مصطفی قاسمیان - جشنواره فیلم «ونیز» که از سیویکم اوت شروع شده، معمولاً به عنوان پیشدرآمدی برای مراسم اسکار مطرح میشود؛ با پایان این جشنواره، مهم ترین فیلمهای سال سینمای جهان اکران عمومی خود را آغاز میکنند و در اواخر سال، به مراسم اهدای جوایز آکادمی اسکار ختم میشوند. جشنواره ونیز امسال هم تا 4 روز دیگر ادامه دارد و چندین فیلم از میان مهم ترین آثار امسال سینمای جهان در آن رونمایی میشود.
1-ونیز، قدیمیترین جشنواره سینمایی جهان
تا سال 1932 که یک تاجر و یک مدیر سینمایی ایتالیایی، جشنواره فیلم ونیز را به راه انداختند، هیچ جشنواره سینمایی در جهان وجود نداشت؛ آثار فیلم سازان نه در جشنواره بلکه در سینماها و برای مخاطبان عام، رونمایی میشد و در نهایت در چند جشن سینمایی از جمله اسکار، برترین آثار نمایشدادهشده در طول سال، جایزه میگرفتند. جشنواره فیلم ونیز که در دوره نخست با فیلمهایی کلاسیک از فیلم سازان مطرح جهان مانند هاوارد هاکس و فرانک کاپرا تأسیس شد، تا به امروز، یکی از مهم ترین جشنوارههای سینمایی جهان باقی مانده است. البته در سالهای ابتدایی، هیئت داوران معنا نداشت و فیلمها توسط مخاطبان ارزشگذاری میشدند ولی بعدها، هیئت داوران این امر را برعهده گرفت.حالا پس از 74 سال، باز هم فیلمهای مهم سینمای جهان در جشنواره فیلم ونیز رونمایی میشوند.
2-از کلونی تا آرونوفسکی
امسال هم فیلم سازان شناختهشده بینالمللی در این دوره فیلمهایی دارند. دارن آرونوفسکی کارگردان فیلمهای مشهوری مانند «قوی سیاه» و «مرثیهای برای یک رویا» امسال در جشنواره ونیز حضور دارد و فیلم «مادر!» را رونمایی کرده است. «مادر!» که نخست به دلیل پوستر عجیبوغریبش سروصدا کرده بود، دیروز در جشنواره به نمایش درآمد و تحسین منتقدان را برانگیخت. جرج کلونی ستاره مشهور هالیوود هم که در سالهای اخیر به فیلم سازی رو آورده، اثر جدید خود به نام «آیکون حومه شهر» را در این جشنواره رونمایی کرد. منتقدان اگرچه از این فیلم تعریف میکنند ولی بیش از هرچیز از فیلم نامه برادران کوئن به وجد آمدهاند. مهم تر از فیلم جرج کلونی، «شکل آب» ساخته کارگردان مشهور مکزیکی گیرمو دلتورو است که بیشترین واکنشهای مثبت را تا به حال داشته است. بسیاری از منتقدان، فیلم را «شگفتانگیز» خواندهاند و از آن به شدت تعریف کردهاند. دلتورو «هزارتوی پن» را در کارنامه دارد. علاوه بر این سه نفر، فیلم سازان مهمی چون الکساندر پین کارگردان «نوادگان» و پل شریدر سازنده فیلم «راننده تاکسی» هم در جشنواره امسال ونیز حضور دارند. عبداللطیف کشیش هم که با فیلم جنجالیاش 4 سال پیش نخل طلای جشنواره «کن» را به خانه برد، فیلم «مکتوب، عشق من: کانتو اونو» را در جشنواره امسال دارد.
3-حاضران ایرانی جشنواره ونیز
از زمانی که آلبرتو باربرا در جشنواره فیلم ونیز مسئولیت گرفته، حضور ایرانیها در این جشنواره به طرز قابل توجهی زیاد شده است. او امسال هم مدیر هنری جشنواره ونیز است و فیلمهای چهار سینماگر ایرانی را در جشنواره پذیرفته است. وحید جلیلوند، علی عسگری، شیرین نشاط و علیرضا خاتمی فیلم سازان ایرانی حاضر در جشنواره فیلم ونیز هستند که همگی در بخش «افقها»، فیلمهایشان را نمایش میدهند. در این بین بیشترین امید به فیلم جلیلوند است که با بازی نوید محمدزاده، حسابی هم مورد توجه قرار گرفته است. رخشان بنیاعتماد فیلم ساز زن ایرانی که پیشتر با فیلم «قصهها» جایزه بهترین فیلم نامه جشنواره ونیز را به دست آورده بود، امسال در جشنواره ونیز یکی از هفت داور بخش «افقها»است؛ بخشی که 4 فیلم فیلم سازان ایرانی هم در آن قرار دارد! بخش «افقها» شامل هفت جایزه بهترین فیلم، کارگردانی، بازیگر مرد و زن، فیلم نامه، فیلم کوتاه و جایزه ویژه هیئت داوران است و رخشان بنیاعتماد در انتخاب جوایز این بخش، نقش دارد.
4-نوید محمدزاده و تحسین منتقدان
مهم ترین فیلم ایرانی امسال جشنواره ونیز، «بدون تاریخ، بدون امضا» است که در جشنواره فیلم فجر هم توجهات را به خود جلب کرد. جلیلوند که با فیلم قبلیاش «چهارشنبه 19 اردیبهشت» هم در جشنواره ونیز حاضر بود و برنده جایزه «فیپرشی» (انجمن بینالمللی منتقدان) شد، امسال با «بدون تاریخ، بدون امضا» امید زیادی برای کسب جایزه دارد. «بدون تاریخ، بدون امضا» جزو شانسهای انتخاب به عنوان نماینده ایران در اسکار هم هست و میتواند در جشنواره ونیز امسال، موفق باشد. به ویژه آن که منتقدان مشهور بینالمللی و سایتهای معتبر نقد فیلم، از بازی نوید محمدزاده هم تعریف کردهاند. جی وایسبرگ منتقد وب سایت مشهور «ورایتی» درباره فیلم نقدی نوشته که در بخشی از آن آمده است: «هر چهار شخصیت اصلی در بهترین فرم خود قرار دارند، اما این محمدزاده است که در صحنه حضور در مرغداری، گوی سبقت را از دیگران میرباید؛ جایی که مونولوگ مستاصلانهاش کیفیتی شکسپیروار میگیرد و تمام قدرت فیزیکیاش را دردمندانه به توفانی از خشونت کلامی تبدیل میکند. شاید فیلم در برخی لحظات بیش از حد پرگو به نظر برسد، اما در این سکانس، هر کلمه حکم یک مشت را دارد.»
5-حاشیههای همیشگی لباس محمدزاده
نوید محمدزاده اما طبق معمول، با لباسهایش هم حاشیهساز میشود. او امسال هم در مراسم فوتوکال فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» با لباسی که بیشتر شبیه زیرپیراهنی بود(!) حاضر شد؛ لباسی که واکنشهایی را در داخل کشور به وجود آورد. او هم در مقام پاسخ گویی برآمد و با استناد به عکس مت دیمون ستاره هالیوود که در مراسم فوتوکال «آیکون حومه شهر» گرفته شده بود، لباس خودش را شایسته دانست.