مخترعان در انتظار نگاه ویژه
تعداد بازدید : 599
گام های خراسان شمالی در گسترش فناوری هوافضا
پروانه شیری- در حیات صنعتی یک جامعه، اختراع و ورود ایدههای نو به صنعت از اهمیت بسیاری برخوردار است. بدون تردید اگر از مخترعان و صاحبان ایده اندک حمایتی شود، کشور از برکات آن بهره مند خواهد شد. هم اکنون مخترعان بسیاری حتی در زمینه هوا و فضا با ظرفیت های علمی بالا در خراسان شمالی حضور دارند که از توانمندی های زیادی هم برخوردارند. اگرچه در نگاه اول به دلیل نبود امکاناتی همچون فرودگاه بین المللی و بازار فروش قطعات فناوری فضایی در این استان، ممکن است افرادی داشتن این گونه فناوری ها را غیرضروری بدانند، اما حضور نیروهای متخصص و همچنین داشتن مرز مشترک با چند کشور، یکی از مهم ترین ظرفیت های استان است که می تواند مورد توجه قرار بگیرد. همین 2 روز پیش بود که معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، عنوان کرد خراسان شمالی دارای نیروی انسانی توانمند و از نظر ثروت و دارایی، استان توسعه یافته است و برای سال آینده نیز ردیف توسعه مستقلی دارد. با این توصیف این توقع وجود دارد که از نخبگان و مخترعان این استان حمایت ویژه ای شود تا زمینه توسعه اقتصادی این خطه بیش از پیش فراهم شود. «مهدی قنبری» مدیرعامل شرکت پیشرو کامپوزیت آتیه پارس که در زمینه طراحی و تولید، روی سازه های دما بالا، سازه های تحت فشار با وزن پایین و سازه های کامپوزیتی و نانوکامپوزیتی کار کرده است، در این باره می گوید: فناوری فضایی جزو صنایع هایتکی است که پارک علم و فناوری و بنیاد نخبگان باید از آن ها حمایت کنند. وی می افزاید: پیشنهاد کرده ایم که یک مرکز آزمایشگاهی پژوهشی هوا فضا در استان راه اندازی کنیم، چون به تجهیزات خاصی نیاز ندارد و فناوری کافی برای استفاده از مواد پیشرفته و حتی نیروی انسانی متخصص نیز در این زمینه وجود دارد. وی اظهار می کند: اگر حمایت اندکی از این صنعت شود، چیزی کم نداریم. وی که به دلیل نزدیکی به بازار، فعالیتش را به تهران منتقل کرده است، در این باره می گوید: انجام تمام این امور در خراسان شمالی هم امکان پذیر است، اما برای این که به بازار فروش نزدیک باشیم، فعالیت خود را به تهران منتقل کرده ایم. وی که به دلیل فعالیت روی مخازن تحت فشار توانسته است برنده جشنواره خوارزمی شود، در این باره می گوید: کار ما فعالیت روی سازه های دما بالا، تحت فشار با وزن پایین و سازه های کامپوزیتی و نانوکامپوزیتی است. وی ادامه می دهد: برای هواپیمای بدون سرنشین به منظور کنترل مرزها می توان در استان کار کرد، فقط نیاز به حمایت اندکی داریم تا بتوانیم پیشرفت خوبی در استان داشته باشیم. وی بحث بازار را مهم ترین مسئله در بخش هوا فضا مطرح و خاطرنشان می کند: اگر موافقت شود که این محصول در استان تولید شود، به طور حتم قیمت تمام شده آن کمتر خواهد بود و می توان تولیدات و محصولات را به تهران یا مشهد ارسال کرد؛ البته این صنعت در استان هم قابل استفاده است. وی اضافه می کند: طی آموزش هایی که در تهران داشتیم یک سری نیرو در حال فعالیت هستند که می توانیم همان آموزش ها را در استان ارائه کنیم تا زمینه اشتغال زایی هم فراهم شود. به گفته وی، بیشتر کار هوافضا استفاده از محصولات کامپوزیتی است که به دلیل سبکی و مقاومت به زیرساخت خاصی نیاز ندارد و با هزینه ای کمتر از 500 میلیون تومان هم می توان یک کارخانه تولید قطعات هوافضایی بسیار پیشرفته در استان ایجاد کرد. وی عنوان می کند: خوبی قضیه این است که به دلیل تخصصی که داریم، می توانیم ماشین آلات و قطعات مورد نیاز را هم در استان بسازیم. به گفته وی، دولت و معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری تعهدات و قوانین تسهیل کننده ای برای استفاده از محصولات دانش بنیان دارند یعنی می توانند با حمایت از شرکت ها در بحث بازار به ما کمک کنند.
«رامین یزدان پرست» یکی از مخترعان خراسان شمالی است که در دیگر استان ها فعالیت می کند. او کم توجهی به فعالیت مخترعان را عاملی برای فرار مغزها از کشور می داند و می گوید: وقتی کشورهای خارجی به اختراع های ما نیاز دارند و مطالبه می کنند، باید حمایت ها در داخل به اندازه ای زیاد باشد که از فرار مغزها جلوگیری شود. وی می افزاید: بزرگ ترین مشکلی که مخترعان دارند این است که هر چه قدر هم اختراعات کاربردی باشد نه مورد توجه استان قرار می گیرد و نه مورد توجه پارک های علم و فناوری؛ چون فقط بحث آمار و ارقام برای آن ها مهم است. وی اضافه می کند: اگر فقط بحث آمار و ارقام در این زمینه مطرح نباشد، شهرک های صنعتی استان می توانند علاوه بر داشتن تولیدی های بزرگ و قابل رقابت با پتروشیمی، برای بیش از هزار نفر هم کارآفرینی و اشتغال ایجاد کنند نه این که تنها چند صنعت معمولی تولید کنند. وی ادامه می دهد: برای اختراع هایی که کاربردی است فقط 10 تا 15 میلیون تومان تسهیلات آن هم با سخت گیری های شدید بانکی اعطا می شود. وی که استان را مستعد فعالیت مخترعان می داند، می افزاید: حمایت و تشویق مخترعان موضوع مهمی است و باعث ترغیب مخترع به فعالیت و اختراع می شود. وی می گوید: هر چند اختراع در بخش شیمی، اوره، ملامین و کریستال پتروشیمی انجام نمی شود اما نخبه در این زمینه داریم و می توان از ظرفیت آن ها استفاده کرد. وی اضافه می کند: با شرایط کنونی، نخبه ها در شهرمان بیکارند. این در حالی است که باید به گونه ای این افراد به کارگرفته شوند که نه تنها برای استان بلکه برای کشور نیز زمینه اشتغال زایی ایجاد کنند.وی تصریح می کند: اگر از مخترعان حمایت شود و سنگ اندازی نشود، سریع تر به نتیجه می رسیم. وی یادآور می شود: طبق مصوبه بنیاد نخبگان، 3 نخبه در سال در ارگان های دولتی ذی ربط باید بدون آزمون و مصاحبه حضور ی استخدام رسمی شوند. وی ادامه می دهد: مخترعان زیادی هستند که به دلیل نبود حمایت ها بی انگیزه و از کار منصرف شده اند. «یزدان پرست» که مخترع حوزه بینایی سنجی و تجهیزات پزشکی به نام عینک سنجش دید با استفاده از لنز کارول متغیر است، اظهار می کند: تمام مراکز درمانی می توانند دستگاه های کلاسیک را کنار بگذارند و با این فناوری نمره چشم تعیین کنند. حتی کشور چین هم هنوز به این فناوری دست نیافته است. وی اضافه می کند: توانایی من کارآفرینی برای 3 نفر است اما اگر از من حمایت شود، می توانم تولیدی بزرگی بزنم که برای 300 نفر کارآفرینی شود. «سعید فلاح» مخترع جوان دیگری که توانسته است در سال 93 یکی از طرح هایش را به مرحله ایده و عمل برساند و گواهی ثبت اختراع دریافت کند، می گوید: از آن جایی که تا مرحله صنعتی شدن دستگاه، عضو شدن در بنیاد نخبگان و دریافت تسهیلات پیش رفتم و موفقیت هایی نیز در این مسیر کسب کردم با شرایط موجود به این نتیجه رسیدم که اطلاع رسانی در این زمینه به خوبی انجام نشده است و مخترعان هنوز هم بر این باورند که طرح ها باید ثبت اختراع و بعد وارد پارک علم و فناوری شوند. وی می افزاید: هر کسی ایده خوب داشته باشد می تواند در پارک علم و فناوری بپروراند و با استفاده از تسهیلات به مرحله خوداشتغالی و صنعتی شدن پیش برود. وی با این بیان این که در کارهای بزرگ و صنعتی همواره مشکلاتی وجود دارد، خاطرنشان می کند: پیشنهاد می کنم جوانان هر ایده ای را که به ذهنشان می رسد به مرحله عمل برسانند و با بالا بردن دانش فنی مشکلاتشان را حل کنند. وی اضافه می کند: اگر بستری برای انتقال تکنولوژی و علم مخترعان در استان وجود داشته باشد، در مسیر اختراعات انگیزه بیشتری ایجاد می شود و مخترع با این که دستگاه مورد استفاده سازمان ها را هم تولید می کند، اما مورد توجه قرار نمی گیرد. به گفته وی، صنعت استان به سمتی می رود که نیروهای بدون دانش و اطلاعات را جذب می کند. رئیس بنیاد نخبگان خراسان شمالی نیز در این باره می گوید: مخترع فرد کارآفرینی است که در گیر و دار کارآفرینی و ایجاد اشتغال است و نباید به دنبال استخدامی ها باشد زیرا در این صورت توانمندی های فرد بدون استفاده می ماند. «مقدسی» می افزاید: حمایت از مخترعان براساس آیین نامه ها مرحله به مرحله انجام می شود زیرا اگر فردی که در مرحله اول و سطح 3 قرار دارد، برابر با مخترع سطح یک تسهیلات دریافت کند و اختراعش به درد بازار هم نخورد، در این صورت سرمایه ها از بین می رود. وی خاطرنشان می کند: کسی که در جشنواره شرکت می کند مخترع سطح 3 است، مخترعی که شرکت نوپا تأسیس کند مخترع سطح 2 است و اگر در پارک مستقر و شرکت دانش بنیان شود، حمایت ها و امکانات بیشتری در اختیار آن قرار می گیرد که در این مرحله 300 میلیون تومان با سود 4 درصد پرداخت می شود. وی می گوید: حمایت هایی که ما انجام می دهیم مشابه دیگر استان هاست اما اگر به کل سیستم ایرادی است باید در سطح بالا ایرادها رفع شود زیرا یک مدیر استانی نمی تواند حمایت هایی بیشتر از آنچه در آیین نامه ها وجود دارد، انجام دهد. وی اضافه می کند: برای این که بتوانیم به مخترعان کمک کنیم باید شرکت نوپا تأسیس کنند زیرا در غیر این صورت، بودجه ای برای حمایت نداریم. وی تصریح کرد: تنها برای اختراع در سطح 3 حمایت ها بسیار اندک است، اما اگر اختراع ها کاربردی و قابلیت تجاری سازی داشته باشد، حمایت های بیشتری انجام خواهد شد. وی اضافه کرد: براساس آمارها فقط 10 درصد اختراع هایی که در سال گذشته انجام شده بود، تجاری سازی شد، در نتیجه اختراع هایی که به درد بازار نخورد از گردونه رقابت خارج می شود. به گفته وی، اعتبار حمایت از مخترعان در آیین نامه ها مشخص است و هر یک در هر سطحی اعتبار جداگانه ای دارند.
روند کاهش فرار مغزها
رئیس پارک علم و فناوری خراسان شمالی هم با بیان این که مخترعان با نوآوری و اختراع هایی که دارند باید برای دیگران کارآفرینی کنند، می گوید: در کشور ما متأسفانه این تصور وجود دارد که مخترعان باید در اولویت استخدام باشند، در حالی که به نظرم مخترعان نباید خودشان را با پشت میزنشینی و استخدام در سیستم دولتی محدود کنند بلکه دولت باید به دنبال این افراد باشد که فرصت های ایجاد شده را شکوفا کنند. دکتر «علی اصغر پیله ور» می افزاید: در رابطه با تسهیلات نیز به دلیل منابع اندک دولت، شرایطی ایجاد می شود که گاهی شاید دولت نتواند از آن حمایت کند که این مسئله موجب دلسردی و نگرانی مخترعان می شود و زمینه را برای فرار مغزها فراهم می کند. وی اظهار می کند: وجود این گونه معضل ها باعث می شود، نتوانیم مخترعان را راضی نگه داریم اما آمارها نشان می دهد در چند سال اخیر روند فرار مغزها کُند شده و از 20 درصد در 10 سال گذشته به 5 درصد کاهش یافته است. وی اضافه می کند: یکی از مواردی که باعث ناامیدی مخترعان می شود، این است که اختراع می کنند اما همه اختراعاتشان به سمت تجاری سازی نمی رود که به درد جامعه و منطقه بخورد؛ در واقع بسیاری از اختراع ها در حد الگو و نمونه سازی باقی می ماند و فقط گواهی ثبت دریافت می کند. وی ادامه می دهد: گاهی این اختراع ها را نمی توانند برای بازار تولید کنند و تنها به ثبت اختراع اکتفا می کنند. وی با اشاره به اختراعات در حوزه فناوری هوا فضا نیز می گوید: با این که فرودگاه بین المللی در حد آزمایش اختراعات در این بخش وجود ندارد، مخترعان تولیدات خود را در فرودگاه بین المللی مهرآباد تست می کنند. وی خراسان شمالی را استانی با نیروهای متخصص و مستعد در زمینه اختراعات فناوری هوافضا می داند و اظهارمی کند: 2 شرکت فناوری هوافضا در استان فعالیت می کنند که می توانند در پیشرفت و توسعه اقتصادی استان نقش موثری داشته باشند. وی با بیان این که حمایت از مخترعان فرایندهایی دارد که مرحله به مرحله طی می شود، می افزاید: اکنون آمادگی داریم از اختراعاتی که قابلیت تجاری سازی دارد و می تواند فرایند تولید را طی کند، حمایت کنیم.
مهم ترین نکات پرونده
* برای هواپیمای بدون سرنشین به منظور کنترل مرزها می توان در استان کار کرد، فقط نیاز به حمایت اندکی داریم تا بتوانیم پیشرفت خوبی در استان داشته باشیم
* براساس آمارها فقط 10 درصد، اختراع هایی که در سال گذشته انجام شده بود، تجاری سازی شد؛ در نتیجه اختراع هایی که به درد بازار نخورد از گردونه رقابت خارج می شود
* هم اکنون 2 شرکت فناوری هوافضا در استان فعالیت می کنند که می توانند در پیشرفت و توسعه اقتصادی استان نقش موثری داشته باشند