به دنبال دستور وزیر آموزش و پرورش، معاون صندوق ذخیره فرهنگیان که به‌تازگی فیش حقوقی او با ۴۱۲ میلیون تومان اضافه کار منتشر شده بود، برکنار شد.به گزارش تسنیم، با دستور کتبی رضا مراد صحرایی، وزیر آموزش و پرورش و رئیس هیئت امنای صندوق ذخیره فرهنگیان، حمید باقرنژاد معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع صندوق ذخیره فرهنگیان به دلیل اضافه کاری غیرمتعارف از سمت خود برکنار شد.حمید باقرنژاد از آذرماه 1400 عضو هیئت مدیره و معاون مالی و سرمایه انسانی و از بهمن ماه 1401 معاون برنامه‌ریزی و توسعه موسسه صندوق ذخیره فرهنگیان بود.شایان ذکر است، به‌تازگی فیش حقوقی باقرنژاد با 412 میلیون اضافه کار به ازای 11 ماه منتشر شد.همچنین وزیر آموزش و پرورش، دستور برخورد قانونی با مسببان پرداخت این وجوه و پیگیری  بازگشت وجوه دریافتی را صادر کرده است.

کامیار- اردوگاه آوارگان فلسطینی «عین الحلوه» در جنوب لبنان بار دیگر شاهد درگیری میان عناصر مسلح افراطی با نیروهای جنبش فتح بود. پس از آن‌که 2 بمب در این اردوگاه منفجر شد، بلافاصله درگیری بین دو طرف شروع شد و در جریان این درگیری از مسلسل و راکت استفاده شد که در بیشتر محله‌های صیدا به وضوح شنیده می‌شد. این درگیری‌ها حداقل 3 کشته و 20 زخمی برجا گذاشته است. همزمان با اوج‌گیری درگیری‌ها، ده‌ها خانواده مجبور به ترک خانه‌های خود و خروج از اردوگاه شدند. جنبش فتح در بیانیه‌ای توضیح داد که با کمک نیروهای امنیت ملی فلسطین توانسته حمله گروه‌های تروریستی منتسب به قاتلان سرلشکر «ابواشرف الارموشی» فرمانده سابق فتح در عین الحلوه را که قصد کارشکنی در برگزاری نشست هیئت اقدام مشترک فلسطین انجام را داشتند، خنثی کند. به گفته منابع فلسطینی، حمله نیروهای امنیت ملی و جنبش فتح به گروه‌های افراطی احتمالا پاسخی به استرداد نکردن مظنونان در حادثه ترور فرمانده جنبش فتح باشد که تلاش‌ها برای استرداد آن‌ها به شکست منتهی و سبب شده تا درگیری بین دو طرف دوباره شدت بگیرد. در اواخر تیرماه هم اردوگاه عین الحلوه شاهد درگیری بین اعضای جنبش فتح و اعضای گروه‌های افراطی بود که حدود یک هفته به طول انجامید و به کشته شدن 11 نفر و زخمی شدن بیش از 60 تن منجر شد. اردوگاه عین الحلوه با 3 کیلومترمربع مساحت و بیش از 70 هزار آواره فلسطینی، بزرگ‌ترین اردوگاه در لبنان محسوب می‌شود که آوارگان فلسطینی را در خود جای داده است. اردوگاه عین الحلوه هم اکنون بزرگ‌ترین اردوگاه آوارگان فلسطینی در لبنان به شمار می‌رود که سال ۱۹۴۸ تأسیس شد و طبق آمار رسمی سازمان ملل حدود ۵۰ هزار فلسطینی را در خود جای داده است؛ با این‌که طبق آمار غیررسمی این میزان به ۷۰ هزار نفر نیز می‌رسد. این اردوگاه به دلیل گستردگی و تعداد زیاد جمعیت و وجود تونل‌های زیرزمینی بسیار پیچیده و نامنظم، بستر مناسبی را برای استقرار و تجمع عناصر و گروه‌های سلفی فراهم کرده به گونه‌ای که کنترل آن از عهده ارتش لبنان خارج شده است. اگرچه درگیری‌های عین الحلوه به ظاهر درون فلسطینی است اما با توجه به قرارگیری این اردوگاه در جنوب لبنان، در پس این ماجرا اهداف پنهانی نهفته که ثبات و امنیت لبنان را نشانه گرفته است. دور جدید درگیری بین فلسطینیان عین الحلوه درحالی است که در هفته‌های اخیر در مذاکرات بین حزب‌ا... و جریان آزاد ملی درباره انتخاب رئیس جمهور پیشرفت چشمگیری حاصل شده است و سیدحسن نصرا...، دبیرکل حزب‌ا... و جبران باسیل، رئیس جریان آزاد ملی نسبت به انتخاب رئیس جمهور در ماه سپتامبر ابراز امیدواری کرده‌اند. حتی نبیه بری هم به تازگی تاکید کرده که در ماه جاری میلادی باید تکلیف رئیس جمهور آینده مشخص شود. از سوی دیگر، در عرصه منطقه‌ای هم تلاش‌هایی برای پیدا کردن راهکاری برای حل بحران سیاسی در لبنان در جریان است و حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران در سفر اخیر خود به لبنان، به مقامات بیروتی اطمینان داد که توافقات بین جمهوری اسلامی و عربستان سعودی موثر بوده و و این‌ روند تاثیر مثبتی بر کل منطقه و لبنان خواهد گذاشت. علاوه بر خبرهای مسرت بخش درباره توافقات سیاسی بین جریان‌های سیاسی لبنان در حوزه اقتصادی هم گشایش‌هایی انجام شده است. مقامات لبنانی تاکید کردند که در هفته‌های اخیر با توافقات شرکت توتال، روند استخراج گاز از میدان گازی کاریش در دریای مدیترانه را شروع کرده‌اند که در صورت بهره برداری از این منابع غنی، بخش زیادی از مشکلات اقتصادی این کشور هم حل خواهد شد. واقعیت این است که رژیم صهیونیستی و آمریکا که از ثبات لبنان هراس دارند و تلاش می‌کنند با ایجاد درگیری بین گروه‌های فلسطینی در عین الحلوه، و ناامن کردن جنوب لبنان، روند انتخاب رئیس جمهور و نخست وزیر را به تاخیر بیندازند؛ زیرا با انتخاب رئیس جمهور و تشکیل دولت، برنامه صهیونیست‌ها و واشنگتن برای نفوذ در لبنان شکست خواهد خورد و ایجاد همگرایی ملی می‌تواند توطئه دشمنان را خنثی کند. آمریکا حتی برای تحقق اهداف خود از مجاری بین‌المللی هم وارد عمل شده و تمدید یک‌ساله حضور نیروهای «یونیفل» در جنوب لبنان هم با این هدف انجام شده است تا آمریکا و اسرائیل به جامعه جهانی القا کنند که لبنان همچنان بی‌ثبات است و برای برقراری امنیت در این منطقه نیروهای حافظ صلح باید همچنان حضور داشته باشند. به همین خاطر نیاز به سناریوی جدیدی داشتند که در این شرایط تنش بین فلسطینیان عین الحلوه بهترین گزینه است.

تیم ملی امید فوتبال کشورمان دیروز در دومین بازی‌‌‌اش در مقدماتی جام‌‌‌ملت‌‌‌های زیر 23 سال آسیا مقابل افغانستان با نتیجه 4 بر صفر پیروز شد تا امیدواری‌‌‌ها برای راه‌‌‌یابی این تیم به المپیک 2024 بیشتر شود. جام ملت‌‌‌های زیر 23 سال به‌‌‌نوعی انتخابی المپیک هم هست و 4 تیم نهایی آن نماینده‌‌‌های آسیا در المپیک خواهند بود. البته تیم ملی امید کشورمان چند روز دیگر در بازی‌‌‌های آسیایی هانگژو هم حضور خواهد داشت تا مهیای مسابقات مهم‌‌‌تر شود. طی سال‌‌‌ها هرقدر تیم‌‌‌های ما در بازی های آسیایی مثل پکن و... موفق بودند، در صعود به المپیک ناکام بودند و اگر به المپیک 2024 صعود کنیم درحقیقت بعد از 48 سال طعم شرکت در این رقابت‌‌‌ها را می‌‌‌چشیم. اما چرا این انتظار طولانی شد؟ در این مطلب مروری داریم بر عملکرد تیم‌‌‌های ملی کشورمان در مقدماتی المپیک و البته خود المپیک.  

فوتبال کشورمان تابه‌‌‌حال سه‌‌‌بار راهی المپیک شده که در هر سه دوره تیم بزرگ سالان در این مسابقات شرکت کرده و از وقتی تیم امید یا همان زیر 23 سال در انتخابی‌‌‌ها شرکت می‌‌‌کند، از صعود بازماندیم. اما ماجرای آن سه دوره‌‌‌ای که حضور داشتیم چه بود؟ در المپیک 1964 هنوز قوانین، اجازه شرکت تیم‌‌‌های بزرگ سال را می‌‌‌داد اما سطح بازی‌‌‌ها در حد جام‌‌‌جهانی نبود. تیم ما در این دوره با 4 گل از آلمان غربی شکست خورد و بعد از تساوی برابر مکزیک، با باخت مقابل رومانی حذف شد. بعد از یک‌‌‌دوره غیبت، در المپیک، سال 1972 نتایج بسیار عجیبی را رقم زدیم، 5 بر صفر و 4 بر صفر مقابل دانمارک و مجارستان باختیم اما یک بر صفر برزیل را شکست دادیم. المپیک 1976 آخرین المپیکی بود که ما به آن صعود کردیم و هنوز سقف شرایط سنی وجود نداشت. در آن دوره هم با دو باخت و یک برد مقابل کوبا کار ما تمام شد و دیگر به المپیک صعود نکردیم.  

بازی دوگانه بن سلمان

مقام فلسطینی: ریاض اطمینان داد درهای عادی‌سازی را به‌راحتی به روی تل‌آویو نخواهند گشود و شرط‌های ثابت زیادی را روی میز سازش قرار داده‌اند

در هفته‌های اخیر گزارش‌های زیادی پیرامون عادی‌سازی روابط عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی با میانجی‌گری آمریکایی‌ها و تمایل آن‌ها برای دست‌یابی به این هدف تا پایان ماه مارس منتشر شده است، اما به نظر می‌رسد محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی بازی دو سر بُرد را شروع کرده است و نشان می‌دهد که نه برای برقراری روابط با صهیونیست‌ها اشتیاق و عجله دارد و نه قصد دارد برای همیشه این پروژه را تعطیل کند. عربستان در عین حال که به رژیم صهیونیستی چراغ سبز نشان می‌دهد اما همزمان منافع فلسطینی‌ها و اجرای طرح صلح عربی خود را هم که در سال 2002 مطرح شد در نظر می‌گیرد که در آن بر تشکیل کشور فلسطین به مرکزیت قدس و عقب‌نشینی اشغالگران تا مرزهای 1967 تاکید شده است.  یک مقام مسئول فلسطینی تصریح کرد: مقامات سعودی اطمینان داده‌‌اند درهای عادی‌سازی را به‌راحتی به روی تل‌آویو نخواهند گشود و شرط‌های ثابت زیادی را روی میز سازش قرار داده‌اند و در این میان، قضیه فلسطین در اولویت است. در ادامه حمایت‌ها از فلسطین، هفته گذشته رسانه‌های صهیونیستی گزارش دادند که مقامات سعودی در اعطای روادید به «الی کوهن»، وزیر خارجه و «یوآو کیش»، وزیر آموزش و پرورش این رژیم برای شرکت در کنفرانس یونسکو تعلل ایجاد کرده‌اند که در نهایت سبب شد مقامات تل‌آویو سفر خود به عربستان را لغو کنند. از سوی دیگر، عربستان برای این‌که به دولت تندروی رژیم صهیونیستی هشدار بدهد که دست از ماجراجویی در کرانه باختری بردارد، پس از 17 سال اختلاف، رهبران حماس را در جده به حضور پذیرفت و دیداری بین اعضای این جنبش با مقامات سعودی برگزار شد که این اقدام ریاض همچون خاری در چشم مقامات تل‌آویو فرو رفت. در کنار ترشرویی سعودی‌ها برای رژیم صهیونیستی، اما سیگنال‌های مثبتی هم از سوی ریاض به تل‌آویو  ارسال شده که نشان می‌دهد در کنار حمایت از فلسطین، نیم نگاهی هم به روند عادی سازی دارد. عربستان مدت‌هاست که از آرمان فلسطین حمایت می‌کند و از تماس‌های رسمی با اسرائیل طفره رفته، اما به طور ضمنی توافق‌نامه «آبراهام» بین تل‌آویو و کشورهای حاشیه خلیج فارس را هم پذیرفته است. هرچند اخبار زیادی درباره دیدارهای محرمانه مقامات سعودی و اسرائیلی در سال‌های اخیر منتشر شده است، اما اولین نمونه عینی که بتوان آن را اقدام عملی در عادی‌سازی روابط برشمرد، مجوز استفاده از حریم هوایی عربستان برای عبور هواپیماهای صهیونیستی بود تا به‌راحتی به شرق آسیا تردد کنند و اولین هواپیمای صهیونیستی در آبان 1400 در فرودگاه بین المللی «ملک خالد» ریاض به زمین نشست تا باب مصالحه بین عربستان و صهیونیست‌ها باز شود. در شهریور سال گذشته هم یک هواپیمای مسافربری اسرائیل در ریاض فرود آمد و در این مدت برخی تجار یهودی هم برای بررسی قراردادهای مالی با مقامات سعودی و به‌ویژه سرمایه گذاری در پروژه «نئوم» به عربستان سفر کرده‌اند. از طرفی، همزمان با صادر نشدن روادید به وزیران صهیونیست برای سفر به ریاض، در روزهای اخیر یک هیئت تجاری 12 نفره از رژیم صهیونیستی در نشست دولتی امنیت سایبری در شهر الدمام عربستان مشارکت کردند. همچنین، سایت خبری i24 صهیونیستی هم روز جمعه اعلام کرد در ماه می گذشته «نیریت اوفیر»، پژوهشگر اسرائیلی برای سخنرانی در نشست «امنیت در خاورمیانه» که در ریاض برگزار شد، دعوت شده بود و حتی گفته می‌شود به عنوان رئیس این نشست انتخاب شده بود که صهیونیست‌ها این اقدام را مقدمه‌ای برای صلح بین تل‌آویو و ریاض اعلام کردند. از سوی دیگر، وال استریت ژورنال، هم به‌تازگی در گزارشی مدعی شد که عربستان به صورت جدی برای کنار زدن موانع پیش روی برقراری روابط دیپلماتیک با رژیم صهیونیستی تلاش می‌کند و در این زمینه منابع سعودی و فلسطینی آگاه اعلام کردند که بن سلمان تضمین‌هایی ارائه داده مبنی بر این‌که ریاض در نهایت حمایت‌های مالی خود را از تشکیلات خودگردان فلسطین از سرمی‌گیرد به شرط آن‌که محمود عباس، رئیس تشکیلات هم بتواند اوضاع امنیتی را به دست بگیرد.

توکلی- از همین حالا مشخص است که علی لاریجانی یکی از بازیگران اصلی انتخابات مجلس دوازدهم است. مسئله اما تنها یک چیز است که او از خاستگاه اصولگرایی خود به آوردگاه انتخابات ورود می کند یا با جریان های دیگری وارد ائتلاف می شود؟هر چه که باشد اما علی لاریجانی گفتمان« آنتی خالص سازی » خود را در ادبیات سیاسی کشور جا انداخته و مرد عرصه سیاست ورزی در این مسیر یکه تازی می کند. دراین میان حواشی به وجود آمده درباره قطع همکاری با برخی استادان دانشگاه هم به شکل گیری گفتمان او کمک کرده و حضور متعدد و پررنگ او در رویدادهای مختلف مذهبی و غیرمذهبی از حضور در هیئت های مختلف تهران در دهه محرم گرفته تا حضورش در مراسم اربعین کربلا، نشان می دهد که در تلاش است حضور خود را در قاب رسانه ها حفظ کند. همان طور که اشاره شد، سیاست ورزی آرام و بی سر و صدا و در عین حال اثرگذار لاریجانی، سبب شده است که زومِ رسانه ها و تحلیل کارشناسان سیاسی بر آنالیز عملکرد او قرار بگیرد. بیژن مقدم تحلیل گر سیاسی بر این باور است که لاریجانی ترک دیار نکرده و با همان سابقه اصولگرایی پا به رقابت های 1402 می گذارد:«هرچند جریان اصلاح طلب خود را به آقای لاریجانی نزدیک می کند تا از نام او سوءاستفاده انتخاباتی کند، اما آقای لاریجانی در اردوگاه اصولگرایی خواهد ماند. خاستگاه فعالیت سیاسی آقای لاریجانی در جریان اصولگرایی بوده و ادامه پیدا خواهد کرد، علایمی از تغییر روش و منش نیز در آقای لاریجانی مشاهده نمی شود.» اما حضور کم فروغ اصلاح طلبان حداقل تا به این جای کار نشان می دهد، هیچ بعید نیست  که آن دسته از کسانی که به دنبال حضور در انتخابات هستند، سناریوی سال 92 را در دستور کار خود قرار دهند و با چهره ای خارج از اردوگاه خود همچون علی لاریجانی وارد ائتلاف  شوند. این احتمال از دو منظر درخورتامل است؛ نخست این که جریان تحریمی اردوگاه اصلاح طلبی قدرت سیاسی لازم برای اثرگذاری را از دیگر جریان های موافقِ مشارکت به نوعی گرفته است. از دیگر سو  قدرت گرفتن  گفتمان « آنتی خالص سازی » لاریجانی می تواند طیف های مختلفی از جریان معتدل از دو طیف اصلاحات و اصولگرایی را با خود همراه کند و از این منظر ائتلاف نه با یک شخصیت اصولگرا بلکه با رهبر یک جریان بسی راحت تر، منطقی تر و توجیه پذیرتر است. گفتمانی که چهره های نزدیک به لاریجانی با تعابیر دیگری همچون « منتقدان وضع موجود »  از آن یاد می کنند.در همین باره حشمت ا...فلاحت پیشه، نماینده ادوار مجلس در اظهارات اخیر خود با بیان این که جریان حافظ وضع موجود، مجلس را در حاشیه می خواهد، اظهار کرده است:«معتقدم آقای لاریجانی که از مغضوبان فضای انتخابات ۱۴۰۰ بود و نخبگانی که در حاشیه تحولات قرار داشتند و خواستار شکل گیری فضای رقابتی و اصلاحی هستند، امروز باید از یک لیست انتقادی جدی حمایت کنند تا فضای انتخابات رقابتی شود و زمینه شکل گیری یک مجلس قوی به وجود آید.» این دعوت غیررسمی را می توان نشانه ای از اطمینان نزدیکان لاریجانی به گفتمان او دانست. با وجود این و در فاصله 6 ماه به انتخابات، وزن کشی جریان های حاضر در انتخابات زود است، ولی آن طور که محمدعلی رجایی فعال سیاسی اصلاح طلب می گوید

« جامعه گرایشی به تفکرات رادیکال ندارد. البته راست میانه و اعتدال نیز سبد رأی محدودی دارند، چون سبد رأی اصلاح طلب ها و طیف خاکستری خالی است.» رجایی  با این ادعا که لاریجانی و  روحانی در حال تفاهم هایی با هم هستند، افزود: «آن ها دو هدف را دنبال می کنند، هدف نخست توفیق در انتخابات مجلس است تا بعد آن را سکویی برای تصرف پاستور قرار دهند.»

 

 

 

 

 

 

 

  ادامه جنگ ثروت میان وارث «مالک» و ریزآبادی‌ها

فصل دوم سریال پربیننده محمدحسین مهدویان با بازی جواد عزتی، رعنا آزادی‌ور و کامبیز دیرباز، چگونه آغاز شد؟

  مائده کاشیان

 

دقیقا دو سال پس از پایان سریال محبوب «زخم کاری» به کارگردانی محمدحسین مهدویان، فصل دوم این مجموعه منتشر و قصه «مالک مالکی» دوباره آغاز شد. «زخم کاری» بر اساس رمان «بیست زخم کاری» که محمود حسینی‌زاد با نگاهی به تراژدی «مکبث» آن را نوشته بود، ساخته شد و فیلم‌نامه «زخم کاری: بازگشت» نیز با نگاهی به یکی دیگر از شاهکارهای معروف شکسپیر یعنی «هملت» نوشته شده است. هنوز برای مقایسه فصل دوم این سریال با فصل اول زود است، اما به بهانه انتشار آن، کیفیت شروع «زخم کاری 2» را بررسی کرده‌ایم.

جنگ بر سر ثروت با مدعیان تازه

در شروع فصل اول، قصه و شخصیت‌ها کاملا برای مخاطب تازگی داشتند، بنابراین شاهد آغاز غافلگیرکننده و هیجان‌انگیز بودیم؛ اما در فصل دوم همه شخصیت‌های اصلی برای تماشاگر آشنا هستند، به همین دلیل از این منظر نمی‌توان آغاز دو فصل را با یکدیگر مقایسه کرد. قصه «زخم کاری 2» از همان نقطه‌ای که به پایان رسیده بود، شروع شد. «مالک» ظاهرا مُرده و اکنون «میثم» به عنوان وارث او، باید با خانواده ریزآبادی برای حفظ ثروتی که نصیبش شده بجنگد، منتها این‌بار با مدعیان و رقبای جدید. شخصیت «طلوعی» که در فصل اول نامش شنیده شده بود، وارد قصه شده و رقیب اصلی «میثم» و «مالک» است. فعلا در شروع فصل دوم، شاهد ادامه ماجرای جنگ بر سر قدرت و ثروت هستیم، باید دید «زخم کاری 2» در ادامه می‌تواند با اتفاقات جدید و جذاب، مانند فصل اول مخاطب را با قصه درگیر کند یا خیر. شخصیت «مالک» برگ برنده داستان است و انتظار می‌رود در ادامه با حضور این کاراکتر، قصه جان تازه‌ای بگیرد. با توجه به نمای پایانی سریال و سرنخ‌های قصه، شخصیت «مالک» زنده است و به زودی وارد قصه خواهد شد.

بازی خوب بازیگران سابق

شخصیت‌های اصلی و مهم «زخم کاری» مانند جواد عزتی، رعنا آزادی‌ور، سعید چنگیزیان و مرتضی امینی‌تبار همه در فصل دوم حضور دارند. طبق اعلام هانیه توسلی، پیشنهاد بازی در فصل دوم با او مطرح شده بود، اما این بازیگر به دلیل تصمیم خود برای دوری موقت از بازیگری تحت تاثیر اتفاقات سال گذشته، پیشنهاد بازی در «زخم کاری 2» را نپذیرفت. قصه نیز با طراحی فرار «منصوره» به خارج از ایران، این شخصیت را حذف کرده است. کامبیز دیرباز، مهران غفوریان و الناز ملک بازیگران جدید این فصل هستند. مرتضی امینی‌تبار به عنوان جانشین «مالک»، حضورش در قصه پررنگ‌تر شده و شخصیتش از یک پسر عاشق‌پیشه به وارث پدر تبدیل شده است. او حالا در این جایگاه باید قوی، مقتدر و سیاستمدار باشد. امینی‌تبار در فصل دوم به خوبی از پس نمایش تغییرات کاراکتر «میثم» در رفتارهایش برآمده و بازی خوبی دارد. رعنا آزادی‌ور نیز مانند فصل قبل، به عنوان زنی بی‌رحم که تعادل روحی و روانی ندارد، بازی خوب و باورپذیری را به نمایش گذاشته. کامبیز دیرباز در نقش شخصیت مهم و ویژه‌ای مانند «طلوعی»، فعلا حضور غافلگیرکننده‌ای در «زخم کاری 2» نداشته و پایین‌تر از حد انتظارات ظاهر شده است. او نقش شخصیتی بزرگ‌تر از سن و سال خودش را ایفا کرده و گریم متفاوتی دارد. بازی مهران غفوریان و الناز ملک که با مینی‌سریال «سقوط» شناخته می‌شود نیز فعلا در قسمت اول نکته قابل توجهی نداشته است.

جواد نوائیان رودسری –  نیازی به توضیح نیست که مشهد، از بدو پیدایش، ماهیتی زیارتی داشته‌است. شهادت مظلومانه امام رضا(ع) در آخرین روز ماه صفر سال 203 و دفن پیکر مطهر آن حضرت در سرداب کاخ حُمَید بن قَحطبه، سرآغاز شکل‌گیری شهر مشهدالرضا(ع) بود. به تدریج و طی قرن‌های بعدی، با توسعه کمّی و کیفی این شهر، نقاط جمعیتی مهم اطراف آن، مانند نوغان و تابران نیز، از رونق افتاد و بخش مهمی از جمعیت آن ها در مشهد ساکن شدند؛ اتفاقی که البته، وقایع تاریخی ناشی از هجوم مغولان و لشکرکشی‌های تیمورلنگ در آن بی‌تأثیر نبود. با این حال، آن‌چه بیش از هر چیز، مشهد را به عنوان یک مکان شاخص در جغرافیای جهان اسلام تثبیت کرد، ماهیت زیارتی آن بود؛ ماهیتی که مشهد را به مقصد اصلی بسیاری از سفرهای معنوی تبدیل کرد و در طول تاریخ 1200 ساله آن، اسباب تغییرات فراوان و رویدادهای خواندنی و جذابی شد که بنا داریم، در روزهای پایانی ماهِ صفر و همزمان با آغاز حرکت زائران پیاده به سوی مشهدالرضا(ع)، به بررسی آن‌ها بپردازیم. امید‌که آن‌چه نوشته می‌شود، مقبول شما ارادتمندان به سلطان سریر ارتضا، حضرت امام علی بن موسی‌الرضا المرتضی(ع) واقع شود.

جاده و سفر، دو واژه ملازم یکدیگر هستند. جاده نه فقط مسیر عبور که راهنمای طی طریق هم هست و این طی طریق می‌تواند حرکتی معنوی باشد برای زیارت مرقد مطهر امام رضا(ع). مشهد از نخستین روزهای شکل گرفتن اش، به مقصد بسیاری از سفرهای زیارتی در ایران و سرزمین‌های اسلامی تبدیل شد و به تدریج، زائران مسیرهای ثابتی را برای رسیدن به مشهد برگزیدند؛ مسیرهایی که آمد و شد و اتفاقاتی که در آن ها روی می‌داد، به تدریج بخشی از فضای تاریخ زیارت را در بر گرفت. امروزه چنین مسیرهایی، به «طریق الرضا(ع)» شهرت دارند و بخش مهمی از تردد زائران، به صورت پیاده و غیر آن، در همین مسیرها صورت می‌گیرد. پیشینه این مسیرها، آن هم در ایامی که زائران پیاده در آن ها تردد می‌کنند و به سوی حرم مطهر رضوی در حرکت هستند، از دو جنبه قابل بررسی است؛ نخست از منظر جغرافیایی و روایت‌های مربوط به تاریخ حمل و نقل در آن ها و دیگر، از منظر فرهنگی و تأثیراتی که فرهنگ زیارت بر این مسیرها باقی گذاشته‌است. شاید از شنیدن عنوان منظر دوم، تعجب کنید، اما اگر کمی صبر داشته باشید، می‌توانید با روایت‌هایی درباره این تأثیر فرهنگی و سنت‌های ناشی از آن، آشنا شوید.

سید خلیل سجادپور- جوان معروف به «موتوری»که به اتهام ارتکاب جنایت مسلحانه تحت تعقیب پلیس بود، ظهر روزگذشته با اسلحه به دادسرا رفت و مقابل قاضی ویژه قتل عمد ایستاد!
 به گزارش اختصاصی روزنامه خراسان،ماجرای این جنایت وحشتناک ساعت ۲:۳۰ بامداد سوم اردیبهشت گذشته درمنطقه خواجه ربیع مشهد هنگامی رخ داد که راننده خودروی تیبا با دو جوان موتور سوار چشم در چشم شد. آن ها به دلیل نامعلومی در خیابان قائم (ع) با یکدیگر به مشاجره پرداختند اما لحظاتی بعد راننده تیبا در حالی که دختری در صندلی عقب نشسته بود و یکی دیگر از دوستانش در صندلی جلو قرار داشت، به حرکت خود ادامه داد. در همین حال موتور سوار دیگری نیز به 2 جوان موتور سوار پیوست و آن ها در پشت سر    خودروی تیبا حرکت کردند ولی هنوز مدت زیادی نگذشته بود که ناگهان راننده تیبا ترمز دستی را کشید و در حالی که اسلحه شکاری وینچستر را در دست می‌فشرد از پشت فرمان پایین آمد و لوله سلاح را به سمت موتور سواران نشانه گرفت. در همین هنگام بود که صدای شلیک فضای تاریک و سکوت ترسناک شب را شکست وتعداد زیادی از گلوله‌های ساچمه‌ای بر پیکر 2 جوان موتور سوار نشستند. یکی از موتور سواران با دیدن این صحنه وحشتناک بلافاصله گاز موتور سیکلت را فشرد و از صحنه شلیک‌های هولناک فرار کرد اما 2 جوان موتور سوار دیگر در حالی خون آلود نقش بر زمین شدند که تیبا سوار مسلح دوباره پشت فرمان نشست و به همراه دختر و مردی که سرنشین خودرو بودند از محل گریخت.در همین حال یکی ازنزدیکان 2جوان مجروح که در همان اطراف بود وحشت زده خود را بالای سر مجروحان رساند و از مردم کمک خواست.
 گزارش اختصاصی روزنامه خراسان حاکی است طولی نکشید که رانندگان عبوری متوجه پیکرهای خون آلود موتورسواران شدند و بدین ترتیب با تماس‌های تلفنی شهروندان، نیروهای امدادی از راه رسیدند و پیکرهای زخمی موتور سواران را به بیمارستان امدادی شهید هاشمی نژاد انتقال دادند.
 دقایقی بعد با گزارش این ماجرای تکان دهنده به نیروهای انتظامی،تحقیقات پلیس برای واکاوی حادثه «شلیک در تاریکی شب» در حالی آغاز شد که پزشکان از مرگ مغزی«سعید نوروزی»(یکی از مجروحان)خبر دادند. به همین دلیل پرونده مذکور رنگ جنایی به خود گرفت و قاضی ویژه قتل عمد برای بررسی موضوع وارد عمل شد. تحقیقات میدانی قاضی دکتر صادق صفری بیانگر آن بود که دختر درون خودرو با راننده فراری تیبا ارتباط دارد و سرنشین جلو نیز از دوستان قدیم اوست که هنگام شلیک اسلحه وینچستر را در اختیار وی گذاشته بود. بنابراین با صدور دستورهای محرمانه‌ای از سوی قاضی شعبه ۲۰۸ دادسرای عمومی و انقلاب مشهد، گروهی از افسران کارآزموده پلیس آگاهی به سرپرستی سرهنگ ولی نجفی (رئیس دایره قتل عمد آگاهی خراسان رضوی) تحقیقات گسترده‌ای را برای ردزنی و دستگیری متهمان فراری آغاز کردند تا این که در کمتر از 2روز سرنشین خودرو دستگیر و به پلیس آگاهی هدایت شد اما او مدعی بود هیچ اطلاعی از مخفیگاه متهم به قتل فراری ندارد وحتی تصور نمی‌کرد که «محمد –الف» معروف به«محمد موتوری »به سوی موتورسواران شلیک کند.
 بر اساس گزارش روزنامه خراسان، چند روز بعد از این ماجرای هولناک خانواده سعید نوروزی (راکب موتور سیکلت) در یک اقدام خداپسندانه اعضای بدن وی را به بیماران نیازمند اهدا کردند و این گونه بررسی‌های قضایی نیز وارد مرحله جدیدی شد. موتور سواری که از صحنه حادثه گریخته بود درباره چگونگی وقوع جنایت به مقام قضایی گفت: من و امید و سعید بچه محل بودیم. در آن ساعت بامداد وقتی شنیدیم تیبا سواران به هم محله ای‌هایم توهین کرده‌اند من هم سوار موتور سیکلت به دنبال آن ها رفتم اما زمانی که راننده تیبا با اسلحه از خودرو بیرون آمد و ابتدا تیر هوایی شلیک کرد و سپس سعید و امید را نشانه گرفت خیلی ترسیدم و از آن جا گریختم. در همین حال برادر امید (یکی از مجروحان) نیز گفت: در آن ساعت بامداد من مقابل یک کلوپ ایستاده بودم که دیدم راننده تیبا ترمز دستی کشید و محمد با اسلحه شلیک کرد. زمانی که برادرم و سعید را دیدم روی زمین افتاده‌اند بی‌درنگ به طرف آن ها رفتم و فریاد زدم چه کار می‌کنی؟ البته« محمد» نمی‌دانست که امید برادر من است وگرنه شلیک نمی‌کرد.
 به گزارش اختصاصی روزنامه خراسان، در حالی که تحقیقات کارآگاهان با سرنخ‌های موجود برای دستگیری متهم به قتل فراری ادامه داشت، برخی از نزدیکان وی نیز بازداشت شدندو دامنه بررسی‌های پلیسی به مخفیگاه متهم به قتل مسلح رسید اما هنوز عملیات دستگیری با رعایت نکات ایمنی (به دلیل مسلح بودن متهم) آغاز نشده بود که متهم مذکور ازمخفیگاه خود خارج شد وبه طرف دادسرای عمومی و انقلاب مشهد به راه افتاد. دقایقی بعد مدیر دفتر شعبه ویژه جنایی با قاضی صفری تماس گرفت و از حضور قاتل مسلح در دادسرا خبر داد . به همین دلیل بلافاصله قاضی ویژه قتل عمد که مشغول بررسی یک صحنه جنایی بود، ادامه تحقیقات را به زمان دیگری موکول کرد و به سمت خیابان کوهسنگی (ناحیه ۲ دادسرای عمومی و انقلاب مشهد) رفت. وقتی« محمد- الف» (متهم به قتل مسلح) مقابل مقام قضایی ایستاد، اسلحه‌اش را روی میز قاضی گذاشت و پس از ۱۴۰ روز فرار در حالی تسلیم قانون شد که قرار بود تا چند ساعت دیگر عملیات دستگیری وی توسط کارآگاهان اداره جنایی پلیس آگاهی خراسان رضوی با هماهنگی‌های قضایی انجام شود.
 گزارش روزنامه خراسان حاکی است با انتقال متهم مذکور به اداره جنایی پلیس آگاهی بازجویی‌های تخصصی از وی آغاز شد.

 وقتی می‌دید که تعداد یوزپلنگ‌های ایرانی روزبه‌روز در حال کاهش است، دلش راضی نمی‌شد که همین‌طور دست‌روی‌دست بگذارد و مثل یک تماشاگر، شاهد انقراض این گونه زیبا و باشکوه باشد. بعد از 35 یا 36 سال خدمت در سازمان محیط‌زیست به‌جای این که مقدمات را برای آسایش و آرامش بیشتر در دوران بازنشستگی فراهم کند، تصمیم پرچالش و سختی گرفت. او به همراه خانواده‌اش که همه‌شان دغدغه حفاظت از یوزپلنگ‌ها را داشتند، با فروش یک قطعه زمین و جور کردن چندین وام، آستین‌ها را بالا زد تا برای اطلاع‌رسانی و افزایش آگاهی مردم در این باره، کاروانی را راه بیندازد. کاروانی که قرار شد به استان‌های مختلف کشور سفر کند تا رو در رو با مردم در این باره صحبت کند. یوزپلنگ آسیایی یا یوزپلنگ ایرانی یا تیزپای آسیایی یک زیرگونه به‌شدت در معرض خطر انقراض از یوزپلنگ است که اکنون تنها چند ده قلاده از آن در ایران یافت می‌شود. ایران از دهه 1970 به عنوان تنها زیستگاه یوزپلنگ‌های آسیایی شناخته شده است. آن‌ها را می‌توان در مناطق کویری کشورمان پیدا کرد که شامل قسمت‌هایی از استان‌های سمنان، یزد، خراسان‌شمالی، رضوی و جنوبی، کرمان و تهران می‌شود. در پرونده امروز زندگی‌سلام با آقای «بهمن نجفی» که به همراه همسرش این روزها با کاروان یوز برای فرهنگ‌سازی به استان‌های مختلف سفر می کند، گفت‌وگویی داشتیم که خواهید خواند. کاروان یوز او در زمان انجام این مصاحبه بعد از اردبیل و عبور از حاشیه دریای خزر، به دامغان رسیده بود.

از کودکی دوست‌ داشتم محیط‌بان شوم
«نجفی» درباره این‌که ماجرای علاقه‌اش به محیط‌بانی و تلاش برای حفظ یوز ایرانی از کجا شروع شده است، می‌گوید: «من بعد از بازنشستگی در اواخر سال 88 که بعد از 32 سال خدمت رسمی و 4 یا 5 سالی که به صورت افتخاری در سازمان محیط‌زیست بودم، وارد پروژه یوزپلنگ ایرانی برای شناسایی مناطقی که آن‌ها زندگی می‌کنند، شدم. علاقه‌ام به طبیعت به کودکی برمی‌گردد. حتی در دوران دبستان به محیط‌بانی علاقه داشتم. در نوجوانی خیلی دوست داشتم که به سفر بروم. عاشق سفر و طبیعت بودم».

کاروان یوز از سال 95
راه افتاده است
از این محیط‌بان بازنشسته درباره کاروان یوز و شروع سفرهایش به دور ایران می‌پرسم که می‌گوید: «در سال 95 وقتی متوجه شدم بیشترین خطری که یوزها را در کشور ما تهدید می‌کند، تصادفات جاده‌ای است، با خودم گفتم که نمی‌شود همین‌طور دست روی دست گذاشت و شاهد انقراض این حیوان بود. این موضوع خیلی آزارم می‌داد. جالب است بدانید که یوزپلنگ جابه‌جایی زیادی دارد و از طبس به یزد، از شاهرود به طبس، کرمان و ... برعکس می‌رود. بنابراین جای ثابتی ندارد. به همین دلیل با همسرم تصمیم گرفتیم که کاروانی را راه بیندازیم تا هم ایده سفر رفتن که از نوجوانی و جوانی داشتم، محقق شود و هم طبیعت گردی که ذاتا دوست دارم و هم کاری برای حفاظت یوزپلنگ‌ها کرده باشم».

زمینم را فروختم تا پول سفرهایم جور شود
از او می‌پرسم که آیا حقوق بازنشستگی کفاف خرید این کمپر و هزینه‌های سفر با آن را می‌دهد که می‌گوید: «من در سال 95 یک کمپر درب و داغون آلمانی خریدم. 5 یا 6 ماه طول کشید تا آن را تعمیر و مجهز کردیم. برای این کار باید، هزینه می‌کردیم. یک قطعه  زمین داشتم که آن زمان فروختم. باز هم یک مقداری کم آوردم بنابراین وام گرفتم. آن زمان تقریبا 110 میلیون تومان هزینه کردم تا مقدمات شروع این طرح را فراهم کنم و شرایطم برای تبلیغ و سفر با این کمپر فراهم شد».

تا امروز به 23 استان سفر کردم
«نجفی» درباره این که با کاروان یوز تا امروز به چند استان برای افزایش آگاهی مردم سفر کرده است، می‌گوید: «به استان‌های مختلفی رفتیم و تا امروز به 23 استان سفر کردیم. کارمان هم واقعا اثر مثبت داشته است. در این مدت با راننده‌های زیادی حرف زدیم که در مناطقی که یوزها تردد زیادی دارند، رانندگی می‌کردند و اصلا به این موضوع توجهی نداشتند. بعدها با ما تماس می‌گرفتند که در فلان‌جا یوز دیدیم یا آثار و     ردی از یوز در فلان منطقه به چشم‌مان خورد و خیلی مراقب بودیم که با آن‌ها تصادف نکنیم یا به خانواده‌های‌مان هم گفتیم که برای عبور از بعضی مسیرها حواس‌شان باشد و ... . باید بپذیریم که کارهای فرهنگی بی‌تاثیر نیست و این حداقل کاری است که از دست ما برمی‌آید».

سال 95، 16 یوز با خودروها تصادف کردند
«یوزهای باقی مانده بیشتر در اطراف کویر مرکزی کشورمان هستند. البته در ایستگاه‌های جنوبی و شمالی کشورمان هم هستند؛ولی خیلی کم. تقریبا جاهایی که یوزها حضور دارند، شناسایی و توسط اداره راهور و محیط‌زیست، همه جاها تابلو‌گذاری شده است، ولی به‌ دلیل نداشتن اعتبار و بودجه،زیرگذرهای لازم برای آن ها ساخته نشده و تصادفات همچنان وجود دارد.» او درباره این که آماری از این تصادفات دارد یا خیر، می‌گوید: «در این سال‌ها، یوزهای زیادی تصادف کردند و زیر خودروها رفتند.زمانی که ما این طرح را در سال 95 شروع کردیم در جاده مهریز، اردکان، یزد، راهور، طبس و ... حدود 15 یا 16 یوز زیر خودرو رفتند. در چند سال اخیر نه به آن شدت و آمار گذشته، اما همچنان این مشکل وجود دارد. دلیل کاهش این آمار، علاوه بر افزایش آگاهی مردم، این است که در منطقه میامی حدود 8 تا 10 کیلومتر فنس کشیده شده است. با این حال و با توجه به فنس‌هایی که باید در مسیرهای دیگر کشیده شود و هنوز نشده، زیرگذرهایی که ساخته نشده و ...، به نظرم همین کار آموزش و افزایش آگاهی مردم بهترین راهکاری باشد که بتوانیم جان یوزها را نجات دهیم».
 

یوزپلنگ‌ها از پرتگاه انقراض آویزان شده‌اند
از او درباره اهمیت جدی بودن خطر انقراض یوزپلنگ‌ها می‌پرسم که می‌گوید: «مردم باید اهمیت وجود یوز را بدانند و تعداد بسیار کمی در این باره اطلاعات کافی دارند. مردم باید بدانند که الان دیگر یوزپلنگ در حال انقراض نیست، بلکه از پرتگاه انقراض آویزان شده و شاید ما هم اکنون نهایتا  30 یوز در کشور داشته باشیم. ما در دهه 80 با دوربین‌گذاری که فقط در طبس انجام دادیم، حدود 16 یوز در آن منطقه داشتیم. اولین عکس یوز آسیایی در جهان هم توسط من در طبس گرفته شد. در 4 سالگی‌اش، آن عکس را گرفتم و زمانی که 14 ساله شد، در منطقه نایبندان تلف شد. در حالی که در مشاهدات ثابت شده یوزهای آفریقایی 9 تا 10 سال عمر می‌کنند، اما یوزپلنگ ما با همین شرایط خشن زیستی که وجود دارد، 14 سال عمر کرد».

یوزها هم درآمدزا و هم برای چرخه طبیعت لازم هستند
یکی از سوالات رایج مردم از «نجفی» درباره اهمیت یوزهاست. این حیوانات چقدر مهم هستند که او حاضر شده است از استراحت بعد از بازنشستگی‌اش بزند و تصمیم تحسین‌برانگیز راه انداختن کاروان یوز را بگیرد؟ خودش این‌طور پاسخ می‌دهد: «یوز می‌تواند سرعتش را در 3 ثانیه به 70 یا 80 کیلومتر برساند و در فاصله 500 متر به 100 تا 120 کیلومتر بر ساعت. همچنین می‌تواند خرگوش را شکار کند تا تعداد آن‌ها متعادل شود. جالب است بدانید که اگر یوزها در چرخه محیط زیست نباشند، تعداد خرگوش‌ها با زاد و ولد زیاد از کنترل خارج و برای محصولات کشاورزان دردسرساز می‌شود. از لحاظ طبیعت‌گردی و جنبه گردشگری هم بسیاری از افراد در کشورهای مختلف جهان حاضرند برای دیدن یوز از نزدیک هزینه کنند. از این لحاظ، یوز زیبای ایرانی می‌تواند درآمدزا باشد. این حیوان با توجه به این‌که سریع‌ترین دونده در جهان محسوب می‌شود، جذاب است و از طرفی نبود این حیوان در این زیست بوم باعث زیاد شدن تعداد خرگوش‌ها در منطقه و اتفاقاتی نظیر خوردن ریشه‌های گیاهان می شود. ما به همین دلیل نتوانستیم علاقه‌مان به یوز را بعد از بازنشستگی رها کنیم و از هیچ کاری برای این‌که مانع انقراض نسل آن‌ها بشویم، دست نخواهیم کشید».
 

چون حمایت نشدم، سال گذشته خانه‌ام را هم فروختم
از «نجفی» درباره حمایت‌ها برای اجرای این طرح توسط مسئولان می‌پرسم که می‌گوید: «علاوه بر فروختن زمین و وام‌هایی که گرفتم، حتی من سال گذشته، دوباره پول کم آوردم و خانه‌ام را هم فروختم و ملکی با یک زیربنا و متراژ کمتری خریدم تا بتوانم به این سفرها و تبلیغاتم ادامه دهم،چون هیچ کمکی به ما در این سال‌ها نشده است. البته علاوه بر من، بچه‌هایم هم پیگیر این کار هستند، چون ما یک خانواده زیست‌محیطی هستیم. همسرم هم می‌گوید که در این زمینه باید فعال باشیم و هر کاری از دست‌مان برمی‌آید، انجام دهیم».

مسیر 300 کیلومتری برای ما
4 روز طول می‌کشد
او درباره کمپری که به خودرویش وصل کرده  است، می‌گوید: «کمپر فقط برای این است که در سفرها کرایه خانه ندهیم و بتوانیم ارتباط بهتری با مردم برقرار کنیم. خیلی آرام و با توقف‌های زیاد مسیر را طی می کنیم، چون مقصد برای ما مهم نیست. به طور مثال،یک مسیر 300 کیلومتری که ممکن است همه در 3 یا 4 ساعت طی کنند، برای ما 3 یا 4 روز طول می‌کشد. داخل کمپر فقط برای استراحت و مثل یک سوئیت کوچک است. یک سری بروشور تبلیغاتی هم داشتیم که الان تمام شده. با امکاناتی که الان دارم، فقط می‌توانم بروم و حرف بزنم. سال گذشته همین بنرهای دور کمپر خراب شد که مجبور شدم همه‌را عوض کنم. راننده‌ها وقتی ما و این کمپر که تمام ضلع‌هایش به نقش یوز تزیین شده، می‌بینند، جمع می شوند و ما هم در هر جایی که اجتماع راننده‌هاست، برای مردم در این باره صحبت می‌کنیم؛ هرجایی مثل محل توقف راننده‌های وسایل سنگین، سبک، مجتمع‌های بین راهی، مدارس، محل‌های اسکان و ... .

بیشترین سوال مردم
درباره مواجهه با یوزپلنگ است
«هرجایی که توقف می‌کنیم، مردم خیلی زود جمع می‌شوند و علاقه‌مندانه می‌ایستند و به صحبت‌های ما گوش می‌ کنند. افراد مختلف با جایگاه اجتماعی مختلف، سطح اقتصادی و ... می‌آیند و گوش می‌دهند». «نجفی» ادامه می‌دهد: «ما در این میان توضیح می‌دهیم که یوز چطور گونه‌ای است، چه رفتارهایی دارد و چگونه می‌شود از آن حفاظت کرد، اساسا اهمیت حفاظت از یوزپلنگ آسیایی چیست و هدفمان از این کار، آموزش و اطلاع‌رسانی درباره جزئیات زندگی و نحوه مواجهه مردم با یوزپلنگ ایرانی است. یک بار یک اتوبوس ورزشکارها بودند، ایستادند و بعد از شنیدن توضیحات ما قول دادند که در پیج‌های‌شان در حد توان برای یوزها تبلیغ کنند و سفیرهای ما شوند. مرتب مردم ما را نگه می‌دارند و خاطرات خود را از نحوه مواجهه با یوزپلنگ در جاده می‌گویند یا سوال‌هایی دارند که اگر با یوزپلنگ مواجه شدند، چطور باید با آن برخورد کنند.»

تا زنده هستم، این کار را ادامه می‌دهم
از او می‌پرسم تا چه زمانی به این کار ادامه خواهد داد که می‌گوید: «تا زنده هستم، با این کاروان یوز سفر خواهم رفت، اطلاع‌رسانی می‌کنم و امیدوارم تا زمانی که زیرگذرهای لازم را احداث کنند و حفاظت از زیستگاه‌ها کامل شود، اعتبارات لازم برسد و ... حداقل ما با آموزش به راننده‌ها بتوانیم کاری کنیم که یک یا دو جفت یوز زنده بمانند. نگرانی اصلی من این است که اگر به همین منوال پیش برود، در 10 سال آینده که جاده‌ها زیاد می‌شود، خودروها بیشتر می‌شود، جاده‌ها دوبانده می‌شود و ... یوزی برای‌مان باقی نماند و مثل شیر نشود یا مثل ببر مازندران یا ... . . نگرانی ما از این است و به همین دلیل، تلاش و آموزش خانواده ما ادامه خواهد شد». او در پایان درباره استفاده از طرح یوز روی پیراهن بازیکنان تیم‌ملی برای جام جهانی 2014 هم می‌گوید: «هیچ کاری بی‌تاثیر نیست. آن اتفاق باعث جلب توجهات جهانی به یوز ایرانی شد و بسیار مهم بود، اما هنوز باید تلاش زیادی برای فرهنگ‌سازی در این زمینه انجام شود».