سونـــــــامی خودروهای فرسوده در راه است
هزینه خودروهای فرسوده تا چهار سال آینده به ۵۵۰ هزار میلیارد تومان می رسد
هر خودروی فرسوده چقدر هزینه دارد؟
ناصری- صنعت اسقاط خودرو در سال ۱۳۸۵ شروع به فعالیت کرده و بر این اساس خودروهای با عمر ۲۵ سال به بالا اسقاط می شدند، اما بی توجهی در دولت های مختلف به این مسئله و فرار خودروسازان از الزام قانونی به اسقاط خودروهای فرسوده باعث شده طی سالهای اخیر شاهد عدم نوسازی خودروها و نزول فرایند اسقاط خودروهای فرسوده باشیم که حوادث قابل توجهی را نیز به همراه داشته است. همچنین به اعتقاد برخی کارشناسان تعداد خودروهای فرسوده در کشور تا سال 1404 به هشت میلیون دستگاه خواهد رسید و بروز سونامی خودروهای فرسوده اتفاق خواهد افتاد که هزینه های بالایی برای کشور در پی خواهد داشت. در این گزارش به میزان هزینه هایی پرداخته ایم که هر خودروی فرسوده روی دست دولت می گذارد.
تعداد خودروهای فرسوده در 1404
تیرماه امسال مدیرعامل سازمان راهداری و معاون وزیر راه و شهرسازی درباره جدیدترین وضعیت فرسودگی خودروهای درحال تردد گفته است که براساس این آمار، حدود 32 درصد از ناوگان باری، 30 درصد از ناوگان اتوبوسرانی، 68 درصد از ناوگان مینیبوسها و همچنین 66 درصد از خودروهای سواری ایران، فرسوده هستند. با این حال به گفته رئیس انجمن مراکز اسقاط خودرو به ایلنا، هم اکنون در کشور حدود سه میلیون خودروی فرسوده وجود دارد و پیشبینی میشود این رقم تا چهار سال دیگر به هشت میلیون برسد که می تواند مشکلات زیادی را برای کشور ایجاد کند.
فقط ۱۰ درصد مراکز اسقاط خودرو فعال است
به گفته دبیر انجمن مراکز اسقاط و بازیافت کل کشور هم اکنون تنها 22 مرکز اسقاط خودرو از 220 مرکز در کشور فعال است. سید امیر احمدی به فارس گفت: «بحث آلودگی هوا موضوعی جدید نیست و چند سالی است که با آن دست و پنجه نرم میکنیم. یکی از اصلیترین عوامل تاثیر گذار در آلودگی هوا، تردد خودروهای فرسوده است که روز به روز در حال افزایش است.» او همچنین اضافه کرد: «موضوع اسقاط خودرو چند سالی است که به فراموشی سپرده شده و خودروسازان به هیچ وجه خود را درگیر این کار نمیکنند. با توجه به این که قیمت خودرو بسیار افزایش یافته است، برای افراد صرف نمیکند که خودرو را اسقاط کنند و صرفا آن را اوراق شخصی میکنند یا ترجیح میدهند که این خودروها را در بازار آزاد با قیمت بیشتری بفروشند و دارندگان خودروهای فرسوده، آن ها را تعمیر و مجدد استفاده میکنند.» دبیر انجمن مراکز اسقاط و بازیافت با تاکید بر این که اگر از خودروها خوب نگهداری شود، خودروهای سواری تا دو برابر، خودروهای سنگین تا سه برابر و موتورسیکلتها تا چهار برابر عمر میکنند، گفت: «به دلیل این که از وسایل نقلیه بد نگهداری میشود، در زمانهای کوتاهتری به آلایندگی میرسند، اما با عمل به قانون میتوان جلوی این اتفاق را گرفت.» او همچنین از اهمیت ندادن به معاینه فنی گلایه داشت و از مراکز معاینه فنی خواست به خودروهای فرسوده برگه تردد ندهند.
هزینه هایی که خودروهای فرسوده دارند
خودروهای فرسوده از چهار ناحیه آسیبزا هستند و علاوه بر تحمیل هزینههای اقتصادی هنگفت به کشور، عامل بخشی از سوانح جادهای نیز به شمار میروند. طبق آماری که به تازگی سخنگوی انجمن قطعهسازان اعلام کرد، سالانه ۲۰۰ هزار میلیارد تومان بابت خودروهای فرسوده توسط دولت هزینه میشود و اگر جلوی روند رو به رشد این خودروها گرفته نشود، تعدادشان در سال ۱۴۰۴ به بیش از هشت میلیون دستگاه خواهد رسید، بنابراین زیان سالانه خودروهای فرسوده ظرف کمتر از چهار سال آینده، بیش از ۵۵۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود. در ادامه به هزینه های این چهار ناحیه آسیب زا اشاره کرده ایم.
آلودگی هوا:
یکی از مهم ترین عوامل آلودگی هوا حمل و نقل فرسوده است. طبق آخرین آمارها منابع متحرک در کشور ما نیز سهم 64 درصدی در آلودگی هوا دارند که بخش عمده آن به خاطر خودروهای فرسوده است. با این حال بر اساس گزارش ها هزینه جانبی آلودگی تنها در تهران در سال ۱۴۰۰، ۶۰ هزار میلیارد تومان بوده است. در جهان ۹ میلیون نفر قربانی آلودگی هوا شده که ۴۱ هزار نفر در ایران بودهاند. هزینه های جانبی این شرایط در سال ۹۸ حدود ۷۵ هزار میلیارد تومان بود که در سال ۹۹ به ۸۱ هزار میلیارد تومان رسید. این رقم می تواند در سال ۱۴۰۴ به ۱۰ میلیارد دلار برسد.
سوانح جاده ای:
خودروهای فرسوده و نقش آن ها در بروز سوانح جادهای، داستان دیروز و امروز نیست و در گذشته نیز این خودروها بارها داغ بر دل شهروندان نشاندهاند و با ادامه تردد فرسودهها، از این دست حوادث در آینده هم رخ خواهد داد. طبق آن چه در سال ۹۷ ابلاغ شده، سن فرسودگی خودروهای سنگین از جمله اتوبوسهای درون شهری و برونشهری به ترتیب ۱۲ و ۱۵ سال تعیین شده و این در حالی است که در دنیا، چنین خودروهایی در سن کمتری فرسوده محسوب میشوند. هم اکنون هزاران دستگاه اتوبوس فرسوده در جادهها و خیابانهای کشور تردد میکنند و هر کدام از آن ها استعداد ایجاد حوادثی دردناک را دارند. این در حالی است که توجه چندانی به اسقاط و جایگزینی خودروهای فرسوده (چه سواری و وانت و چه کامیون ، اتوبوس و مینیبوس) نمیشود و فرسودهها آزادانه در حرکت هستند و حادثه میآفرینند.
مصرف بنزین:
خودروهای فرسوده با توجه به این که سالها از عمرشان گذشته است، سوخت زیادی میبلعند. رئیس انجمن مراکز اسقاط و بازیافت خودرو با اشاره به مصرف بیشتر خودروهای فرسوده گفته است: «هر خودروی فرسوده روزانه حداقل ۶۵ تا ۶۷ هزار تومان بنزین بیشتری مصرف میکند که در سال به 24.5 میلیون تومان میرسد.» مشهدیشریف به ایلنا گفته است، اگر دولت همین 24.5 میلیون تومان را به یک متقاضی نوسازی خودروی فرسوده دهد، در طول یک سال همه هزینهها جبران میشود و در عین حال ٧٠ درصد آلودگی شهرهای بزرگ که توسط منابع متحرک ایجاد میشود، برطرف خواهد شد.
هزینه های نگهداری:
سخنگوی انجمن قطعه سازان به تجارت نیوز گفته: «اگر خودروهای فرسوده از چرخه خارج نشوند، نیازمند ایجاد پارکینگ و جاده خواهیم بود که مطابق استاندارد شهرداریها، هزینه آن سالانه 120 هزار میلیارد تومان برآورد میشود ضمن این که هزینه نگهداری خودروهای فرسوده به 230 هزار میلیارد تومان می رسد، عددی که خسارت آن برابر با درآمد مالیاتی 1401 است و با ادامه این روند هزینه نگهداری خودروهای فرسوده در سال 1404 چهار برابر درآمد مالیاتی میشود.» سخنگوی انجمن قطعه سازان ایران برای حل این مشکل گفته: «چنان چه خودروهای فرسوده از رده خارج نشوند دولت سالانه 200 هزار میلیارد تومان هزینه خواهد داشت. در حالی که دولت میتواند با پیشبینی 80 تا 100 هزار میلیارد تومان تسهیلات 4 درصدی، به جایگزینی خودروهای فرسوده کمک کند.»