زبان شناسی با نظرات جنجالبرانگیز
![](http://neo.khorasannews.com/content/upload/2acaa279-0618-4ea5-ae80-b30445b6d29c.jpg)
«زبانشناسی را بهصورت علمی خوانده بود و وقتی میدید بعضیها که بیشتر ادیباند، اما به زبان با دیدی تجویزی به مقوله نگاه میکنند و مسائلی را درباره زبان فارسی مطرح میکنند، فریاد او بلند میشد.»
به گزارش ایسنا، محمدرضا باطنی پانزدهم دی سال ۱۳۱۳ در اصفهان متولد شد و اگر ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ در ۸۷ سالگی رخت از دنیای فانی برنمیبست، امروز تولد ۸۹ سالگی مردی را جشن میگرفتیم که مقالات و نظراتش در مجلهها و مطبوعات، گاه جنجالبرانگیز بود.
باطنی پس از دریافت دیپلم ادبی وارد دانشسرای عالی شد و در سال ۱۳۳۹ از رشته زبان و ادبیات انگلیسی دانش آموخته شد. او در سال ۱۳۴۰ به انگلستان رفت و از دانشگاه لیدز فوقلیسانس زبانشناسی گرفت و با دفاع از رسالهای که بنا بود از آن در لندن دفاع کند، در دوره تازهتاسیس دکترای زبانشناسی دانشگاه تهران، در خردادماه ۱۳۴۶ دکترای زبانشناسی همگانی و زبانهای باستانی را دریافت کرد. پسازآن در مهرماه ۱۳۴۶ بهعنوان استادیار زبانشناسی در گروه زبانشناسی دانشگاه تهران آغاز به کارکرد. او در سال ۱۳۶۰ و پسازانقلاب فرهنگی بازنشسته شد.
استفاده از کلمات قرضی در نظر باطنی
محمدرضا باطنی از سالهای تدریس در دانشگاه با مطبوعات درزمینه نگارش مقالههایی درباره مسائل اجتماعی و فرهنگی همکاری داشت، این همکاری پسازانقلاب نیز با ماهنامه «آدینه» و سپس «دنیای سخن» و چند نشریه ادامه داشت.
پسازآن، باطنی در سال ۱۳۶۴ با تقاضای موسسه فرهنگ معاصر شروع به تألیف یک فرهنگ دوزبانه انگلیسی-فارسی کرد و این فرهنگ در اردیبهشت ۱۳۷۲ به بازار عرضه شد. او پسازآن به همکاری با موسسه فرهنگ معاصر ادامه داد و حاصل این همکاری تألیف و تدوین طرحهای گوناگون فرهنگنویسی بود. ازجمله مقالههای تاثیرگذار او «اجازه بدهید غلط بنویسیم» و «هیاهو بر سر هیچ»، نقدی بر کتاب «غلط ننویسیم» ابوالحسن نجفی بود؛ درست زمانی که بسیاری به تجلیل از کتاب «غلط ننویسیم» ابوالحسن نجفی میپرداختند، او در دو مقاله به نقد صریح این کتاب پرداخت.
علیاشرف صادقی، زبانشناس درباره او گفته است: «باطنی مرد بسیار محکم، اصولی و خیلی اخلاقی بود که بههیچوجه از اصولی که به آن معتقد بود تخطی نمیکرد. زبانشناسی را بهصورت علمی خوانده بود و وقتی میدید بعضیها که بیشتر ادیباند، اما به زبان با دیدی تجویزی نگاه میکنند و مسائلی را درباره زبان فارسی مطرح میکنند، فریاد او بلند میشد؛ مثلاً فلان کلمه عربی در زبان عربی اینطور بهکاررفته و در فارسی اینطور و نباید اینطور باشد و باید مانند اصل عربیاش به کار رود، این مسائل در زبانشناسی مطرح نیست و هر زبانی از زبانهای دیگر واژه قرض میکند و آنها را در قالب مبانی آوایی و دستوری خود درمیآورد.»
برخی آثار:
از آثار او در حوزه زبانشناسی میتوان به «توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی»، «مسائل زبانشناسی نوین»، «نگاهی تازه به دستور زبان»، «چهار گفتار درباره زبان»، «درباره زبان»، «زبان و تفکر»، «پیرامون زبان و زبانشناسی» و ... اشاره کرد. از آثارش درزمینه ترجمه نیز «زبان و زبانشناسی» رابرت هال، «زبانشناسی جدید» مانفرد بی یرویش، «درآمدی بر فلسفه» بوخینسکی، «دانشنامه مصور»، «مغز و رفتار» فرانک کمپ بل، «خواب» یان اوزوالد، «ساخت و کار ذهن» بلیک مور، «انسان به روایت زیستشناسی» و ... هستند. فرهنگها نیز بخش دیگری از تالیفات او هستند. «فرهنگ معاصر پویا: اصطلاحات و عبارات رایج فارسی (فارسی - انگلیسی)» تألیف باطنی توانست عنوان برگزیده سی و دومین دوره جایزه «کتاب سال جمهوری اسلامی» را در سال ۹۳ به خود اختصاص دهد.