توسعه زیرساخت های جاده ای به منظور رشد و تقویت اقتصادی، از الزامات مهم برای افزایش رفاه عمومی به شمار می رود؛ بنابراین با کاهش هزینه های تجارت و نقل و انتقالات، علاوه بر کاهش قیمت تمام شده، رقابت پذیری در بازارهای جهانی نیز بیشتر می شود و در نهایت به توسعه و رشد اقتصادی کمک می کند.
امروزه حمل و نقل جاده ای، یکی از مهم ترین شاخص های توسعه اقتصادی به حساب می آید . بر همین اساس کارشناسان و اقتصاددانان، بر این باورند که برای توسعه یک واحد اقتصادی باید دو واحد توسعه حمل و نقل جاده ای ایجاد شود. با وجود موقعیت بسیار ممتاز خراسان شمالی در کریدور شمال به جنوب و نزدیکی به کشورهای آسیای میانه، این استان از قافله ترانزیت بین المللی کالا نسبت به دیگر مناطق عقب افتاده است و توسعه اقتصادی این بخش دچار مشکل و نقص است.
یک کارشناس اقتصاد با بیان این که موقعیت خراسان شمالی در منطقه شرقی کشور از اهمیت بالایی برخوردار است، می گوید: حمل و نقل و زیرساخت های شهری، از جمله برنامه های اولویت دار استان است که باید با همکاری و مشارکت همه نهادهای شهری، به نقطه مطلوبی برسد.
«روحانی» با اشاره به خط ریلی اسفراین- بجنورد که ظرفیت خوبی برای استان ایجاد می کند، می افزاید: ارتقای سطح درآمد، افزایش شاخص های توسعه و جلوگیری از فعالیت های غیررسمی اقتصادی، از جمله مزیت های وجود ترانزیت کالا و حمل و نقل بین المللی خواهد بود.
وی وجود جاده های بین المللی را علاوه بر تقویت نقل و انتقالات و صادرات کالا، عامل تقویت پیوندهای اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی حتی با کشورهای همجوار می داند و اظهارمی کند: اگرچه داشتن جاده بین المللی به تنهایی نمی تواند نقش بسیار زیادی در شکوفایی اقتصاد داشته باشد، اما با توجه به مزیت ها و ظرفیت های خراسان شمالی، این زیرساخت ها هم می تواند بسیار مؤثر باشد.
روحانی با بیان این که حمل و نقل بخش های مختلف جوامع را به توسعه پایدار متصل می کند، می گوید: حمل و نقل، واسطه ای بین فعالیت های کشاورزی، صنعتی، بازرگانی و خدماتی در سطح ملی و بینالمللی است.
وی خاطرنشان می کند: حمل و نقل در توزیع درآمدها، کاهش نابرابری های اقتصادی و اجتماعی، کاهش آثار فقر و اختلاف درآمد روستانشینان و شهرنشینان نقشی مؤثر دارد.
به گفته روحانی، در رشد و توسعه اقتصاد و تجارت، نمیتوان نقش حمل و نقل را در بهینه سازی هزینهها، زمان سفر، سرعت جا به جایی، ایمنی و سطح خدمات ارائه شده انکار کرد.
وی اضافه می کند: سرمایهگذاری در حمل و نقل باعث افزایش رشد اقتصادی شده و با افزودن بازدهی اجتماعی سرمایهگذاری های خصوصی، زیرساخت های حمل و نقل مناسب فراهم می شود.
در این میان مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان شمالی، با بیان این که قدیم جاده ارتباطی «سنتو» را داشتیم می افزاید: همین مسیر هم اکنون به بزرگراهی تبدیل شده که قسمتی از آن در حال احداث است، بر همین اساس کد ردیف های بین المللی مشخصی دارد که نقل و انتقال کالا و مسافر در آن انجام می شود.
وی اظهار می کند: هم اکنون محور شریانی و حیاتی استان، همان محور مشهد، بجنورد به سمت گرگان و تهران است که این محور علاوه بر جنبه های گردشگری، تفریحی و اقتصادی، نقش به سزایی در مسائل اقتصادی استان دارد.
بدیعی مقدم یادآور می شود: از آن جایی که فرایند ترافیک در این بخش طولانی بود، در تلاش هستیم، محور بجنورد-سنخواست –جاجرم- میامی را مطالعه و احداث کنیم که در این صورت این مسیر علاوه بردومین محور، با ارزش ترین محور نیز خواهد بود که مسافت استان تا پایتخت را کوتاه تر می کند.
وی اضافه می کند: با راه اندازی این محور، راه ارتباطی برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی تسهیل و خراسان شمالی به مسیری مناسب برای جابه جایی منابع، کالا و رفت و آمد ناوگان بار و مسافر تبدیل خواهد شد.
به گفته بدیعی مقدم، هم اکنون دو شرکت بین المللی فعال در استان داریم که احتمال دارد یک شرکت دیگر هم اضافه شود و فعالیت های استان در این بخش توسعه یابد.
وی با بیان این که وجود زیرساخت های ریلی، هوایی و جاده ای، می تواند، راهگشای اقتصاد استان باشد، می گوید: در بخش زیرساخت های جاده ای که در حال توسعه است مشکلی نخواهیم داشت اما در بخش ریلی و هوایی هنوز به ایجاد زیرساخت هایی نیاز داریم که ظرفیت های خوبی را در بحث سرمایه گذاری و توسعه اقتصادی استان داشته باشد.
به گفته بدیعی مقدم، در باره شرکت های داخلی حمل بار مشکلی نداریم، اما شرکت های بین المللی که بتواند پاسخگوی حمل و نقل های بین المللی باشد نداریم.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی نیز با بیان این که حمل و نقل و جاده از بخش های تأثیرگذار در فعالیت های اقتصادی است، می گوید: جاده ها مثل رگ در بدن هستند که خون در آن جریان دارد و همان طور که اگر خون به موقع به یک بخش از بدن نرسد، بدن آسیب می بیند، اگر بخشی از جاده های حمل و نقل هم خوب عمل نکنند اقتصاد دچار آسیب می شود.
«نیکدل» می افزاید: در بحث جاده نیز فعالیت های اقتصادی از مهم ترین شاخصه هاست، به عبارتی هر قدر جاده و سیستم حمل و نقل بار و مسافر روان تر باشد، قیمت تمام شده خدمات و محصولات صادراتی در بازارهای داخل و خارج کشور کمتر و با اهمیت تر می شود.
وی اظهارمی کند: خراسان شمالی با داشتن واحدهای بزرگی همچون فولاد، پتروشیمی، سیمان، کارخانه قند و لوله گستر به سیستم حمل و نقل زمینی، هوایی و ریلی نیاز دارد که هم اکنون ظرفیت ریلی تنها برای کارخانه آلومینای جاجرم فراهم شده است که صادرات پودر آلومینا به کشورهایی که به خط ریلی وصل هستند انجام می شود.
نیکدل خاطرنشان می کند: در شرایط فعلی به دلیل فراهم نبودن زیرساخت های مناسب حمل و نقل، محصولات استان به بندرعباس، خراسان رضوی و دیگر استان ها حمل و از آن جا با هزینه دیگری بارگیری و صادر می شود در حالی که اگر این زیرساخت ها در استان فراهم باشد به بارگیری های مجدد و هزینه های مازاد نیازی نخواهیم داشت.
وی ادامه می دهد: اگر تمام زیرساخت های حمل و نقل فراهم باشد علاوه بر کاهش قیمت تمام شده، می توانیم بازارهای هدف را نیز حفظ کنیم.
نیکدل تصریح می کند: در شرایط فعلی، کارخانه سیمان وقتی می خواهد محصولی را به آسیای میانه صادر کند باید در دو مرحله تخلیه و بارگیری انجام شود که این گونه فعالیت ها قدرت رقابت را در مقایسه با کشورهای رقیب می کاهد.
وی اظهارمی کند: ما هر قدر بتوانیم محصولات را با قیمت تمام شده کمتری به بازارهای هدف برسانیم، قدرت رقابت با توجه به ظرفیت های صنعتی و کشاورزی استان در بازارهای جهانی افزایش خواهد یافت.
«نیکدل» می افزاید: خط ریلی نقاب- اسفراین- بجنورد- شیروان یکی از الزاماتی است که از گذشته پیگیری شده و امروز با داشتن ردیف ملی در حال اجراست.
وی می گوید: اگرچه هم اکنون حمل بار به بعضی از بازارهای هدف از جمله افغانستان از طریق سیستم راه آهن جاجرم انجام می شود و هزینه ها تا حدودی کاهش می یابد اما هنوز هم انتظارات برآورده نشده و باید پیگیر باشیم راه آهن مشهد- بجنورد- گرگان راه اندازی شود، چون بیشترین بار و مسافر را از این مسیر داریم که توجیه پذیرتر و اقتصادی تر است.
به گفته وی، راه آهن نقاب- اسفراین- بجنورد- شیروان هم بیشترین تأثیر را در حمل بار و مسافر خواهد داشت.
نیکدل اضافه می کند: در حوزه حمل و نقل هوایی هم می توانیم از فرودگاه بجنورد برای حمل بار به کشورهای آسیای میانه استفاده کنیم و برای این کار، لازم است پیگیری و رایزنی هایی با استان های مختلف داشته باشیم.
وی تأکید می کند: بدون سیستم حمل و نقل جاده ای، ریلی و هوایی نمی توانیم انتظار رونق اقتصادی و صادرات مطلوب داشته باشیم.
وی با اشاره به ظرفیت زیاد صادرات در بخش محصولات کشاورزی نیز می گوید: از آن جایی که بخش عمده محصولات کشاورزی تازه خوری است اگر جاده درستی نداشته باشیم، محصولات سالم و با کیفیت به بازارهای هدف نمی رسد و ممکن است محصول آسیب ببیند که در این صورت جایگاه و پایگاه خود را در بازار از دست خواهیم داد.
به گفته نیکدل، چون مرز خروجی نداریم، سیستم حمل و نقل موجود، کافی نیست واین امر از نظر آماری در بحث صادرات تأثیر منفی می گذارد.
وی اظهارمی کند: طی 6 ماه امسال، 65 میلیارد تومان صادرات داشتیم که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از نظر ارزشی 92 درصد رشد داشت بنابراین امیدواریم میزان هدف گذاری ، محقق شود.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان شمالی هم با بیان این که زیرساخت ها تأثیر به سزایی در توسعه صادرات دارد، می گوید: از آن جایی که راه ارتباطی ریلی و هوایی برای صادرات محصولات نداریم، مجبور به انتقال محصولات به بنادر و دیگر استان ها می شویم که در آن جا نیز دوباره بارگیری می شود.
«محمد صمدی» می افزاید: وقتی جاده ها و حمل و نقل مرتب و منظم باشد توسعه اقتصادی بهتر و سریع تر انجام می شود، بنابراین امیدواریم راه ها از لحاظ ریلی هوایی و جاده ای به زودی به مرحله بهره برداری برسد.
به گفته وی، در شرایط فعلی به 24 کشور دنیا صادرات داریم و بازارها را حفظ کردیم، اما اگر زیرساخت های حمل و نقل به طور مطلوب فراهم باشد به طور حتم توان افزایش میزان صادرات و بازاریابی را خواهیم داشت.
صمدی خاطرنشان می کند: در دنیای امروز حمل و نقل از بخش های زیربنایی است که با تحت تأثیر قرار دادن فرایند توسعه اقتصادی، اساس مبادلات بازرگانی و کلید توسعه اقتصادی و اجتماعی شده است.
وی اظهارمی کند: صنعت حمل و نقل، همواره با فراز و فرودهایی همراه است اما تلاش ما برای رسیدن به جایگاهی بهتر است.
صمدی ادامه می دهد: با توجه به موقعیت منطقه ای، ایجاد سیستم حمل و نقل کارآمد در توسعه اقتصادی و اجتماعی، جایگاه و نقش ویژه ای دارد بنابراین وجود جاده های بین المللی حمل و نقل از شاخص های مهم توسعه یافتگی است.
به گفته وی، حمل و نقل به شکل کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت بر متغیرهای اصلی اقتصاد، از جمله تولید، اشتغال و کاهش هزینه ها تأثیر می گذارد.
مهم ترین نکات پرونده
* جاده های بین المللی علاوه بر تقویت نقل و انتقالات و صادرات کالا، عامل تقویت پیوندهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی با کشورهای همجوار است.
* هم اکنون محور شریانی و حیاتی استان، همان محور مشهد، بجنورد به سمت گرگان و تهران است که این محور علاوه بر جنبه های گردشگری، تفریحی و اقتصادی، نقش به سزایی در مسائل اقتصادی استان دارد
* 2 شرکت بین المللی فعال در استان داریم که احتمال دارد یک شرکت دیگر هم اضافه شود و فعالیت های استان در این بخش توسعه یابد.
* جاده ها مثل رگ در بدن هستند که خون در آن جریان دارد و همان طور که وقتی خون به موقع به یک بخش از بدن نرسد، بدن آسیب می بیند، اگر بخشی از جاده های حمل و نقل هم خوب عمل نکنند اقتصاد دچار آسیب می شود.
* از آن جا که بخش عمده محصولات کشاورزی تازه خوری است اگر جاده درستی نداشته باشیم، محصولات سالم و با کیفیت به بازارهای هدف نمی رسد و ممکن است محصول آسیب ببیند که در این صورت جایگاه و پایگاه خود را در بازار از دست خواهیم داد.