گروه ادبیات و هنر- در تاریخ ادبیات ایران شاعران و اندیشمندان بزرگی بودهاند که در اشعار و داستانهای خود به شرح حال قهرمانان پرداخته اند. بزرگان ادبیات ایران با ذکر داستان های قهرمانی در اشعار خود، سیمای انسان نیکو و بزرگ را به تصویر کشیده اند. سیمایی که با توجه به خصوصیات و ویژگیهای بارزی که این بزرگان بیان کردهاند، می تواند نمونهای برای شناخت قهرمانان و مردان بزرگ باشد. اعظم عامل نیک در هفته نامه «جیم» نگاه مختصری به خصوصیات قهرمانان در اشعار مردان بزرگ ادبیات ایران داشتهاست که در ادامه می خوانید.
فردوسی
فردوسی شاعر حماسی سرای خراسانی بیش ازدیگر شاعران ایران زمین درباره قهرمانی و قهرمانان سروده است.بزرگ ترین قهرمان فردوسی، رستم در شاهنامه است. رستم نماینده قهرمانان و پهلوانان شاهنامه، فردی است که صلح را بهتر از جنگ میداند. او به عنوان یک قهرمان در شاهنامه دارای سه نیرو است. 1. نیروی بدنی یا همان زور بازو 2. چارهیابی (قدرت تفکر) 3. نیروی دادمندی (اخلاق)
رستم قهرمانی است که همواره به فکر چارهجویی و حل مشکلات به وسیله تفکر است. در آغاز جنگ و درگیری، همیشه به حریف پیشنهاد صلح و تفاهم میدهد و تا آن جا که در توان دارد، میخواهد مسائل را با صلح و آشتی حل کند. با توجه به خصوصیاتی که فردوسی برای رستم برشمرده است، میتوان گفت قهرمان از دید او کسی است که متفکر، نیرومند و با اخلاق باشد.
مولوی
شیرمردان
جلالالدین محمد مولوی، مهم ترین ویژگی قهرمانان را خیر رساندن به مردم می داند و در اشعار و داستان هایش درباره مدد رساندن دلاوران و قهرمانان به نکات زیبایی اشاره می کند. او به قهرمانانی که به مظلومان کمک می کنند، لقب «شیرمردان» را می دهد. مولوی میگوید این شیرمردان هر گاه صدای مظلومی را میشنوند، مانند رحمت حق برای نجات مظلوم به سوی او میشتابند.
شیرمردانند در عالم مدد
آن زمان کافغان مظلومان رسد
بانگ مظلومان ز هر جا بشنوند
آن طرف چون رحمت حق میدوند
صائب
دوری از غرور و خودبینی
در اشعار صائب آغاز جوانمردی، دلیری، قهرمانی و مردانگی، گریز از خودبینی و غرور است. او انسان هایی که غرور را کنار گذاشته و از خودبینی دور شدهاند، تشویق می کند و آن ها را مرد می خواند.صائب کمال مردانگی را در شکست بت خودبینی و خودخواهی می داند.
خوشا کسی که به دامان خود قدم شکند
تمام دست شود خویش را به هم شکند
کمال مردی و مردانگی است خودشکنی
ببوس دست کسی را که این صنم شکند
نظامی
خشنودی خدا با شاد کردن دلها
نظامی راوی منظومه های عاشقانه معروف ادب فارسی،کسی را قهرمان می داند که همیشه خشنودی خدا را طلب کند و معتقد است خشنودی خداوند در طول عمر انسان با شاد کردن دل ها، گرفتن داد مردم و درمان کردن زخم هایشان به دست می آید.اندیشه او را درباره خصوصیات یک قهرمان در این مصرع ها به خوبی مشاهده خواهید کرد.
سایه خورشید سواران طلب
رنج خود و راحت یاران طلب
دردستانی کن و درمان دهی
تا تو رسانند به فرماندهی
گرم شو از مهر و ز کین سرد باش
چون مه و خورشید جوانمرد باش
سعدی
در بوستان سعدی درباره قهرمانی و جوانمردی بسیار صحبت شده است. او قهرمانی را در زنده دل بودن و مانند سنایی معیار قهرمانی را خدمت به مردم می داند. سعدی می گوید انسان زنده دل تنها به خود فکر نمی کند و برای کمک و خیر رساندن به مردم زحمات بسیاری را تحمل می کند.او نه تنها قهرمانان و
جوانمردان بلکه همه انسان ها را به همدلی و همدردی با یکدیگر دعوت می کند.
طریقت به جز خدمت خلق نیست
به تسبیح و سجاده و دلق نیست
عطار
عطار در مثنوی منطق الطیر درباره قهرمانان سخن گفته است. او کسی را قهرمان میداند که در خدمت پادشاهان و ستمگران نباشد و از آنان دوری کند.به عقیده او هر چه فرد به افراد خودخواه و ستمگر نزدیک تر باشد، بیشتر در تیرگی و ظلمت غرق میشود.
شاه دنیا فیالمثل چون آتش است
دور باش از وی که دوری زو خوش است
زان بود در پیش شاهان دور باش
کای شده نزدیک شاهان دور باش