شاید هر دانشجوی دانشگاه افسری که پا در راه نظامیشدن میگذارد، آرزویش این باشد که روزی به بالاترین درجه نیروهای مسلح برسد: «سرلشکر». نیروهای مسلح ایران که از دو نیروی ارتش و سپاه تشکیل شدهاند، این روزها ١٢ «سرلشکر» دارند. ١٢ سرلشکری که «جنگدیده» هستند و تجربه دوران دفاع مقدس را در کارنامه خود دارند. روز سهشنبه یکی از این ١٢ نفر، یعنی سرلشکر محمدحسین باقری، با حکم فرمانده کل قوا، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح شد. جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، در حالی شروع شد که کمتر از دو سال از پیروزی انقلاب اسلامی میگذشت. آنروزها، سپاه پاسداران که زمان زیادی از تولدش نگذشته بود، هرچه از جنگ میگذشت، نقش بیشتری در جنگ پیدا میکرد. سپاه هنوز جوان بود؛ نیروها و فرماندهانش هم جوان بودند و در دوران دفاع مقدس، درجه خاصی نداشتند. «قاسم سلیمانی» یکی از این ١٢ سرلشکر فعلی، درباره سالهای جنگ گفته بود: «کلمه رایج در آن سالها، سردار و سرهنگ نبود؛ بلکه برادر کلمه رایج بود.» این ١٢ سرلشکر ایران، پس از پایان جنگ تحمیلی، درجه سرلشکری را از مقام معظم رهبری دریافت کردند؛ البته نظامیانی هم بودند که در دوران دفاع مقدس درجه سرلشکری دریافت کردند؛ بزرگانی مانند زنده یاد «قاسمعلی ظهیرنژاد» که در سال ١٣٦٦ به درجه سرلشکری رسید. از جمع ١٢ سرلشکر فعلی نیروهای مسلح ایران، سه نفر ارتشی و هشت نفر سپاهی هستند و یک نفر، بسیجی است. تا بهمن ماه سال گذشته، سرلشکرهای ایرانی ١٣ نفر بودند که با درگذشت سرلشکر «محمد سلیمی»، تعداد آنها ١٢ نفر شد. مرحوم سلیمی از خردادماه ١٣٧٩ تا زمان استعفایش و قبول آن از سوی مقام معظم رهبری در شهریور ١٣٨٤، فرمانده کل ارتش بود و پس از آن به مشاورت ویژه فرمانده کل نیروهای مسلح در امور ارتش، منصوب شد. در ادامه، به معرفی 12 سرلشکرفعلی نیروهای مسلح ایران میپردازیم.
علی شهبازی؛ رئیس گروه مشاوران نظامی رهبری
سرلشکر علی شهبازی در سال ١٣٦٩ و زمانی که رئیس ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران بود، درجه سرلشکری را از سوی مقام معظم رهبری دریافت کرد.
او در مهرماه ١٣٧٧ با حکم مقام معظم رهبری، فرماندهی کل ارتش را برعهده گرفت و در سال ١٣٧٩، با کنارهگیری از این سمت، به ریاست گروه مشاوران نظامی فرمانده کل قوا منصوب شد.
علی شمخانی؛ از نیروی زمینی سپاه تا دریابانی
امیر دریابان «علی شمخانی»، ٦١ سال دارد و متولد اهواز است. او هم اکنون دبیر شورایعالی امنیت ملی دولت «حسن روحانی» است. افزون بر این، شمخانی پیش از این، فرمانده نیروی زمینی سپاه، قائممقام وزیر سپاه، فرماندهی مشترک نیروی دریایی ارتش و سپاه بوده و ریاست کمیته دفاعی- امنیتی شورایعالی امنیت ملی را برعهده داشته است. او در سال ١٣٦٩ با حکم مقام معظم رهبری، به فرماندهی مشترک نیروی دریایی سپاه و ارتش منصوب شد. شمخانی که تا فروردین ١٣٧٨، درجه «دریادار» داشت، با دریافت درجه سرلشکری از مقام معظم رهبری، به مرتبه دریابانی ارتقا یافت. او اظهارات پربازتاب کم نداشته است.
حسین حسنی سعدی؛ ژنرال توپخانه
سرلشکر «حسین حسنی سعدی» ، فارغالتحصیل رسته توپخانه دانشکده افسری، قبلا فرمانده نیروی زمینی ارتش بود. او از سال ١٣٧٨ و با حکم مقام معظم رهبری، به عنوان معاون هماهنگکننده ستاد کل نیروهای مسلح منصوب شد. فرماندهی لشکر ۲۱ حمزه سیدالشهدا (ع)، فرماندهی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۳۶۵ تا۱۳۷۰ هـ.ش و معاون هماهنگکننده ستاد کل نیروهای مسلح، ازجمله مسئولیتهای گذشته تیمسار حسین سعدی است.
او همچنین نشان درجه یک فتح را دریافت کرده است.
محمدحسین باقری؛ سایه برادر شهید
سرلشکر محمدحسین باقری، ٥٨ ساله و رئیس جدید ستاد کل نیروهای مسلح است. او چند روز قبل، با حکم مقام معظم رهبری جانشین سرلشکر «حسن فیروزآبادی» شد.
نام واقعی او «محمدحسین افشردی» است که در سالهای جنگ، بنا به نوع فعالیت خود و بیشتر، فعالیت برادرش شهید «حسن باقری»، نام مستعار برگزید. محمدحسین باقری با شروع حوادث کردستان، در تابستان ١٣٥٩، به عضویت سپاه درآمد و یک ماه پس از آغاز جنگ تحمیلی، راهی جبهه و در آنجا ماندگار شد. باقری پیش از ریاست بر ستاد کل، معاونت این ستاد را برعهده داشت.
محسن رضایی؛ از سپاه تا مجمع تشخیص مصلحت نظام
سرلشکر «محسن رضایی»، متولد سال ١٣٣٣ هـ.ش، در شهر مسجد سلیمان است. او از ابتدای جنگ، با حکم امام خمینی(ره)، به فرماندهی کل سپاه پاسداران منصوب شد و پس از رحلت امام(ره) نیز، با حکم مقام معظم رهبری، همچنان بر مسند فرماندهی کل سپاه پاسداران باقی ماند. رضایی در سال ١٣٧٦ از فرماندهی کل سپاه استعفا داد و با حکم مقام معظم رهبری، به مجمع تشخیص مصلحت نظام رفت. او در بهمنماه سال 1379، با حکم مقام معظم رهبری، به درجه سرلشکری رسید. رضایی سه بار در سالهای ١٣٨٤، ١٣٨٨ و ١٣٩٢ هـ.ش، نامزد ریاستجمهوری شد. او در سال ١٣٨٤ چند روز پیش از برگزاری انتخابات انصراف داد؛ اما دو دوره بعد تا انتهای ماجرا باقی ماند؛ ولی رأی نیاورد..
قاسم سلیمانی؛
ژنرال بینالمللی
سرلشکر «قاسم سلیمانی»، متولد سالهای میانی دهه 1330 هـ.ش در استان کرمان است. او در مدت هشت سال جنگ تحمیلی، فرمانده لشکر ٤١ ثارا... استان کرمان بود. سلیمانی پس از پایان جنگ در استان کرمان مشغول مبارزه با اشرار مسلحی شد که از مرزهای شرقی وارد کشور میشدند. او در سالهای میانی دهه 1370 از سوی مقام معظم رهبری، به فرماندهی نیروی قدس سپاه پاسداران منصوب شد. چندین سال است که سردار سلیمانی به سبب حضور در سوریه و عراق، به چهره برجسته خاورمیانه تبدیل شده است. مقام معظم رهبری در دیدار خانوادههای شهدای استان کرمان درباره سردار سلیمانی از تعبیر «شهید زنده» استفاده کردند.
سید عطاءا... صالحی ؛ ژنرال کهنه کار ارتش
سید عطاءا... صالحی، سرلشکر ٦٧سالهای است که هماکنون، فرماندهی کل ارتش را بر عهده دارد. او پس از دوره متوسطه و اخذ دیپلم، در سال ۱۳۴۶ وارد ارتش و در سال ۱۳۴۹ در رسته توپخانه، از دانشکده افسری فارغالتحصیل شد. صالحی در سالهای دفاع مقدس نیز در کنار شهید صیاد شیرازی حضور داشت و یگانهای رزمی کوچک ارتش را در مناطق عملیاتی فرماندهی میکرد. همچنین، در سوابق فرمانده فعلی کل ارتش جمهوری اسلامی ایران، فرماندهی مرکز آموزش درجهداری ارتش و فرماندهی دانشگاه افسری ارتش، در دو دوره، به چشم میخورد. فرماندهی لشکر ٧٧ خراسان، فرماندهی لشکر ٥٨ ذوالفقار، فرماندهی قرارگاه شمال شرق کشور و معاونت آموزش ستاد فرماندهی کل قوا، از دیگر سوابق صالحی است. آخرین مسئولیت سرلشکر صالحی، قبل از تصدی فرماندهی ارتش، تصدی معاونتهای نیروی انسانی و بازرسی، در ستاد کل نیروهای مسلح بود. در شهریورماه سال ١٣٨٤ و پس از استعفای سرلشکر محمد سلیمی از فرماندهی کل ارتش، مقام معظم رهبری سرلشکر صالحی را به فرماندهی کل ارتش منصوب کردند. تشکیل نیروی مستقل پدافندی با مسئولیت ارتش و نیز ساخت تجهیزات مدرن دفاعی مانند جنگنده صاعقه، ناوشکن جماران، انواع زیردریایی و تانک، ازجمله فعالیتهای دوران فرماندهی سرلشکر صالحی است. تدوین طرحهای راهبردی، مانند حضور شناورهای ایرانی در خلیج عدن و دریای مدیترانه نیز، ازدیگر طرحهای این فرمانده ارشد نیروهای مسلح است.
محمدعلی جعفری؛ فرمانده کنونی سپاه
سرلشکر «محمدعلی جعفری»؛ متولد ١٣٣٦ هـ.ش در شهر «یزد» است.
او در شهریورماه سال ١٣٨٦ ه.ش با حکم مقام معظم رهبری به فرماندهی کل سپاه پاسداران منصوب شد و در همان حکم، ایشان به «محمدعلی جعفری» درجه سرلشکری را اعطا کردند. او پس از شروع جنگ تحمیلی به جبهه رفت و در سال ١٣٦٠ به عضویت سپاه پاسداران درآمد. جعفری که از فرماندهان سپاه در دوران دفاع مقدس به شمار میرود، مدت زیادی فرمانده قرارگاه نجف بود که چند لشکر عملکننده را تحت مدیریت خود داشت. معاونت عملیات ستاد مشترک سپاه و جانشین نیروی زمینی، ازجمله مسئولیتهای جعفری بوده است. آخرین مسئولیتی که از سال ١٣٨٤ تا ١٣٨٦ از سوی فرماندهی کل قوا به وی محول شده بود، مسئولیت راهاندازی مرکز راهبردی سپاه بود. جعفری پیش از آن هم فرمانده نیروی زمینی سپاه بوده است.
حسن فیروزآبادی؛ سرلشکر بسیجی
سرلشکر «سیدحسن فیروزآبادی» ٦٥ساله و متولد مشهد است. او در مهرماه سال ١٣٦٨، با حکم مقام معظم رهبری، به ریاست ستاد کل نیروهای مسلح منصوب شد. فروردینماه سال ١٣٧٤ بود که مقام معظم رهبری، در آستانه روز ارتش، در مراسمی با حضور فرماندهان عالیرتبه نیروهای مسلح، به «سیدحسن فیروزآبادی»، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، درجه سرلشکری با ۹ سال ارشدیت اعطا کردند. او که تا چند روز قبل، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح بود، جای خود را به «محمدحسین باقری» داد و به حکم مقام معظم رهبری به سمت «مشاور عالی نظامی فرماندهی کل قوا» منصوب شد.
غلامعلی رشید علینور؛ مرد اطلاعات و عملیات
سرلشکر غلامعلی رشید علینور معروف به «غلامعلی رشید»، متولد ١٣٣٢ هـ.ش در شهر دزفول است. او از فرماندهان ارشد سپاه در دوران جنگ تحمیلی بود. «رشید»، فروردین ١٣٧٨ درحالیکه معاونت اطلاعات و عملیات ستاد کل نیروهای مسلح را برعهده داشت، درجه سرلشکری را از سوی مقام معظم رهبری دریافت کرد. او چهار ماه بعد، با حکم مقام معظم رهبری به سمت جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح منصوب شد.
یحیی رحیم صفوی؛ ژنرال جغرافیدان
ســـــرلشکر «یحیی رحیم صفـــوی» متــــولد ١٣٣١ هـ.ش در شهرستان لنجان استان اصفهان است. او در سال ١٣٥٠ در دانشگاه تبریز در رشته زمینشناسی قبول شد و مدرک کارشناسی خود را در سال ١٣٥٤ اخذ کرد و بعد از جنگ تحمیلی و در سال ١٣٧٤ ، فوقلیسانس جغرافیای سیاسی را از دانشگاه امامحسین(ع) و دکترای همین رشته را در سال ١٣٨٠، از دانشگاه تربیت مدرس گرفت. او از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران در طول دوران جنگ بوده است. رحیم صفوی در سال ١٣٧٦ پس از استعفای «محسن رضایی» و با حکم مقام معظم رهبری، به فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب شد و در همان حکم نیز، ایشان، به «رحیمصفوی» درجه سرلشکری اعطا کردند. او در سال ١٣٨٦، پس از جابهجایی از فرماندهی کل سپاه، به سمت دستیار و مشاور عالی فرماندهی کل قوا در امور مرتبط با نیروهای مسلح منصوب شد.
مصطفی ایزدی؛ معاون امور راهبردی
سرلشکر مصطفی ایزدی، اکنون معاون امور راهبردی و اشراف ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران است. او پیش از آن، با حکم مقام معظم رهبری، در سال ١٣٦٨ به سمت فرماندهی نیروی زمینی سپاه منصوب شد.