گزارشی رسمی از ممنوعیت عزاداری ماه صفر در دوران رضاشاه
تعداد بازدید : 52
سوگواری مخفیانه، پیش از اذان صبح
یکی از رویکردهای ضددینی رضاشاه که با هدف واهی دگرگون کردن اعتقادات مذهبی مردم صورت گرفت و البته، تأثیری را که پهلوی اول به دنبال آن بود، ابداً در پی نداشت، موقوفکردن برگزاری مجالس عزاداری در ایام محرم و صفر بود. رضاشاه فکر میکرد که میتواند با رفتار آمرانه و خشونتآمیز، باورها و اعتقاداتی را که قرنها در اندیشه و زندگی مردم نهادینه شدهاست، از بین ببرد. روایتهای مختلفی از اقدامات مأموران شهربانی او برای سرکوب عزاداران وجود دارد؛ روایاتی که بخش عمده آنها در قالب تاریخ شفاهی، ثبت و ضبط شدهاست. با این حال، بخشی از مدارک مرتبط با این رفتارها، به صورت اسناد مربوط به دستورالعملها و گزارشهای دستگاههای اجرایی در دوره پهلوی اول، به دست ما رسیده است؛ مستنداتی که همواره از سوی تطهیرکنندگان پهلوی در آن سوی مرزها، نادیده گرفته میشود و از چشم مخاطبان شبکههای ماهوارهای آنها پنهان میماند. سندی که امروز در معرض دید شما خوانندگان عزیز قرار میگیرد، مربوط به 25 اردیبهشت 1316 است؛ گزارشی که یکی از مأموران رژیم پهلوی، برای حکمران (استاندار) وقت اصفهان فرستاده و او را از اقدامات خود در راستای جلوگیری از اقامه مجالس عزاداری مطلع کرده است؛ گزارشی که نشان میدهد بهرغم ممنوعیت عزاداری، برخی از مردم در سحرهای دو ماه محرم و صفر، به دور از چشم مأموران، به اقامه عزا در معابر عمومی میپرداختند. این سند توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملی منتشر شدهاست:
«25/2/1316 – نمره 351 / جناب حکمران اصفهان / پیرو نامه شماره 2062 (مورخ 11/1/16) در ماه صفر فقط عبدالوهاب عامری – محسن یوسفی – همشیره جلالالدین متولی در نظر داشتند مجالس روضهخوانی تشکیل و شروع نمایند – به محض گزارش فوراً جلوگیری و جداً ممانعت نموده بعلاوه روضهخوانها التزام سپردند این عمل را متروک نمایند. علیهذا در شب 21/2/16 قبل از اذان صبح دونفر در معبر عمومی نوحهگری و تعزیهخوانی نموده، یک نفر از آنها دستگیر، به پُست امنیه اعزام، رونویس آن از نظر مبارک میگذراند – نتیجه اقدامات امنیه را پس از حصول گزارش بعرض میرساند – در دوماه محرم و صفر سوءاتفاقی در این محل رخ نداد.»