زیر و بم پهلوی ها
تعداد بازدید : 201
قوام السلطنه و چگونگی نفوذ آمریکا در ایران
برگرفته از کتاب «از سید ضیاء تا بختیار»،نوشته مسعود بهنود
شب پیش از آن که مجلس به احمد قوام (نخست وزیر 1321 ) رای تمایل دهد، قوام در قصر خود که با ثروت بیکرانش، آن را از عتیقه های گران بها، قالی های ابریشم باف، تابلوهای نقاشان اروپایی، میناهای ساخت روسیه، دست ساخته های چین، با سلیقه اشرافی خود آراسته بود، ضیافت مفصلی برپا داشت که در آن، تمام بزرگان مملکت، پیران مانده از دوران مشروطیت و سفیران خارجی مقیم تهران و فرزندان رجالی که روزگاری با او همکار بودند، شرکت داشتند. قصر او چند قدم بالاتر از کاخ هایی که رضاشاه برای خود و فرزندانش ساخته بود، چشم سفیران را خیره کرد.
شاه جوان نیز یک ساعتی در این مهمانی حاضر شد. در آن جا ،او اشرافیت و ریخت و پاشی را دید که در کاخ های پدرش، از مشاهده آن بی نصیب مانده بود. سیاست قوام در صدارت این بار خود، ادامه همان سیاستی بود که دو بار گذشته (1301 و 1300) نیز هنگام ریاست دولت ، در پیش گرفته بود.
خارج کردن دولت از سیاست یک طرفه متابعت از انگلستان، به میدان کشیدن آمریکا و بازی بین قدرت ها. زمانی که قوام دولت سوم خود را تشکیل داد (مرداد 1321) شش ماه از حمله ژاپن به «پرل هاربر» و حضور رسمی آمریکا در صحنه جنگ می گذشت. از آن سو ،پیروزی های شگفت آور شوروی در دفع نیروهای آلمان نشان می داد که دول محور جنگ را می بازند.
قوام باهوش سرشار خود ،شوروی و آمریکا را برندگان اصلی جنگ جهانی دیده ، مغازله با آنان (به خصوص آمریکا) را آغاز کرده بود.
برای طرحی که در نزدیک شدن به آمریکا، قوام در سر داشت ،حسین علا در راس بانک ملی بود، یدا... عضدی در وزارت راه (مسئول راه آهن که مورد احتیاج آمریکا برای کمک رسانی به شوروی بود) و باقر کاظمی در سمت وزارت کشور .این هر سه ،پیش از این ،دورانی را به عنوان سفیر ایران در آمریکا خدمت کرده، آشنای کاخ سفیدنشینان بودند. از سوی دیگر، اللهیار صالح – که با برادرش علی پاشا صالح – مدت ها نقش مترجم سفارت آمریکا در تهران را ایفا کرده بود نیز ،به زودی به کار فراخوانده شد. برای جانشینی تقی زاده در وزارت دارایی، علی امینی به عنوان معاونت نخست وزیر و ابوالحسن ابتهاج که بعدا به ریاست بانک ملی رسید ،به عنوان رئیس بانک رهنی، اعضای دولتی محسوب می شدند که بیشترین توجه اش به آمریکا بود.
در حالی که سهیلی، امتیازات زیادی به انگلستان داد، قوام با دعوتنامه ای رسمی برای ارتش آمریکا ،حضور سربازان آمریکایی در ایران را ممکن کرد.