مذاکرات هفت ساعته آتش بس بین طرفهای درگیر در لیبی که روز دوشنبه در مسکو آغاز شده بود، بدون نتیجه به حالت تعلیق درآمد. این رخداد پس از آن که ژنرال خلیفه حفتر، رهبر مخالفان بدون امضای قرارداد آتشبس روسیه را ترک کرد، به وقوع پیوست. این نشست به پیشنهاد ترکیه و روسیه انجام شده بود. به گزارش یورونیوز، آنکارا از دولت مستقر در طرابلس حمایت می کند و حتی برای کمک به فائز السراج گروهی از سربازانش را به لیبی اعزام کرده است و روسیه با وجود انکارهای مکرر مظنون به پشتیبانی از خلیفه حفتر با ارسال سلاح، پول و نیروهایش است. فائز السراج، نخست وزیر دولت رسمی لیبی که در طرابلس مستقر است، توافق آتش بس را امضا کرده بود، ولی به گفته وزیر خارجه روسیه، ژنرال خلیفه حفتر خواستار «وقت بیشتر تا صبح سهشنبه» شده بود تا درباره این توافق فکر کند و اطمینان داده بود که سند آتش بس را با رویکرد مثبت مورد توجه قرار می دهد. دولت رسمی لیبی به ریاست فائز السراج، از طرف جامعه بینالمللی به رسمیت شناخته شده، اما شورشیان نظامی به رهبری ژنرال بازنشسته حفتر با آن در نبرد هستند و از چند ماه پیش میکوشند بر طرابلس مسلط شوند. نیروهای ژنرال حفتر که مورد حمایت مصر و روسیه هستند، از چند ماه پیش به سوی طرابلس پایتخت پیشروی میکنند تا حکومت سراج را که از سوی ترکیه حمایت میشود، ساقط کنند. بنا به گزارش رویترز، به گفته نیروهای پشتیبان حفتر، از آن جا که او خود را در آستانه پیروزی میبیند، حاضر نیست با دولت مرکزی لیبی قرارداد آتشبس امضا کند. آخرین پیروزی نیروهای حفتر که بیشتر در شرق لیبی متمرکز هستند، تسلط بر شهر استراتژیک سرت بود. بندهای پیشنویس توافقنامه آتشبس شامل موارد پیش رو بود: الف) توقف تمامی فعالیتهای نظامی طبق توافقنامهای که با ابتکار عمل ترکیه و روسیه از یک شنبه وارد فاز اجرایی شده است. ب) مشخص کردن خطوط تماس میان طرفهای درگیر به منظور تضمین تداوم آتشبس. ج) تأمین امنیت ارسال کمکهای بشردوستانه به افراد نیازمند. د) تشکیل یک کمیته نظامی متشکل از پنج فرد با مشارکت طرفین درگیر. ه) تعیین نمایندگانی برای تیمهای لیبیایی به منظور مشارکت در روند گفتوگوی اقتصادی، نظامی، امنیتی و سیاسی که نماینده سازمان ملل در لیبی آغازگر آن خواهد بود.
فرا خبر
لیبی صحنه بازی بازیگران خارجی
لیبی به دو دلیل عمده صحنه رویارویی کشورهای مختلف قرار گرفته است. این کشور دارای مخازن عظیم نفت و گاز است و به همین دلیل برای بسیاری از کشورها جذاب است. از سوی دیگر، به قدرت رسیدن نیروهای وابسته به اخوانالمسلمین در پایتخت، باعث شده تا کشورهای منطقه رو در روی هم در دو سوی درگیریها قرار بگیرند.
کشورهای حامی ژنرال حفتر
امارات: امارات مهمترین حامی خلیفه حفتر بهشمار میرود و علاوه بر پشتیبانی مالی، تسلیحات پیشرفته نظامی در اختیار نیروهای وابسته به او قرار داده است؛ اقدامی که نقض تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل علیه نیروهای درگیر در لیبی به شمار میرود. نیروهای ارتش ملی لیبی از حمایت هوایی امارات نیز برخوردار هستند. امارات پهپادهای چینی خود را برای شرکت در عملیات حمله به طرابلس به صفوف نیروهای خلیفه حفتر اعزام کرده است. سازمان ملل در گزارشی اعلام کرده امارات همچنین سیستم دفاع هوایی Pantsir S-1 ساخت روسیه را نیز در اختیار حفتر و نیروهایش قرار داده است. براساس گزارشهای دیگر سازمان ملل، امارات جنگندههایش را نیز در اختیار حفتر قرار داده است. اماراتیها بهدنبال ساقط کردن دولت فائز السراج و در نتیجه کوتاه کردن دست اخوانالمسلمین از لیبی هستند.
مصر: مصر نیز همچون امارات دشمن اخوانالمسلمین است و به همین دلیل به حمایت از ژنرال حفتر پرداخته است. ژنرال عبدالفتاح السیسی که در سال2013 با ساقط کردن دولت محمد المرسی به قدرت رسید، گروه اخوانالمسلمین را یک گروه تروریستی اعلام و فعالیت آن را در مصر ممنوع کرده است. فارغ از این، لیبی و مصر همسایه هستند و توانایی ژنرال حفتر برای کنترل گروههای شبهنظامی مستقر در مناطق بیابانی هممرز با مصر، برای السیسی ارزشمند است. مصر از طریق مرز مشترک با لیبی، مسیر اصلی تامین سلاح و تجهیزات مورد نیاز نیروهای حفتر است.
فرانسه: فرانسه اعلام کرده در بحران لیبی از هیچیک از طرفین درگیری حمایت نمیکند اما فرانسویها عملا در بزنگاههای سیاسی از ژنرال حفتر دفاع کردهاند. فرانسه پیش از این مانع تصویب بیانیه اتحادیه اروپا علیه عملیات ژنرال حفتر برای تصرف طرابلس شده است. فرانسه حمایت نظامی و اطلاعاتی از خلیفه حفتر را رد کرده است اما در سال2016، سقوط یک بالگرد فرانسوی در نزدیکی بنغازی که به کشته شدن سه سرباز منجر شد، به یک افتضاح سیاسی تبدیل شد.
روسیه: روسیه نیز همچون فرانسه حمایت رسمی از ژنرال حفتر را رد کرده است اما سال گذشته مانع تصویب بیانیه شورای امنیت سازمان ملل علیه حفتر شد. نیروهای شبهنظامی روسیه در کنار نیروهای حفتر در حال جنگیدن هستند؛ موضوعی که بدون هماهنگی با دولت روسیه امکانپذیر نیست. روسیه بهدنبال گسترش نفوذ خود در منطقه خاورمیانه و سپس آفریقاست تا هم قدرت آمریکا را به چالش بکشد و هم خود بهعنوان یک قدرت فرامنطقهای ظاهر شود.
آمریکا : دولت دونالد ترامپ همچون دیگر مناطق جهان، در لیبی نیز دارای استراتژی مشخصی نیست. دولت باراک اوباما در شکلگیری دولت وحدت ملی در طرابلس نقش پررنگی ایفا کرد اما پس از به قدرت رسیدن ترامپ، او اعلام کرد علاقهای به ایفای نقش در لیبی ندارد. با این حال، با آغاز عملیات ژنرال حفتر برای تصرف مناطق بیشتری از لیبی و پررنگ شدن نقش روسیه در این کشور، دولت آمریکا با حفتر که تابعیت آمریکایی نیز دارد وارد مذاکره شد. ترامپ طی چندین تماس تلفنی از او بهخاطر مبارزه با داعش و بهدست گرفتن کنترل میادین نفتی لیبی تشکر کرده است. آمریکا نیز همچون روسیه مانع تصویب بیانیه شورای امنیت علیه حفتر شد. اکنون اما با فعال شدن روسیه در لیبی، آمریکا در موضع ضعف قرار گرفته است.
عربستان: به نوشته والاستریت ژورنال، عربستان برای تامین هزینههای عملیات نظامی تصرف طرابلس، دهها میلیون دلار به حفتر کمک کرده است. حفتر سال گذشته طی سفر به ریاض با مقامهای این کشور ازجمله محمدبن سلمان دیدار کرد. این دیدار درست چند روز پیش از آغاز عملیات بود. برای عربستان نیز حضور نیروهای اخوانالمسلمین در قدرت باعث حمایت از حفتر شده است.
کشورهای حامی دولت وحدت ملی لیبی
ترکیه: از زمان ایجاد دولت وحدت ملی لیبی در سال2015، ترکیه یکی از حامیان اصلی آن بوده است. برای ترکیه، قدرتگیری اخوانالمسلمین در لیبی اهمیت بسیاری دارد و به همین دلیل به حمایت نظامی و لجستیکی از دولت فائزالسراج رو آورده است. تاکنون خودروهای زرهی و پهپادهای ترکیه در لیبی حضور داشتهاند و بعد از این نیز نیروهای نظامی این کشور به طرابلس اعزام خواهند شد. میادین گاز لیبی در مدیترانه از منظر اقتصادی برای ترکیه اهمیت دارد و دوطرف قرار است همکاری مشترک در این حوزهها را آغاز کنند.
قطر: قطر با حمایت از دولت سراج در طرابلس، در مقابل دیگر کشورهای عرب منطقه خلیجفارس قرار گرفته است. یکی از محورهای اصلی اختلاف میان قطر با عربستان و امارات همین حمایت دوحه از دولت سراج است. قطر در ساقط کردن دولت قذافی در سال2011 نقش کلیدی داشت و از نیروهای مخالف او حمایت مالی و تسلیحاتی گسترده کرد. اکنون دولت سراج نیز از چنین حمایتی از سوی دوحه برخوردار است.