گپی با یک شطرنجباز نوجوان که قهرمان مسابقات استانی است
تعداد بازدید : 44
تمرین ذهن، بازیِ زندگی
گفت و گو
نویسنده : مصطفی میرجانیان| روزنامه نگار
شما شبیه کدام مهره از شطرنج زندگیتان هستید؟ تا حالا در زندگیتان کیش و مات شدهاید؟ با اولین شکست دوباره دست روی زانوهایتان گذاشته و بلند شدهاید یا با ناامیدی آن را پذیرفتهاید؟ «فراز سالیانی»، قهرمان 13ساله شطرنج جزو آنهایی است که با هر بار کیش و مات شدن، قدرت بیشتری میگیرد. مقام اول شطرنج در استان خراسان رضوی، مقام چهارم در مسابقات کشوری و حضور در مسابقات آسیایی سال 2013، بخشی از افتخارات او در چندسال سابقه ورزشیاش است. این هفته فراز را به دفتر روزنامه دعوت کردیم و درباره شطرنج، قهرمانی و راههای غلبه بر محدودیتهای ناگزیر، با هم گپ زدیم. با دوست قهرمانتان آشنا شوید.
قهرمان میمانم
شطرنج برعکس ورزشهایی مثل فوتبال و بسکتبال، رشتهای نیست که خیلیها داوطلبانه و مشتاقانه سراغش بروند یا خیلی خوب آن را بشناسند. «فراز»، قصه آشناییاش با شطرنج را برایم تعریف میکند: «چندسال پیش بود که به پیشنهاد خانوادهام سراغ شطرنج رفتم. شطرنج ورزش ذهن است و به همین دلیل بر موفقیت و پیشرفتهای درسی تأثیر میگذارد. گرچه پیشنهاد خانوادهام را قبول کردم ولی آن اوایل از شطرنج خوشم نمیآمد. به مرور که در چند بازی برنده شدم، برای ادامه دادن انگیزه گرفتم. حالا مدتی است که شطرنج را کنار گذاشته ام چون درس برایم اولویت دارد و نمیتوانم هر روز بیشترِ وقتم را صرف آن کنم. البته بیکار هم ننشسته ام و در کنار درس، کارهای مختلفی انجام میدهم. مثلا سه تا زبان خارجی یاد گرفته و در چند المپیاد علمی برگزیده شده ام تا همان حس قهرمانی را حفظ کنم و به عبارت دیگر قهرمان بمانم».
قدرت جادویی پیشبینی
از فراز میپرسم شطرنجبازها دنبال چه چیزی هستند، کمی فکر میکند و میگوید: «شطرنج، ورزش پیشبینیهاست. یعنی هر بازیکن در هر مرحلهای از بازی باید در ذهن اش تمام حالتهای مختلف بازی حریف را تجسم و حتی تا 10 حرکت بعدی او را پیشبینی و براساس آنها برای دفاع یا حمله حریف برنامهریزی کند تا غافلگیرانه شکست نخورد». پدر «فراز» هم که کنار او نشستهاست، اضافه میکند: «شطرنج، بازی تحلیلهاست. وقتی کسی موقعیتهای مختلف حریفاش را درست تحلیل کند آن وقت میتواند بازی خوبی داشتهباشد و حریفاش را شکست دهد». «فراز» ادامه میدهد: «با این توضیحات شطرنج بازها دنبال تقویت تحلیل کردنشان هستند. یعنی ذهنشان را طوری تمرین میدهند تا برای حل کردن مسائل ریاضی و حتی موقعیتهای مختلف زندگی تحلیل درستی داشتهباشند».
ورزشی برای همه
«فراز» درباره خصوصیات رشته ورزشیاش میگوید: «شطرنج تنها ورزشی است که ورزشکارها به جای استفاده از جسم و تواناییهای بدنی از ذهنشان استفاده میکنند. در همه ورزشها زور بازو و قدرت بدنی حرف اول را میزند. بنابراین شرکتکنندهها باید شرایط جسمانی یکسانی داشته باشند؛ مثلا در یک سن یا از نظر وزن در یک سطح باشند اما شطرنج اینطور نیست. شرکتکنندهها از هر رده سنی، با هر جنسیتی و با هر میزان توانایی فیزیکی میتوانند با یکدیگر بازی کنند. بنابراین شطرنج شبیه هیچ ورزش دیگری نیست».
جنگ با محدودیتها
اولین سوالم که یادتان هست؟ پرسیده بودم شما کدام مهره از شطرنج زندگیتان هستید؟ «فراز» سوالم را اینطور پاسخ میدهد: «من دوست دارم وزیر باشم. وزیرخلاف مهرههای دیگر میتواند به هر سمتی برود، یعنی قدرت مانور بیشتری دارد. درست است که من مشکل جسمی کوچکی [در راه رفتن] دارم اما روحیهام قوی است و تلاش میکنم با قهرمانی در رشته خودم و به کمک بقیه مهارتهایم، محدودیتها را جبران کنم. من قبول دارم هرکسی مثل من که از نظر جسمی مشکلی دارد، محدودیتهایی هم دارد اما معتقدم که آدمها باید به جنگ محدودیتها بروند».