تکاپو در دولت و مجلس برای بازگشت نرخ خوراک پتروشیمی به فرمول
وزیر اقتصاد از جلسه اضطراری کمیسیون اقتصادی دولت برای تعیین 3 تا 5 ساله فرمول خوراک پتروشیمی ها خبر داد
کمیسیون اصل 90 مجلس نیز در گزارشی، شرایطی را برای فرمول مذکور پیشنهاد کرد
امینی- وزیر اقتصاد با بیان این که در ماجرای نرخ خوراک گاز پتروشیمی ها، این نرخ نباید برای طولانی مدت ثابت بماند، افزود: این وزارتخانه قائل به مبنا شدن فرمول به جای نرخ ثابت است. خاندوزی همچنین از جلسه اضطراری امروز کمیسیون اقتصادی دولت برای بررسی مجدد نرخ خوراک پتروشیمی ها خبر داد. از سوی دیگر، دیروز گزارش کمیسیون اصل 90 مجلس درباره نرخ خوراک پتروشیمی های متانول ساز در مجلس قرائت شد که نشان می دهد، فرمول خوراک این پتروشیمیها باید در یک بازه زمانی میان مدت به گونه ای تنظیم شود که بعد از پایان برنامه هفتم، این رقم از 65 درصد به 75 درصد نرخ گاز صادراتی برسد.افزایش یک باره «نرخ خوراک گاز پتروشیمی ها» در روزهای اخیر که بورس را متاثر کرده، همچنان خبرساز است. در هفته های اخیر، دولت قیمت گاز به عنوان ماده اولیه برای تولید محصولات پتروشیمی از جمله متانول را 60 درصد افزایش داده و 7 هزار تومان تعیین کرده است. اقدامی که هر چند طبق اظهارات علیزاده عضو ناظر مجلس در شورای عالی بورس، غیرقانونی نبوده و نیز طبق گزارش کمیسیون اصل 90، دلایل خاص خود را داشته است، اما با دو نقد از سوی کارشناسان مواجه شده است؛ اول، تغییر و اعمال دفعی نرخ جدید و دوم، خروج از قاعده فرمول برای نرخ گذاری. همچنین برخی فعالان صنعت پتروشیمی این نرخ ها را عادلانه ندانسته و از متوقف شدن روند تولید در واحدهای خود با این قیمت ماده اولیه (گاز) خبر دادهاند.
پیشنهاد فرمول 3 تا 5 ساله نرخ خوراک پتروشیمی ها در دستور کار دولت
در این شرایط، دیروز وزیر اقتصاد با بیان این که نرخ خوراک پتروشیمی ها نباید برای طولانی مدت ثابت بماند، از موضع این وزارتخانه برای تعیین فرمول در این حوزه و همچنین جلسه اضطراری امروز کمیسیون اقتصادی دولت خبر داد. به گزارش ایسنا، احسان خاندوزی با تاکید بر این که وزارت اقتصاد قائل به مبناشدن فرمول در نرخ خوراک پتروشیمیهاست، گفت: با نرخ گذاری ثابت مخالفم و معتقدم باید مبنای نرخگذاری خوراک پتروشیمیها بر اساس فرمول باشد. مبنا قرار گرفتن فرمول میتواند عاملی به منظور پیشبینی پذیر شدن بازارها برای فعالان اقتصادی باشد. سخنگوی اقتصادی دولت یادآور شد: پیشنهاد ما بر این مبناست که فرمول مبنایی برای سه سال یا حتی تا پایان برنامه هفتم توسعه باشد تا سرمایهگذاران بتوانند بر مبنای آن فعالیتهای خود را سامان دهند. برای بررسی این پیشنهاد، فردا (امروز) جلسهای اضطراری در کمیسیون اقتصادی دولت برگزار میشود که امیدواریم با همکاری وزارتخانههای دیگر این پیشنهاد مصوب شود.
گزارش انتقادی کمیسیون اصل 90 درباره تولید متانول
افزایش نرخ خوراک پتروشیمی ها در روزهای اخیر بیش از همه داد شرکت های بزرگ متانول ساز و نیز اوره ساز را درآورده است. دو محصولی که کارشناسان در سال های گذشته تاکید کرده اند، نسبت به دیگر محصولات پتروشیمی، ارزش افزوده کمتری برای کشور دارند. در این باره، دیروز کمیسیون اصل 90 مجلس در گزارشی، ضمن پرداختن به پیشینه تغییرات نرخ خوراک گاز، تاکید کرد که تولید متانول در 12 سال گذشته نه تنها ارزش افزوده برای کشور نداشته بلکه 1.7 میلیارد دلار ارزش کاسته نیز به بار آورده است. به گزارش ایرنا، خضریان سخنگوی این کمیسیون با قرائت این گزارش گفت: هم اکنون 9 پتروشیمی فعال متانول ساز با تولید واقعی 9 میلیون تن در کشور در حال فعالیت هستند که بیش از 91 درصد متانول تولیدی این واحدها به صورت خام صادر می شود. پیش بینی می شود با راه اندازی 6 واحد جدید تا 5 سال آینده نیز ظرفیت تولید متانول کشور به عنوان محصول نهایی، به بیش از 23 میلیون تن برسد.
حمایت های دولت از پتروشیمی های متانول ساز به روایت کمیسیون اصل 90
خضریان در قرائت بخشی از این گزارش با اشاره به پیشینه تعیین نرخ خوراک برای پتروشیمیها گفت: پس از همه گیری کرونا، بروز جنگ اوکراین و افزایش قیمت گاز طبیعی در دنیا، نرخ گاز طبیعی با افزایش قابل ملاحظه ای روبه رو شد. به این ترتیب از تابستان 1400، قیمت گاز خوراک پتروشیمی ها افزایش یافت، اما قیمت متانول روند کاهشی را در بازار هدف ایران تجربه کرد، در نتیجه حاشیه سود پتروشیمی های متانولی در ایران کاهش یافت و دولت (برای حمایت از این واحدها) سقف قیمت 5 هزار تومان را برای قیمت گاز این واحدها تعیین کرد. موضوعی که در تضاد با رویه فرمولی پیشین بود و موجب محقق نشدن درآمد بیش از 31.5 هزار میلیاردی منابع هدفمندی در سال گذشته و از محل تخفیف به شرکت های متانول ساز شد.
ارزش کاسته 1.7 میلیارد دلاری صنعت متانول در 12 سال
خضریان در ادامه قرائت گزارش کمیسیون اصل 90، درباره برآورد مجموع منابع از دست رفته بخش عمومی در سال های گذشته ناشی از حمایت قیمت خوراک پتروشیمی های متانولی و توسعه نیافتن زنجیره گفت: متانول با ۱۴ میلیون تن ظرفیت تولید سالانه، اولین محصول صنعت پتروشیمی ایران از نظر حجمی است. در صورتی که میزان حجم تولید و صادرات متانول تا آخر سال ۲۰۲۲ برابر سال ۲۰۲۱ فرض شود، پتروشیمیهای ایران از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲، حدود ۷۵ میلیون تن متانول صادر کردهاند. ارزش این میزان صادرات، 17.1 میلیارد دلار بوده است، در حالی که ارزش صادراتی گاز مصرفی این صنعت (خوراک و سوخت) طی ۱۲ سال گذشته 18.8 میلیارد دلار بوده است. به عبارت دیگر صنعت متانول طی ۱۲ سال گذشته حدود 1.7 میلیارد دلار ارزش کاسته تولید کرده است.این گزارش با اشاره به روند افزایش تعداد واحدهای تولیدکننده متانول در کشور گفت: وضعیت خام فروشی این واحدها نشان می دهد که تخفیف در نرخ خوراک و مشوق 12 میلیارد دلاری به این واحدها بدون در نظر گرفتن سیاست های توسعه صنعتی، نه تنها به سرمایهگذاری سهامداران این شرکت ها در توسعه زنجیره ارزش منجر نشده بلکه مسیر سرمایه گذاری بنگاه های اقتصادی کشور را به سمت تولید بیشتر این محصول (با ارزش افزوده نسبتاً پایین) هدایت کرده است.در انتهای این گزارش پیشنهاد شده که مجوز تاسیس واحدهای متانول جدید صادر نشود یا منوط به ارائه برنامه کامل توسعه زنجیره متانول باشد. همچنین درباره واحدهای فعال و در حال ساخت، فرمول خوراک در یک بازه زمانی میان مدت به گونهای تنظیم شود که بعد از پایان برنامه هفتم نرخ خوراک از ۶۵ درصد قیمت صادراتی به ۷۵ درصد نرخ گاز صادرات برسد.