آخرین عملیات در جبهه شمال
26 اردیبهشت 1367 ، سالروز عملیات بیت المقدس 6 با رمز یا امیرالمومنین(ع)
نیروهای رزمنده برای تصرف و عبور از منطقه عملیاتی «ماووت»چندین عملیات را طی ۱۵ ماه، از آغاز سال ۱۳۶۶ طراحی و اجرا کردند که آخرین آن ها عملیات بیت المقدس ۶ بود. به گزارش گروه حماسه و جهاد دفاع پرس، عملیات بیتالمقدس ۶ در تاریخ ۲۶ اردیبهشت سال ۱۳۶۷ با رمز یا امیرالمؤمنین (ع) در جبهه شمالی و منطقه عمومی ماووت سلیمانیه با هدف تصرف ارتفاعات غرب ماووت به منظور خارج کردن عقبه خودی از دید دشمن آغاز شد و یک روز به طول انجامید. ارتش عراق حملات گستردهای را در ماههای پایانی جنگ با بازپس گیری فاو در ۲۸ فروردین ۱۳۶۷ آغاز کرد. همزمان با این حملات گسترده، حملات موشکی و هوایی خود را هم به مناطق مسکونی و زیرساخت های کشورمان شدت داد.
فرماندهان عالی رتبه سپاه که قبل از حملات گسترده ارتش عراق طی سال ۱۳۶۶ با تغییر در منطقه نبرد از جنوب به شمال عراق، ابتکار عمل و برتری نظامی را در دست داشتند و با اجرای عملیاتهای منظم و نامنظم، ارتش عراق را به انفعال کشیده بودند، با موج جدید حملات گسترده و با توجه به شرایط سیاسی و نظامی حاکم بر جنگ، پیش بینی کردند وضعیت به نفع عراق تغییر کند، بدین جهت تنها پس از چند روز از سقوط فاو، برای جلوگیری از شرایط نامطلوب سیاسی و نظامی، به سرعت اجرای عملیات بیت المقدس ۶ را در منطقه عمومی ماووت در دستور کار قرار دادند.
استان سلیمانیه از استانهای شمالی و کوهستانی عراق به شمار میآید. منطقه عمومی عملیات بیتالمقدس ۶، در حدود ۱۵ کیلومتری شمال غرب شهر ماووت از استان سلیمانیه، روی ارتفاعات مهم شیخ محمد یک، استروگ ۲ و آسوس ۳ در خاک عراق قرار داشت.استان های سلیمانیه و کرکوک در شمال عراق جزو اهداف مهم راهبرد نظامی ایران در سالهای پایانی جنگ محسوب میشدند. قوای نظامی ایران پس از تغییر منطقه جغرافیایی نبرد از جنوب به شمال عراق در سال ۱۳۶۶، عملیات نظامی را برای دستیابی به استان سلیمانیه از دو محور شمالی و جنوبی آغاز کردند. منطقه عمومی ماووت، اولین هدف محور شمالی به شمار می رفت.
دلایل انتخاب منطقه عملیات
قوای خودی با اجرای عملیاتهای نصر ۸ (۲۹ آبان ۱۳۶۶) و بیتالمقدس ۲ (۲۵ دی ۱۳۶۶) توانسته بودند بخش مهم ارتفاعات گرده رش، شاخ بالوسه، قمیش، شیخ محمد و استروگ در غرب رودخانه قلعه چولان را به تصرف درآورند و ارتباطات نیروهای اطلاعاتی و نامنظم را برای اجرای عملیاتهای نامنظم در عمق خاک عراق به ویژه مرکز استان (سلیمانیه) فراهم کنند. قوای عراقی در اوایل بهار (۱۳۶۷) با بهبود نسبی هوا و آب شدن برفها در ارتفاعات، با پشتیبانی حملات وحشیانه شیمیایی و آتش شدید توپها، موفق شده بودند نیروهای زیادی را بر ارتفاعات هلی برن کنند و اندک نیروی خودی را که به صورت پایگاهی بر آن استقرار داشتند، وادار به عقب نشینی کنند.
قوای خودی با از دست دادن ارتفاعات مهم شیخ محمد، گسترش و توسعه دشمن را در منطقه عمومی ماووت که طی چندین عملیات آزاد شده بود تهدیدی جدی تلقی کردند و برای خنثی کردن اقدامات دشمن، منطقه عملیاتی ارتفاعات شیخ محمد را برای طراحی و اجرای عملیات بیت المقدس ۶ انتخاب کردند چراکه موقعیت جغرافیایی شیخ محمد، آسوس و استروگ به گونهای بود که از آن جا بر تمامی مناطق غرب و شرق منطقه ماووت تسلط و امکان دید و تیر وجود داشت، لذا با استقرار کامل دشمن بر ارتفاعات، عقبه قوای خودی زیر دید و تیر کامل دشمن قرار می گرفت.
عوامل مؤثر در موفقیت عملیات
فرماندهان برخی از عوامل مهم در موفقیت عملیات بیتالمقدس ۶ را چنین برمی شمارند: رعایت اصل وحدت فرماندهی، به طوری که در این عملیات، فرماندهی قرارگاه نیروی زمینی و خاتم هیچ گونه دخالتی در اجرای عملیات نداشتند و سردار شهید «نورعلی شوشتری» بهعنوان فرمانده قرارگاه نجف، بهطور مستقیم عملیات را طراحی و اجرا کرد .
رعایت اصل غافلگیری؛ قوای خودی چند روز قبل از عملیات به منظور فریب دشمن، به یگانهای مستقر در منطقه شرق ماووت دستور داده بودند، ورود و خروج و نقل و انتقالات از منطقه ماووت انجام شود. یگانهای رزم از جمله لشکر ۵ نصر، لشکر ۷ ولیعصر (عج)، تیپ ۴۸ فتح، لشکر ۱۰ سیدالشهدا (ع)، لشکر ۲۷ محمد رسول ا... (ص) و لشکر ۳۲ انصار الحسین (ع) با اجرای این دستور توجه اصلی دشمن را به منطقه جنوب شرقی ماووت جلب کردند.
مضاف بر تحرکات قوای خودی در جنوب شرقی ماووت، رعایت پوشش و اختفا در طراحی عملیات و انتقال نیروها تا آغاز عملیات، کمک بزرگی به غافلگیری دشمن کرد به طوری که اسرای عراقی در عملیات، در بازجوییها دراین باره بیان میکردند: چهار روز پیش به ما گفته بودند ایرانیها روز عید فطر قصد عملیات را دارند، اما به دلیل این که تحرکاتی را در منطقه مشاهده نمیکردیم، آمادهباش را جدی نمیگرفتیم.
شرح عملیات
به گزارش مرکز اسناد و دفاع مقدس ، وضعیت متفاوت مسیر حرکت نیروها ایجاب میکرد که ساعت شروع حرکت آن ها نیز متفاوت باشد، اما از ساعت 21 روز 25/2/67 نیروها تقریباً به طور همزمان به سوی نقطه مد نظر برای آغاز عملیات حرکت کردند. در ساعات اولیه حرکت، واکنشی از سوی دشمن مشاهده نمی شد و اوضاع سراسر منطقه عادی بود. نیروهای دشمن مستقر در جناح چپ عملیات (ارتفاعات شیخ محمد و پیکانی) که همچون شبهای قبل حساس بودند، چندین گلوله منور شلیک کردند. در این میان، جناح راست عملیات (ارتفاعات استروگ و آسوس) آرام بود. در ساعت 2:40 عملیات با رمز مقدس یا امیرالمومنین (ع) آغاز شد.
در منطقه ویولان، نیروها بدون درگیری شروع به پاک سازی کردند و هنگامی که به آسوس (کرکر) رسیدند، با نیروهای گشتی دشمن درگیر و تا صبح علاوه بر تصرف اهداف خود، در یال های خالی بین استروگ و آسوس مستقر شدند. در منطقه استروگ، رزمندگان از بلندترین قله آن، دشمن را در هم کوبیدند و پس از سه تا چهار ساعت درگیری، به پاک سازی منطقه مشغول شدند و سپس در جناح چپ (روی استروگ به آسوس) و در جناح راست (قله اصلی بانی باریک) با دیگر نیروها الحاق کردند. در منطقه شیخ محمد و ارتفاع بانی باریک، رزمندگان تا ساعت 8 صبح ضمن درگیری با دشمن، منطقه را پاکسازی کردند. درگیری روی ارتفاع گمادل نیز تا ساعتها پس از آغاز عملیات ادامه داشت.در انتهای یال جنوبی شیخ محمد به طرف شیار (تنگه) شیخ محمد تا یال پیکانی این ارتفاع، نیروها تا صبح توانستند منطقه مد نظر را تصرف و پاکسازی کنند.
در شب دوم، مرحله دوم عملیات آغاز شد و رزمندگان تا صبح موفق شدند ارتفاع گمادل را تصرف و پاک سازی کنند که عده زیادی از نیروهای دشمن کشته و زخمی و عدهای نیز متواری شدند.