دادند.

یکی از متهمان این پرونده که به گفته یکی از نیازمندان به امور دندان پزشکی خود را دکتر حسینی معرفی می‌کرد در بازجویی ها مدعی شد در کنار یکی از دندان پزشکان به عنوان متصدی کار کرده و شیوه های درمانی و امور دندان پزشکی را آموخته است. در همین حال متهم دیگر نیز ادعا کرد در زمینه دندان سازی تجربی دندان های مصنوعی فعالیت دارد. ادامه بررسی های تخصصی بیانگر آن بود که عاقله با مردی ایرانی ازدواج کرده و بدین ترتیب موفق شده است برخی مدارک هویتی را دریافت کند و خواهر دیگر او نیز به عقد موقت یک پسر جوان ایرانی درآمده اما هنوز نتوانسته بود مدارکی ایرانی در این زمینه دریافت کند.بنا برگزارش اختصاصی روزنامه خراسان، این متهم در حالی با دستور ویژه قاضی شعبه 905 دادسرای انقلاب مشهد روانه زندان شدند که تحقیقات پلیس در این باره و شناسایی شاکیان وی همچنان ادامه دارد.

محمد حقگو- نخستین گام دولت چهاردهم برای تامین کسری بودجه سال جاری، با برداشت از صندوق توسعه ملی همراه شد. بر این اساس، رهبر انقلاب با پیشنهاد دولت مبنی بر کاهش سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی معادل با 350 تا 400 هزار میلیارد تومان موافقت کردند. این منابع به صورت قرضی در اختیار دولت قرار داده شده است و از آن برای پرداخت دیون گندم‌کاران، فرهنگیان، داروسازان، پرستاران و .. استفاده خواهد شد. با این حال به نظر می رسد قصه برداشت دولت ها از منابع صندوق توسعه ملی آن هم با رویکردهای توسعه ای نه چندان بلندمدت ادامه دارد. موضوعی که موجب شده این صندوق تا پیش از این حدود 100 میلیارد دلار از دولت ها طلبکار باشد. برای همین باید منتظر ماند و دید که آیا این بار دولت این بدهی خود به صندوق توسعه ملی به عنوان یک صندوق بین نسلی را پرداخت خواهد کرد یا این صندوق کماکان به عنوان قلکی برای تامین مالی دولت در اقتصاد نقش آفرینی خواهد کرد؟
به گزارش خراسان، کسری تراز عملیاتی، یعنی کمبود درآمدها نسبت به هزینه های جاری موضوعی بود که از ابتدا در بودجه سال جاری پیش بینی می شد. با این حال، هم اینک که در نزدیک نیمه سال به سر می بریم، به نظر می رسد این مسئله هم اینک جدی تر شده و به اجزای دیگر بودجه نیز سرایت کرده است. به طوری که به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران، مطالبه این قشر از دولت 120 هزار میلیارد تومان است. به این مسئله باید طلب برخی اقشار دیگر نظیر پرستاران، معلمان و... را نیز اضافه کرد.

موافقت رهبر انقلاب با کاهش سهم صندوق توسعه ملی
در چنین شرایطی دو روز قبل، خبرگزاری ها به نقل از شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا اعلام کردند که در پی پیشنهاد مسعود پزشکیان مبنی بر کاهش سهم صندوق توسعه ملی به ۲۰ درصد در سال جاری، رهبر معظم انقلاب با این پیشنهاد موافقت کردند. در بودجه سال جاری، این رقم 45 درصد تعیین شده بود و در نتیجه باید گفت که امسال سهم این صندوق نسبت به قانون بودجه، 25 درصد کاهش خواهد یافت. خبرگزاری ایسنا در این زمینه افزوده است: بر این اساس، مبلغ ۳۵۰ همت به صورت قرض از صندوق توسعه ملی به بودجه عمرانی دولت اضافه شد. رقمی که با احتساب نرخ 43 هزار و 750 تومانی برای دلار، بالغ بر 8 میلیارد دلار می شود و در نتیجه باید گفت که بدهی دولت به صندوق توسعه ملی که تا پیش از دولت چهاردهم 100 میلیارد دلار بود به 108 میلیارد دلار افزایش خواهد یافت. یافت. به این ترتیب مشکل پرداخت دیون گندم‌کاران و مسائل کامیون داران و تهیه برخی اقلام دیگر حل خواهد شد.

چالش استقراض های بی بازگشت دولت از صندوق توسعه
همان طور که اشاره شد، آمارها نشان می دهد که در سال های گذشته، نهاد دولت، به‌رغم واریزی منابع حاصل از صادرات نفت به صندوق ملی، از آن برداشت های بزرگی نیز داشته است. گزارش رسمی صندوق توسعه ملی نشان می دهد که در دولت دهم (دوره دوم احمدی نژاد) واریزی به صندوق توسعه ملی 54.1 میلیارد دلار و برداشت از آن 13.5 میلیارد دلار بوده است. این تفاوت در دولت یازدهم یعنی دولت اول روحانی کمتر شده و به 40.4 میلیارد دلار واریزی در مقابل 32.3 میلیارد دلار برداشت رسیده است. در دولت دوم روحانی برداشت ها از صندوق توسعه به واریزی آن چربیده، به طوری که با رقم 33.9 میلیارد دلار، به میزان 0.6 میلیارد دلار از واریزی به این صندوق بیشتر شده است. این وضعیت در دولت چهاردهم و تا دی 1402 بدتر شده است. در آن بازه زمانی دولت چهاردهم در مجموع 23.8 میلیارد دلار منابع به صندوق واریز کرده، در صورتی که میزان برداشت از صندوق 24.2 میلیارد دلار بوده است. در مجموع، آمارهای صندوق توسعه ملی از سال 1389 (آغاز به کار صندوق توسعه ملی) تا پایان دی سال قبل حاکی از این است که جمعاً 103.9 میلیارد دلار منابع این صندوق توسط دولت های مختلف برداشت شده (و تاکنون بخش اندکی از آن بازگشته است)

وقتی طرح صندوق ملی توسعه برای ثروت افزایی از طریق سرمایه گذاری در میادین نفتی رد شد
برداشت از منابع صندوق توسعه ملی توسط دولت ها در شرایطی است که طرح این صندوق برای ایجاد ثروت از طریق سرمایه گذاری در میادین نفتی و سپس برداشت طلب ارزی آن از محل بازده این سرمایه گذاری ها تاکنون رد شده است. به گزارش اقتصادنیوز، مهدی غضنفری رئیس این صندوق زمستان سال گذشته در نشستی از ارائه طرحی در خصوص تأدیه بدهی دولت گفت؛ طرحی که البته با مانع جدی روبه‌رو شد. وی توضیح داد: «ما حدود ۱۰۰ میلیارد دلار به دولت‌ها وام داده‌ایم که می‌گویند از روال قانونی پس بگیرید. میادین نفت و گاز کشور به ویژه میادینی که دستی به آن نزدید به صندوق بدهید تا صندوق به بخش خصوصی بسپارد و آن سهمی را که بخش دولت است به جای بدهی دولت به ما بدهید. طبق محاسبات ما حدود یک میلیون بشکه می‌توانست از این ذخایر به دست بیاید که سالی حدود ۱۲ میلیارد دلار خالص برای ما درآمد ارزی داشت؛ من همچنان قانع نشده ام که چرا این طرح ما رای نمی‌آورد و اجرا نمی‌شود. او با اشاره به «موافقت ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری وقت، معاون اول و معاون اقتصادی او، سازمان برنامه و بودجه و مجلس» با این طرح تاکید کرد: پس از آن مصوبه مجلس را گرفتیم، اما شورای نگهبان به آن ایراد گرفت و گفت ابهام دارد. مصوبه به صحن مجمع تشخیص مصلحت رفت که تا اسفند ۱۴۰۲ از ۲۸ رای، ۲۶ رای مثبت داشت اما اواخر فروردین این رای به ۱۶ عدد رسید و ما علت این مخالفت را در نظام حکمرانی نفهمیدیم.»

گلایه اخیر رئیس صندوق توسعه
این مقام مسئول اخیراً نیز در یادداشتی در فضای مجازی، چالش صندوق توسعه ملی با نهاد دولت و گلایه از مجمع تشخیص مصلحت را به گونه ای دیگر مطرح کرده و آورده است: «هفته قبل در ملاقات با آقای رئیس جمهور عرض کردم: لطفا به سرعت کیک اقتصاد را بزرگ کنید والا مجبور به برداشت از صندوق توسعه ملی می‌شوید ... همین جمله را به مرحوم شهید رئیسی هم گفته بودم... برداشت دولت ها از صندوق، نه تنها خلاف اساسنامه صندوق است بلکه خیلی زود، منابع آن را مثل حساب ذخیره ارزی تمام می‌کند. والسلام. هر دو رئیس جمهور سوال مشابهی داشتند و پرسیدند چگونه؟ به هر دوی این عزیزان (در ملاقات با هر یک) عرض کردم: فعلاً به فوریت افزایش تولید و صادرات نفت و بعد از آن، تولید و صادرات غیرنفتی و دانش بنیان... و بعداً آن مصوبه‌ای را یادآوری کردم که در مجمع تشخیص مصلحت (با کمبود یک رای) رد شد و اجازه نداد صندوق (به روش تولید ثروت) به داد کشور برسد.
آقایان مجمع! لطفا برای ادامه برداشت‌های غیرقانونی دولت ها از صندوق توسعه ملی و نیز مازاد برداشت همسایگان از میادین مشترک، خودتان را سرزنش کنید.»