ایستگاه نخست تحقیقات و توسعه شترمرغ ایران بی بهره از زیرساخت
حسینی نژاد-در شرایط اقتصادی فعلی، استان هایی در اقتصاد موفق هستند که با شناسایی درست توانمندی های خود در کنار شناسایی بازار داخل و خارج فرصت های اقتصادی مناسبی ایجاد کنند. فرصت های شغلی نو و در عین حال قابل توجیهی که بتواند در حرکت چرخ اقتصاد کشور نیز نقش آفرینی داشته باشد. فرصت هایی ویژه برای مناطقی ویژه.
هنوز مدتی نیست که وزارت جهادکشاورزی خراسان جنوبی را به لحاظ شرایط اقلیمی گرم و چهار فصل حائز اهمیت برای پرورش برخی از تولیدات دانسته و مجوز راه اندازی نخستین ایستگاه تحقیقات و توسعه شترمرغ ایران را برای این استان صادر کرده است. استانی که از توانمندی بالایی در زمینه پرورش شترمرغ برخوردار است و تاکنون در لایه های مختلف اقتصاد منطقه مغفول باقی مانده است. در واقع پرورش شترمرغ فرصت اقتصادی پر سودی برای بهره برداران این بخش به ویژه در مناطق گرمسیر کشور در شرایط حساس اشتغالزایی است. فرصتی که از حالا به بعد نیاز به توجه بیشتر مسئولان دارد چرا که اکنون دیگر خراسان جنوبی به عنوان دیار شترمرغ ایران معرفی شده است.
بهترین مرتع پرورش شترمرغ
این پرنده عظیم الجثه یکی از قدیمی ترین حیواناتی است که عمر زندگی آن به 5 میلیون سال قبل می رسد و با این که سرزمین زندگی آن در آفریقاست اما خاستگاه اولیه اش را می توان در مناطق بیابانی ایران از جمله خراسان جنوبی جستجو کرد. در واقع به گفته دکتر سید «جلال مدرسی» معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نخستین فسیل های کشف شده از این پرنده در کشور متعلق به مناطق بیابانی و از جمله خراسان جنوبی است که نشان از اقلیم مناسب این منطقه برای توسعه صنایع بالادستی و پایین دستی صنعت پرورش شترمرغ دارد.
در گفتگو با رئیس سازمان جهادکشاورزی خراسان جنوبی وی نیز با اشاره به مستعد بودن این منطقه برای پرورش و توسعه تحقیقات شترمرغ گفت: خوشبختانه بزرگترین واحدهای پرورش شترمرغ ایران در خراسان جنوبی وجود دارد که از ظرفیت های خوبی برای تولید و بهره وری برخوردار است .«هاشم ولی پور مطلق» آمار داد که در کشور ما از حدود 15 سال پیش تاکنون تکثیر و پرورش این پرنده مورد استقبال متقاضیان بسیاری قرار گرفته است که با گذشت زمان و به دلیل سودآوری این تولید، تعداد آنها نیز در حال افزایش است.
در حال حاضر تعداد واحدهای پرواری فعال شترمرغ استان 9 واحد با ظرفیت تولید 4 هزار و680 قطعه است که البته 20واحد دیگر نیز پروانه تاسیس دارند وبا پیش بینی ظرفیت 6هزار قطعه، سال آینده به مرحله بهره برداری می رسند .
وی تعداد واحدهای مولد شترمرغ در خراسان جنوبی را نیز 2واحد در سرایان و بیرجند عنوان کرد که 85 قطعه ظرفیت تولید این واحدها است. بنا بر آمار وی 5 واحد پرورش شترمرغ توام نیز در این استان فعال است که ظرفیت تولید آنها به طور کلی به رقم 130 قطعه می رسد.وی وضعیت این واحدها را مناسب عنوان کرده به طوری که به لحاظ تکنولوژی خیلی از این واحدها از علم و تکنولوژی روز دنیا برخوردارند و جزو بهترین واحدهای پرورش شترمرغ کشور محسوب می شوند.
نخستین ایستگاه توسعه و تحقیقات
به گفته رئیس سازمان جهادکشاورزی این استان براساس همین ویژگی ها بود که خراسان جنوبی چندی پیش مجوز ایجاد نخستین ایستگاه توسعه و تحقیقات شترمرغ کشور را دریافت کرد و به زودی برنامه های خود را برای توسعه این صنعت درآمدزا در کشور آغاز می کند.وی هرچند فعال شدن کامل این ایستگاه را مستلزم تخصیص اعتباراتی در سال آینده عنوان کرد اما گفت با این حساب از زمان کلید خوردن موضوع در خراسان جنوبی به شدت اهداف راه اندازی این ایستگاه دنبال می شود.وی استفاده از ظرفیت های خاص مرتعی در مناطق خشک با محدودیت منابع آبی، احیای مراتع از طریق پرورش شترمرغ با کاهش مصرف آفات و هرس گیاهان بومی، ایجاد الگوهای نوین اقتصادی تولید با کیفیت فرآورده ها، ایجاد 5هزار فرصت شغلی در منطقه، افزایش راندمان تولید با روش های نوین اصلاح نژاد، کسب حداقل 25درصد از کل تولید جهانی گوشت شترمرغ دنیا را از جمله اهداف بلند مدتی برشمرد که مطالعات آن انجام شده و مدارک و مستندات مطالعه ای آن موجود است.
مهم ترین اولویت، ایجاد صنایع فرآوری
اما با وجود همه ظرفیت های منطقه به خصوص اقلیم مناسب برای پرورش و توسعه، چالش هایی نیز در توسعه این صنعت نه تنها در خراسان جنوبی بلکه دیگر نقاط کشور وجود دارد که باید در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی به آن پرداخته شود.مشکلاتی که معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در این باره توضیح داد.در گفتگو با دکتر سید «جلال مدرسی» وی اولین اولویت استان برای توسعه پرورش شترمرغ و ایجاد ارزش افزوده مطلوب را پیگیری ایجاد صنایع بالادستی و پایین دستی به خصوص فعال کردن صنعت چرم در خراسان جنوبی عنوان کرد و افزود: لازمه ورود به این کار در درجه اول بازاریابی است که متاسفانه در این رابطه تاکنون ضعیف عمل شده و نیاز است برای توسعه بازارهای خارجی اقداماتی انجام شود.
کنگره جهانی شترمرغ، سال آینده
وی به رایزنی های سازمان جهادکشاورزی استان با صادرکنندگان برای توسعه بازار هدف اشاره کرد و گفت: در این راستا پیگیر هستیم تا کنگره جهانی شترمرغ را سال آینده در خراسان جنوبی برگزار کنیم.به گفته وی، این نشست ها تاکنون در ایران برگزار نشده اما با توجه به اقلیم کشور و لزوم توجه بیشتر به این صنعت نیاز است برای تامین بازارهای جهانی اینگونه وارد عمل شویم. در این زمینه موافقت های شفاهی اخذ شده و به شدت پیگیر میزبانی این نشست برای سال 95 هستیم. در گفتگوی «خراسان جنوبی» با برخی از صاحبان واحدهای پرورش شترمرغ خیلی از آنها از نبود کشتارگاه مناسب طیور و همچنین بالابودن قیمت نهاده ها، فقدان یک استراتژی بلند مدت و همچنین قیمت جوجه شترمرغ گلایه مند بودند که دراین رابطه معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی بالابودن قیمت تمام شده جوجه شترمرغ را نیز از مشکلات توسعه واحدهای پرورشی برشمرد و گفت: در حال حاضر قیمت هر جوجه حدود 250هزار تومان است که رقم بالایی برای بهره بردار محسوب می شود بنابراین برای کاهش این قیمت تمام شده نیاز است با استفاده از تکنولوژی های جدید تعداد تخم های شترمرغ نطفه دار را افزایش دهیم و با تولید بیشتر رقم عرضه را پایین بیاوریم.وی بالابودن قیمت علوفه های مورد نیاز برای تامین جیره روزانه شترمرغ را نیز مشکل عمده پیش پای واحدهای پرورش شترمرغ برشمرد و عنوان کرد: با تغییراتی که در حوزه تجارت جهانی رخ داده پیش بینی می شود نهاده های اولیه ای مانند ذرت ، سویا و... کاهش قیمت را داشته باشد چرا که امسال نیز افزایش قیمت را در این زمینه شاهد نبوده ایم.
نبود کشتارگاه استاندارد
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی از دیگر مشکلات توسعه پرورش و بهره وری از شترمرغ را نبود کشتارگاه در استان عنوان کرد و گفت: متاسفانه نبود کشتارگاه در خراسان جنوبی یکی از مشکلات عمده است که سرمایه گذاری کمتری برای آن انجام شد و ضرورت دارد با توجه به اهدافی که در آینده مدنظر است.واحدهای کشتارگاهی هر چند از نوع نیمه صنعتی در این استان ایجاد شود. موضوعی که به گفته رئیس اداره بهداشت و مدیریت بیماری های طیور اداره کل دامپزشکی خراسان جنوبی امری بسیار مهم برای توسعه صادرات به کشورهای توسعه یافته در آینده به شمار می آید .در گفتگو با دکتر «بخشی» وی با اشاره به اینکه در کشور کشتارگاه ها مطابق با استانداردهای تعریف شده خیلی از کشورها وجود ندارد، تصریح کرد: در حال حاضر صادرات مرغ خراسان جنوبی نیز با مشکل نبود کشتارگاه مناسب طیور مواجه است کما اینکه در بازدید کارشناسان کشور روسیه از کشتارگاه های استان نبود استانداردهای تعریف شده منجر به توقف بحث صادرات به این کشور شد که البته در کشور نیز این امر مستثنی نیست و چه بسا کشتارگاه ها مورد تایید خیلی از کشورها نیست.وی جدا از واحدهای پرورش شترمرغ در استان زیرساخت های توسعه این صنعت را در خراسان جنوبی ضعیف دانست و گفت: طی این سال ها تنها به توسعه پرورش شترمرغ توجه شده و ایجاد خیلی از صنایع جنبی آن دیده نشده به گونه ای که اکنون با وجود ظرفیت های بالای خراسان جنوبی در این زمینه اما هیچ گونه صنایع بسته بندی و یا فرآوری شترمرغ وجود ندارد به طوری که به عنوان مثال پوست شترمرغ در حالی که در کشورهای دیگر فرآوری و تبدیل به چرم می شود در بیشتر کشتارگاه های استان دور ریخته می شود.رئیس اداره بهداشت و مدیریت بیماری های طیور اداره کل دامپزشکی استان با اشاره به اینکه با ایجاد ایستگاه تحقیقات و توسعه شترمرغ ایران در خراسان جنوبی نیاز است خیلی از برنامه ها هدفمند و جهت دهی شود پیشنهادش این است که در این زمینه شناسنامه بهداشتی برای شترمرغ های واحدهای پرورش دهنده تهیه شود و علاوه بر آن واحدهای بهره بردار نیز از آموزش های لازم چه در زمینه توسعه این واحدها و چه از لحاظ آموزش پیشگیری از بیماری ها برخوردار شوند.
وی راه اندازی ایستگاه تحقیقات و توسعه پرورش شترمرغ را در دیار شترمرغ ایران یک شاخص بسیار قوی برشمرد که زمینه توجه بیشتر برای تکمیل چرخه فرآوری و ایجاد صنایع بالادستی و پایین دستی را در خراسان جنوبی می تواند در آینده ای نزدیک فراهم کند، البته به گفته وی اگر دولت ها به توسعه این زیرساخت ها توجه داشته باشند.