عواقب تغییر مصرف از سنتی به صنعتی!
ممنوعیت کشت خشخاش در افغانستان چه مخاطراتی را به همراه خواهد داشت
ناصری- بعد از اعلام ممنوعیت کشت خشخاش در افغانستان، برخی منابع خبری از افزایش قیمت مواد مخدر سنتی در ایران خبر دادند تا جایی که گفته میشود مواد مخدر سنتی تا 3 برابر نسبت به قبل از اعلام ممنوعیت بالا رفته است. همین موضوع باعث شده برخی از فعالان حوزه مبارزه با مواد مخدر به دلیل گرانی مواد مخدر سنتی، نگران تغییر الگوی مصرف معتادان از مواد مخدر سنتی به مواد مخدر صنعتی باشند که میتواند تبعات زیادی را به همراه داشته باشد. اسکندر مومنی، دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، هم این موضوع را تایید کرده و در گفتوگویی با ایلنا در واکنش به تصمیم طالبان در خصوص ممنوعیت کشت خشخاش در افغانستان اظهار کرده: «از ممنوعیت کشت استقبال میکنیم اما این ممنوعیت باید همه انواع مواد مخدر به ویژه تولید مواد مخدر صنعتی در افغانستان را هم شامل شود.»
تجربه 20 سال پیش چه میگوید
این اولین بار نیست که طالبان دستور به ممنوعیت کشت خشخاش داده، پیش از این هم در سال 2001 که حکومت در دست طالبان بود، ملا عمر رهبر آن دوره طالبان کشت خشخاش را حرام اعلام و مزارع زیر کشت خشخاش در افغانستان 90 درصد کاهش پیدا کرد. ممنوعیتی که فقط یک سال دوام آورد و دوباره کشت خشخاش شروع شد و سال به سال افزایش یافت. در همان دورانی که کشت خشخاش ممنوع شد آمریکا هم به افغانستان حمله کرد و باعث شد قیمت مواد مخدر افزایش چشمگیری داشته باشد. نگاهی به گزارش تبعات ممنوعیت طالبان در سال 2001 (1380) نشان میدهد آن زمان ممنوعیت کشت باعث تغییر الگوی مصرف به «هروئین فشرده» (کراک افغانی) شد، به طوری که به گفته مدیرکل وقت دفتر فرهنگی و پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال 86، 6/26 درصد از جمعیت معتادان به سمت مصرف کراک گرایش پیدا کرده بودند. پیش گرفتن این سیاست انقباضی در سال 2001 در افغانستان نشان داد، تغییر الگوی مصرف به چهار گروه هروئین فشرده، شیشه، نورجیزک و داروها رونق گرفت.
تاثیر ممنوعیت کشت خشخاش
منصور براتی، معاون پژوهشی موسسه کادراس در پاسخ به سوالی درخصوص تاثیر ممنوعیت کشت خشخاش در افغانستان بر کشورهای دیگر، از جمله ایران گفته: «با توجه به این که حدود ۵۰ درصد مصرف کنندگان مواد مخدر در کشور، تریاک مصرف میکنند، اگر در این زنجیره اختلالی ایجاد شود، کمبود تریاک منجر به مصرف جایگزین مواد خطرناکتر برای این افراد در کشور خواهد شد. سیاست گذاران باید توجه داشته باشند کمبود تریاک در کشور یا کاهش میزان خلوص آن، مصرفکنندگان را به سمت مصرف موادی چون شیشه سوق ندهد.» رئیس سابق کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفتوگو با ایسنا یکی از تاثیرات ممنوعیت کشت خشخاش در افغانستان را افزایش ناخالصی مواد مخدر دانست و اظهار کرد: «به دنبال این موضوع مرگ و میر نیز افزایش مییابد.» همچنین صدا و سیما در گزارشی گران شدن مواد مخدر را سبب سرقتهای خرد معتادان اعلام کرد.