« تیک تاک» ، نوک کوه یخی !
تیک تاک به عنوان اپلیکیشن محبوب سال انتخاب شد، سرگذشت این اپ و تاثیرش بر شبکه های اجتماعی چیست و چالش دولت قبلی آمریکا با آن بر سر چه بود ؟
حمید رضا حلاجیان- براساس نموداری که دیروز سایت فورچون از وضعیت دانلود شبکههای اجتماعی و نرمافزارهای سرگرمی محبوب در حدفاصل 2012 تا 2021 منتشر کرده، تیکتاک با وجود سابقه کمتر از دیگر شبکههای اجتماعی توانسته است رقبا را پشت سر بگذارد و به اپلیکیشن محبوب سال 2021 تبدیل شود.خبری که نشان می دهد برخی حساسیت ها روی این اپلیکیشن به چه دلایلی بوده است. بد نیست بدانید که ترامپ در دوران ریاست جمهوری خود ، برای لغو امتیاز تیک تاک در آمریکا تلاش زیادی کرد. ترامپ در اوایل آگوست 2020 دستورالعملی را برای مجازات اتباع آمریکا یا شرکتهای این کشور که با تیکتاک وارد معامله بشوند ، امضا کرد. او همچنین، 14 آگوست 2020 به شرکت چینی بایت دنس دستور داد؛ بهدلیل نگرانی درباره امنیت ملی، سهام خود در تیکتاک را ظرف مدت ۹۰ روز واگذار کند. البته به گمان برخی از تحلیل گران درگیری ترامپ با تیک تاک، سویه های اقتصادی داشت و علت اصلی آن جنگ تجاری آمریکا با چین بود به طوری که چین در مجمع سازمان تجارت جهانیwto اقدامات آمریکا را خلاف مقررات این سازمان دانسته و ارائه نکردن مدرک از سوی آمریکا را گواهی بر سوء استفاده این کشور از مقررات توصیف کرده است. البته جو بایدن دستور ترامپ درباره محدودیت های تیک تاک را لغو کرد. در ادامه این گزارش به سرگذشت این اپلیکیشن و برخی آمارها از نقش شبکه های اجتماعی در زندگی امروز بشر،نگاهی انداخته ایم.
انقلاب تیک تاکی
اگر خواهان کشف دلیل کشمکش ها بین ترامپ و ترامپیستها با دیگر مسئولان آمریکایی در این زمینه باشیم؛ احتمالا میتوانیم جواب را از دل ظهور پدیده جدیدی درآمریکا، تحت عنوان tiktokrevolution یا «انقلاب تیک تاکی» پیدا کنیم. اول باید بدانیم داستان راه اندازی تیک تاک، با داستان های افسانه ای که قبلاً شنیده ایم متفاوت است. این برنامه ای نیست که توسط چند دوست ساخته شده یا ایده آن در گاراژ خانه شان به سرشان زده باشد. به گزارش بی بی سی، تیک تاک ابتدا به عنوان سه برنامه مختلف وارد بازار شد. اول، برنامه ای به نام Musical.ly بود که در سال 2014 در شانگهای راه اندازی شد. در سال 2016 ، غول فناوری چینی بایت دنس سرویس مشابهی را در چین با نام Douyin راه اندازی کرد که در عرض یک سال 100 میلیون کاربر در چین و تایلند جذب کرد. سرانجام بایت دنس تصمیم گرفت تحت یک برند متفاوت به نام تیک تاک توسعه یابد. بنابراین ، در سال 2018 Musical.ly را خریداری کرد و سپس آن را جمع آوری و گسترش جهانی تیک تاک را آغاز کرد.
دلیل محبوبیت تیک تاک
پایگاه خبری تحلیلی بیزینس ورلد در 20 ژانویه 2020 طی یادداشتی به قلم آندره میسیگان تحت عنوان انقلاب تیک تاکی نوشت: «در فوریه 2019 ، تیک تاک به اولین بارگیری خود رسید و فقط هشت ماه طول کشید تا نیم میلیارد کاربر به دست آورد. از آوریل 2020 ، برنامه از مرز دو میلیارد بارگیری گذشت. هم اکنون تیک تاک 4.8 میلیارد بار بارگیری شده و بیش از یک میلیارد کاربر فعال دارد.» میسیگان نوشت: «تیک تاک، جهان را به توفان کشانده و نه تنها فیس بوک، اینستاگرام و یوتیوب بلکه حتی تلویزیون را به چالش واداشته است». او در ادامه یادداشت اش توضیح می دهد: «ویدئوهای 15 ثانیه تا یک دقیقه به گونه ای طراحی شده اند که سریع و بسیار جذاب هستند. بر خلاف فیس بوک ، الگوریتم های تیک تاک انواع ویدئوهایی را که بیشتر با آن ها درگیر هستید و بیشترین زمان را در آن می گذرانید به شما ارائه می دهد.» به عبارت دیگر ، شما فقط از ویدئوهای مورد علاقه خود تغذیه می کنید و این باعث اعتیاد می شود. مطالعات نشان می دهد که کاربران تیک تاک به طور متوسط روزانه 81 دقیقه در برنامه ای که به طور متوسط 16 بار در روز باز می کنند، وقت صرف می کنند. کاربران چهار برابر زمان بیشتری نسبت به اینستاگرام در تیک تاک صرف می کنند، این در حالی است که 62 درصد کاربران تیک تاک بین 10 تا 29 سال سن دارند. این جمعیت سنی نشان دهنده بزرگ ترین بازار کالاهای مصرفی است.»
بستری برای نظرات نوجوان ها
نیویورک تایمز در 10 مارچ 2019 در یادداشتی تحت عنوان: «چگونه تیک تاک در حال بازنویسی جهان است» نوشت: «تیک تاک شیوه کار رسانه های اجتماعی را تغییر می دهد؛ حتی اگر از آن اجتناب کنید. این پلتفرم، بسیاری از مفروضاتی را که دیگر بسترهای اجتماعی بر اساس آن ساخته شده اند، کنار خواهد گذاشت.» اما با تمام این ویژگی ها و موفقیت ها برای تیک تاک، عمق تاثیر گذاری آن را باید در طول دوران اعتراضات آمریکایی ها در سال 2020 در حمایت از جنبش جان سیاهان مهم است ،دنبال کرد به طوری که خبرگزاری الجزیره یک ماه پس از قتل جورج فلوید بیان کرد: تیک تاک که در قامت یک پلتفرم سرگرمی در گوشه ای از اینترنت قرار داشت؛ با تصاویری از اعتراضات آمریکا علیه نژادپرستی فوران کرد. (#BlackLivesMatter) تا 24 اکتبر 2021 حدود 29 میلیارد بار در تیک تاک دیده شده است. تاثیر هشتگ ها آن قدر زیاد بود که برخی از سایت ها مانند adl و CNN مطالب خود را با عنوان از هشتگ تا جنبش - جان سیاهان مهم است - منتشر می کردند. در همین زمینه خبرگزاری رویترز ظهور تیک تاک را به عنوان بستری برای گفتمان سیاسی برای نوجوانان دانست و آن را مانند نقش توئیتر در اعتراضات بهار عربی در سال 2011 و نقش شبکه تلویزیونی کابلی MTV در حمایت از رای دهندگان جوان در اوایل دهه 1990 بیان کرد.
نقش روزافزون شبکه های اجتماعی
همه این ها را در کنار حضور کمتر از حد انتظار مردم در تجمع انتخاباتی ترامپ در تولسا در 20 ژوئن بگذارید که به همت کاربران تیک تاکی ضد ترامپ در خرید بلیت های نشست اتفاق افتاد و همچنین تولید حجم زیادی از داده های بد برای کمپین تبلیغاتی ترامپ توسط همین پلتفرم را به یاد آورید؛ حالا شاید کمی بیش از قبل، این موضوع قابل فهم باشد که چرا ترامپ و ترامپیست ها با توئیتر و تیک تاک و... سر جنگ دارند و مصر هستند همچنان با پلتفرم خود، نفوذشان را در شبکه های اجتماعی حفظ کنند. اما باید بدانیم، تیک تاک با همه سر وصدایی که دارد، تنها نوک کوه یخی است که شبکه های اجتماعی در بستر اینترنت در هزاره موسوم به ارتباطات، ایجاد کرده اند. امروز انسان ها در سراسر جهان آن چنان به شبکه های اجتماعی وابسته اند که تصور جهان، بدون ارتباطات مجازی تنها در حد یک ایده برای ساخت فیلم های هالیوودی ،خوب به نظر می آید. شرکت آلمانی تحلیل داده Statista در 10 سپتامبر 2021 در خلال پژوهشی اظهار می کند: رسانه های اجتماعی بخشی جدایی ناپذیر از استفاده روزانه از اینترنت هستند. به طور متوسط، کاربران اینترنت روزانه 144 دقیقه را در رسانه های اجتماعی و برنامه های پیام رسان می گذرانند. استفاده از رسانه های اجتماعی یکی از محبوب ترین فعالیت های آنلاین است. در سال 2020، بیش از 3.6 میلیارد نفر در سراسر جهان از رسانه های اجتماعی استفاده می کردند که پیش بینی می شود این رقم در سال 2025 به 4.41 میلیارد نفر افزایش یابد. مجله فوربز در 29 می 2018 نوشت: شبکه های اجتماعی تقریباً 8.3 میلیارد دلار از تبلیغات در سال 2015 به دست آوردند. همچنین، 38 درصد از سازمان ها در طیف گسترده ای از صنایع، بیش از 20 درصد از کل بودجه تبلیغاتی خود را در کانال های رسانه های اجتماعی در سال 2015 صرف کردند. این در حالی است که ضریب نفوذ شبکه اجتماعی از 2015 تا 2020 بیش از 30 درصد رشد داشته است؛ این رقم تا سال 2025 نسبت به 2015 حدود 2 برابر خواهد شد.