آیت ا... حسینی خراسانی و استاد یوسفی غروی در گفت و گو با خراسان مطرح کردند
تعداد بازدید : 62
ناگفته هایی از حیات علمی و سیاسی آیت ا... هاشمی شاهرودی
جواد نوائیان رودسری
info@khorasannews.com
رحلت آیتا... هاشمی شاهرودی، ضایعهای جبران ناپذیر برای جامعه ماست؛ فقیهی دانشمند و مدیری پاک و لایق که میتوانست گره از مشکلات بسیاری بگشاید. آن مرحوم در هر دو عرصه علم و عمل، سرآمد بود؛ سالها شاگردی در مکتب امام خمینی(ره) و شهید صدر، در کنار هوش و قریحه ذاتی و ایمان راسخ به آموزههای اسلام ناب محمدی(ص)، از آیتا... هاشمی شاهرودی، انسانی توانمند و خوشفکر ساخته بود که میتوانست در گذرگاههای خطرناک و پیچهای تند تاریخی، پشتوانهای مطمئن برای جامعه اسلامی باشد. در گفتوگو با دو تن از فضلای حوزه علمیه،آیتا... سیداحمد حسینی خراسانی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و نماینده مجلس خبرگان رهبری و استاد محمدهادی یوسفی غروی، محقق و پژوهشگر تاریخ اسلام ، به بررسی زوایای کمتر دیده شده شخصیت مرحوم آیتا... هاشمی شاهرودی پرداختیم. این دو استاد حوزه علمیه، در مصاحبه با خراسان، بر جایگاه کمنظیر آیتا... هاشمی شاهرودی در عرصه فقاهت و نیز علوم عقلی تأکید کردند.
از تبار خوبان
استاد یوسفی غروی ضمن اشاره به تبار آیتا... هاشمی شاهرودی، از پدر آن مرحوم، آیتا... سیدعلی هاشمی شاهرودی، به عنوان یکی از شاگردان برجسته آیتا... العظمی خویی نام برد و گفت: پدربزرگ آیتا... هاشمی شاهرودی از مؤمنین اطراف شاهرود بود که به کربلای معلّی هجرت کرد و مجاور شد. ایشان به شغل کفاشی اشتغال داشت و عموماً برای اهل علم، کفش درست میکرد. پسر بزرگ خانواده شاهرودی، یعنی پدر آیتا... سیدمحمود هاشمی شاهرودی، برای ادامه تحصیل از کربلا، به نجف اشرف مهاجرت کرد و در درس آیتا... العظمی خویی حاضر شد؛ آیتا... سیدعلی هاشمی شاهرودی، از شاگردان نخبه آیتا... العظمی خویی بود و تقریرات بحثهای این مرجع تقلید را به رشته تحریر در میآورد که اثر ارزشمند «دراسات فی الفقه الجعفری»، حاصل تلاشهای اوست.
این پژوهشگر تاریخ اسلام، با یادآوری خاطرات دوران حضورش در نجف اشرف، افزود: به یاد میآورم که آیتا... سیدعلی هاشمی شاهرودی در 55 سالگی دار فانی را وداع گفت و فرزندانش همگی صغیر بودند. در این زمان، دایی آیتا... هاشمی شاهرودی، یعنی آیتا... سیدحسین مددی قائنی که خوشبختانه هنوز هم در قید حیات است، سرپرستی این فرزندان را برعهده گرفت. آیتا... هاشمی شاهرودی مقدمات را نزد آیتا... سید نورالدین اشکوری آموخت و در ادامه، به حلقه درس شهید سید باقر صدر وارد شد. شهید صدر هم از آیتا... سیدکاظم حسینی حائری خواست که درس کفایه را به صورت خصوصی، آیتا... هاشمی شاهرودی تدریس کند.
شاگرد مورد توجه آیتا...العظمی خویی
استاد یوسفی غروی، در ادامه سخنانش، با اشاره به جایگاه مرحوم آیتا... هاشمی شاهرودی در حلقه درس آیتا... العظمی خویی، گفت: آن مرحوم، افزون بر حضور در درس شهید صدر، در درس آیتا... العظمی خویی هم حاضر میشد. جالب است بدانید که در درس ایشان، کسی حق استشکال، هنگام ارائه بحث را نداشت و باید طرح اشکال را به بعد از درس موکول میکرد. در این بین، آیتا... العظمی خویی به برخی شاگردان خاص خود که اشکالاتشان، اشکالات قابل اعتنایی بود، اجازه میداد که برای طرح اشکال، به منزل ایشان بیایند و مشکل خود را مطرح و جواب دریافت کنند که مرحوم آیتا... هاشمی شاهرودی، یکی از این شاگردان خاص بود.
انتشار نخستین اثر علمی
این پژوهشگر تاریخ اسلام، با اشاره به اخراج ایرانیان مقیم عتبات توسط دولت عراق در اوایل دهه 1350 هـ.ش، افزود: خانواده ما هم جزو همان ایرانیانی بودند که از عراق اخراج شدند و به ایران آمدند. بعدها، یعنی یکی دو سال بعد، آیتا... هاشمی شاهرودی هم به قم آمد. در آن زمان، مجلس درس آیتا... حسینی حائری، به دلیل احاطه به دیدگاههای علمای نجف اشرف، مانند آیتا... العظمی خویی و شهید سیدمحمدباقر صدر، محل حضور طلاب ایرانی اخراج شده از عراق بود.
در یکی از این جلسات که من هم در آن ها حاضر بودم، کتابی از شهید محمد باقر صدر به دست ما رسید که توسط آیتا... سیدمحمود هاشمی شاهرودی تدوین شده و در بیروت انتشار یافته بود. این کتاب «تعارض الادلّه» نام داشت. آیتا... هاشمی شاهرودی در 27 سالگی موفق به انتشار این کتاب شد که در نوع خودش، بینظیر بود. در ابتدای این کتاب، شهید صدر تقریظی بر کتاب زده و بر نبوغ علمی آیتا... هاشمی شاهرودی تأکید کرده بود. شهید صدر در دادن اجازه اجتهاد، شرایط سختی را در نظر میگرفت و یکی از نخستین اجازه اجتهادهای آن مرحوم، اجازه اجتهاد آیتا... هاشمی شاهرودی بود. اوایل انقلاب بود که آن مرحوم از نجف به قم مشرف شد و من از جمله کسانی بودم که به دیدن ایشان رفتم و معلوم شد که دلیل آمدن او، آوردن نامهای از شهید صدر برای حضرت امام(ره) بوده است.
تحمل شکنجههای سخت
استاد یوسفی غروی درباره دلایل مهاجرت آیتا... هاشمی شاهرودی به ایران، تصریح کرد: شرایط در عراق اصلاً خوب نبود و بعثیها به شدت به فعالیت حزبالدعوه که شهید صدر و شاگردانش هم در آن حضور فعال داشتند، حساس بودند. آیتا... هاشمی شاهرودی، یک بار در همین زمینه دستگیر و آزاد شده بود. روش بعثیها این بود که یک بار فرد را آزاد میکردند تا از ارتباطات و اقدامات او مطلع شوند و بعد، دوباره او را بازداشت میکردند که اینبار، معلوم نبود چه بلایی سر زندانی خواهد آمد. بر همین اساس، شهید صدر نسبت به جان شاگرد محبوبش بیمناک بود و به همین دلیل، از او خواست که به ایران بیاید. سید عبدالمجید سیمری بصری، یکی از خطبای معروف عراق که اتفاقاً هم بند مرحوم آیتا... هاشمی شاهرودی بود، برای من نقل میکرد که آیتا... سیدمحمود شاهرودی را برای شکنجه میبردند و او را با برانکار میآوردند؛ آنقدر او را شکنجه کرده بودند که در بدنش جای سالم باقی نمانده بود و حتی ما برای عوض کردن لباس وی، دچار مشکل میشدیم؛ چرا که بر اثر خون ریزی زیاد، به بدن او میچسبید.
پدیدآورنده آثار ماندگار
آیتا... حسینی خراسانی هم، با اشاره به این موضوع که آیتا... هاشمی شاهرودی، نماینده اول خراسان رضوی در مجلس خبرگان رهبری بود، گفت: به اعتقاد من، مرحوم آیتا... هاشمی شاهرودی یکی از مفاخر علمی حوزههای ما بود. مراتب علمی و فقهی او، امری مورد اتفاق همگان، از جمله مراجع تقلید و مدرسان برجسته حوزه علمیه است. از این لحاظ، جایگاه آن مرحوم، جایگاهی برجسته بود. آثار علمی به یادگار مانده از آیتا... هاشمی شاهرودی، چه آن آثاری که تحت عنوان «بحوث» و تقریرات شهید صدر در علم اصول محسوب میشود و در 7 جلد به چاپ رسیده و از آثار مهم اصولی است و چه، آثاری که خود آن مرحوم درباره موضوعات مختلف، به ویژه علم اصول به رشته تحریر درآورد، بسیار درخور اهمیت و مورد استفاده فضلای حوزه علمیه و علاقهمندان به علوم اسلامی است.
برادر سه شهید
نماینده مردم خراسان رضوی در مجلس خبرگان رهبری، با اشاره به ابعاد شخصیت انقلابی مرحوم آیتا... هاشمی شاهرودی، به موضوع شهادت سه برادر آیتا... هاشمی شاهرودی اشاره و تأکید کرد: آنچه بسیاری از مردم اطلاعی درباره آن نداشتند، موضوع برادر شهید بودن آیتا... هاشمی شاهرودی بود. آن مرحوم، سه برادر خود را در جریان مبارزه با رژیم بعث از دست داد و این جزو افتخارات ناگفته مرحوم آیتا... هاشمی شاهرودی محسوب میشود.