مطالبه محرومیت زدایی
رهبر انقلاب در حکم انتصاب روسای جدید ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) و بنیاد مستضعفان ،همچون احکام پیشین بر توانمندسازی اقشار ضعیف و آبادانی مناطق محروم تاکید کردند. ما در این گزارش، بنا بر آمار رسمی بر محرومترین مناطق کشور نظری افکندیم
نویسنده : صادق غفوریان
رهبر معظم انقلاب اسلامی روز گذشته در حکمی پرویز فتاح را به ریاست ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) و حسین دهقان را به ریاست بنیاد مستضعفان منصوب کردند. در احکام ایشان به فتاح و دهقان به طور ویژه بر موضوع رفع محرومیتهای اقشار ضعیف و توانمندسازی آنان و رسیدگی به مناطق محروم و آبادانی آن تاکید شده است.
توصیه ای همیشگی
البته، توصیه رهبر انقلاب در جهت توانمند سازی محرومان و تلاش برای پیشرفت مناطق محروم، همواره از مطالبات ایشان از مسئولان و به طور مشخص از روسای ستاد اجرائی فرمان حضرت امام (ره) و بنیاد مستضعفان بوده است.
حرکت با شتاب در مسیر تکلیف
بی شک تاکید رهبر انقلاب بر امر محرومیت زدایی توسط بنیاد مستضعفان، جدا از وظیفه قانونی این بنیاد یعنی اهتمام بر امر مستمندان و محرومان که از بدو تاسیس در سال 1357 برایش تعیین شده، تلاش برای کاهش آلام و رنج محرومان و توانمندسازی این اقشار است. این مهم در سال های اخیر و به واسطه برخی ناثباتی های اقتصادی بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است.
عنوان محروم بر 30 درصد استان ها
آن طور که یکی از آخرین پیمایش های ملی نشان می دهد، 30 درصد استان های کشور در شمار «استان های محروم» قلمداد میشوند. این گزارش که با عنوان «پیمایش فقر» در سال 1400 توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی منتشر شد، استانهای ایران را از نظر سطح فقر مقایسه کرده است. بنا بر دادههای هزینه و درآمد خانوار، هرچند نرخ فقر در کل کشور حدود ۳۰ درصد است، اما در استانی مانند سیستان و بلوچستان، این نرخ بالاتر از ۵۰ درصد است. یعنی بیش از نصف مردم این استان کمتر از خط فقر محاسبهشده برای آن مخارج داشتهاند.در این فهرست به ترتیب بیشترین محرومیت با این استان ها مواجه می شویم: سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی، هرمزگان، لرستان، گلستان، کرمان، کهکلویه و بویر احمد، همدان، ایلام و خراسان جنوبی.
محرومترین ها
اطلاعات پایگاه رفاه ایرانیان هم در کنار داده هزینه و درآمد خانوار، منبعی برای محاسبات رفاهی وزارت رفاه است. گزارش پایش فقر شاخصی از محرومیت با توجه به این اطلاعات پایگاه رفاه را بنا کرده است؛ محرومترین استان کشور سیستان و بلوچستان است با نمره محرومیت ۵۸.۲۲ درصد. پس از آن هم خراسان شمالی، گلستان و کردستان قرار دارند. در پایین جدول استانها هم تهران با نمره محرومیت ۱۵.۴۴ درصد کمترین محرومیت را دارد. اوضاع استانهای اصفهان، یزد و البرز هم از منظر این شاخص خوب است.
ترکیب این اطلاعات با داده و هزینه مرکز آمار و اطلاعات سامانه شاپرک، یک رتبهبندی جامع از استانها از نظر محرومیت را تشکیل داده که در آن هم سیستان و بلوچستان محرومترین استان است. اما استان یزد در این رتبهبندی کمترین محرومیت را در سال ۱۴۰۰ داشته است. شهرستان بشاگرد در هرمزگان و فنوج در سیستان و بلوچستان هم محرومترین شهرستانهای کشور محسوب میشوند.
20 شهر محروم
همچنین 20 شهر محروم کشور نیز شناسایی و معرفی شدهاند که نام 11 شهرستان از استان سیستانوبلوچستان و سه شهرستان از استان کرمان در آن دیده میشود. مرور این نتایج از آن جهت ضرورت دارد که بنیاد مستضعفان به ویژه بازوی اجرایی آن در بخش محرومیت زدایی یعنی بنیاد علوی باید همچون گذشته نگاه ویژه تری به این مناطق معطوف کند.