نشانه های امید به حل بحران سوریه در آستانه مذاکرات «آستانه»
همزمان با سفر رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح ایران به آنکارا، برخی رسانهها از توافق سه جانبه روسیه، ترکیه و ایران درباره بحران سوریه خبر دادهاند. به گزارش پایگاه خبری تحلیلی الوقت، روزنامه دیلی صباح در گزارشی اعلام کرد در سفر فرمانده ستاد مشترک نیروهای مسلح ایران به ترکیه، این دو کشور به یک توافق مشترک با روسیه برای حل مسئله ادلب دست یافتهاند. به نوشته روزنامه دیلی صباح، در حالی که گفته میشود آمریکا خود را برای حمله نظامی به ادلب آماده میکند، تهران، دمشق، آنکارا و مسکو در حال توافق بر سر یک تلاش مشترک برای یافتن راهی هستند که به نفع هر سه کشور باشد و مذاکرات آستانه را برای حل این مسئله آغاز کردهاند.منابع دیپلماتیک ارشد در آنکارا به دیلی صباح گفتهاند: فرماندهان ایران و ترکیه در دیدار هفته گذشته خود بر سازوکاری برای یک منطقه کاهش تنش دیگر در سوریه، در شهر ادلب به توافق دست یافتند که شامل ارتش روسیه نیز می شود.با این حال پس از سفر رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح ایران به ترکیه، رسانههای روسی از سفر رئیس ستاد مشترک نظامیان روسی به آنکارا برای رایزنی با همتایان ایرانی و ترکی خود خبر دادند، موضوعی که نشان میداد مواضع ترکیه تا حد زیادی در حال نزدیک شدن به ایران و روسیه است.
چرا مواضع ترکیه به مواضع ایران و روسیه در سوریه نزدیک شد؟
مجموع تحولات اخیر که شامل سفر نظامی بلندپایه ایران به ترکیه و پس از آن تصمیم رئیس ستاد مشترک نظامیان روسی برای سفر به آنکارا بود به روشنی نشان میدهد هر سه کشور درباره حداقلهایی در ارتباط با سوریه به اشتراک نظر دست یافتهاند.با وجود آن که تا پیش از این آنکارا مواضعی متفاوت از تهران و مسکو درباره دمشق اتخاذ می کرد، اما برگزاری نشست سه جانبه در آنکارا تا حد زیادی حاکی از نزدیکی مواضع سه کشور در ارتباط با سوریه است. با این حال چرا ترکیه به مواضع روسیه و ایران در سوریه نزدیک شد؟
1. وجود دشمن و اهداف مشترک میان سه کشور:
بدون شک آن چه هم اکنون به نزدیکی ترکیه، ایران و روسیه در مسئله سوریه منجر شده، وجود دشمن مشترک تهدیدات تروریستی است. ترکیه فقط در سال 2016 هدف 16 حمله تروریستی بزرگ بوده است. تقریباً هر ماه یک حمله تروریستی. در این میان استانبول حداقل شاهد چهار حمله تروریستی در سال 2016 بود و مجموع این شرایط به معنای تهدیدات عمده تروریستی علیه ترکیه است. تهدیدات تروریستی برای ایران و روسیه نیز اگرچه نه به شدت ترکیه اما تاکنون موضوعی مهم و تجربه شده بوده است. این شرایط نشان میدهد هر سه کشور هم اینک با دشمنی مشترک به نام تروریست مواجه هستند.
2. تحولات میدانی سوریه و تقویت مواضع دولت مرکزی:
از طرف دیگر تحولات میدانی سوریه را نمیتوان بی تاثیر بر نزدیکی ترکیه به مواضع ایران و روسیه دانست. تحولات میدانی سوریه پس از آزادسازی حلب همواره به نفع دولت مرکزی دمشق پیش رفته است و حتی رهبران سیاسی مخالف بشار اسد در دیگر کشورها از جمله قطر و حتی اروپا مانند آلمان، این روزها مواضع متعادلتری را درباره دولت مرکزی دمشق اتخاذ کرده اند و دیگر مانند گذشته درخواست غیرقانونی حذف دولت مرکزی دمشق را پیش شرط حل بحران داخلی سوریه بیان نمیکنند. هم اکنون حتی کشورهای عربی مانند تونس و الجزایر نیز از علاقه خود برای برقراری روابط کامل دیپلماتیک با سوریه و بازگشایی سفارتخانههای خود در دمشق خبر میدهند و این مسئله به تقویت بیشتر جایگاه دولت مرکزی سوریه، بشاراسد و متحدانش منجر شده است.
تمایل آمریکا برای مذاکره با دولت
همزمان با سفر روسای ستاد کل نیروهای نظامی ایران و سپس روسیه به ترکیه و وجود نشانههایی از شکلگیری ائتلاف سه جانبه تهران، مسکو و آنکارا، برخی مقامات آمریکایی از تمایل واشنگتن برای برگزاری مذاکره با دولت بشار اسد خبر دادهاند. در همین زمینه «الاخبار» گفته است آمریکا تمایل خود را برای گشودن کانال تماس با نظام سوریه از طریق سلطاننشین عمان ابراز داشته است. الاخبار افزود: براساس اطلاعات (به دست آمده)، سلطاننشین عمان پیامهای دوجانبهای را (میان آمریکا و سوریه) رد و بدل کرده است، هرچند دمشق پیش شرط انجام این گفت و گوها را برگزاری مذاکرات در سوریه و پیگیری موضوعات سیاسی در کنار موضوعات امنیتی اعلام کرده است.با این حال سفر تقریباً همزمان مقامات بلندپایه نظامی ایران و روسیه به آنکارا که بیانگر شکلگیری محور ایران، روسیه و ترکیه در پرونده سوریه است، نوید چشم اندازی روشن در مذاکرات پیش روی آستانه درباره پنج سال بحران تروریستی این کشور است. بیانیه وزارت خارجه روسیه نیز که دو روز پیش منتشر شد، نشان میدهد امیدواری بسیاری به پیشرفت در حل بحران سوریه در مذاکرات آتی آستانه که قرار است تا اواخر ماه اوت (اوایل مهرماه) برگزار شود، وجود دارد. همچنین اگر در کنار شکلگیری محور تهران، مسکو و آنکارا و همچنین پس از آن صدور بیانیه وزارت خارجه روسیه، موضعگیری جدید مقامات آمریکایی را درباره لزوم مذاکره با دولت بشار اسد قرار دهیم، به خوبی به این نکته واقف خواهیم بود که تا چه میزان چشم انداز پیشرفت در حل بحران تروریستی سوریه در آستانه مذاکرات «آستانه قزاقستان» روشن است.