جنسیت فرزند؛ از تعیین تا تغییر
![](http://khorasannews.com/content/upload/a96f218e-5c3b-4751-a9d9-cfaf34c3ac22.jpg)
شوهر و خانواده شوهرش گفته اند که این نوه باید حتما پسر باشد تا بتواند وارث نام و مال آنها شود. زن، با استرس زیاد، در مطبی واقع در خیابان فرمانیه تهران نشسته است تا با نظر دکتر متخصص و روشی آزمایشگاهی، جنسیت فرزندش را تعیین کند. پزشک به او گفته است که این عمل آزمایشگاهی، با داروهایش، چیزی نزدیک 12میلیون تومان برایش تمام میشود، اما او میگوید حاضراست چند برابر این مبلغ را بدهد و رضایت خانواده شوهر را جلب کند.
دختر یا پسر؟ مسئله این نیست، وسوسه این است! زن بودن یا مرد بودن از ابتدای تاریخ بشریت مسئله مهمی بوده، اما اهمیت این مسئله به موازات رشد فکری بشر، کمتر شده است؛ زیرا فارغ از جنسیت افراد، تواناییهای آنها ملاک سنجش آن هاست. در باورهای دینی و مذهبی همه ادیان، هر کودکی که پا به این دنیا میگذارد بر اساس مقدرات الهی، همه ویژگیهای او، اعم از ظاهر، جنس و حتی خلق و خو شکل میگیرد و کودک بر این اساس به دنیا میآید. اما برخی انسانها برآنند تا آن را به شکلی که باب میلشان است تغییر دهند!
پسر وارث تاج و تخت است
استرس در نگاهش موج میزند. دائما به منشی مطب غر میزند و میگوید کارش خیلی بیشتر از آن چیزی که منشی گفته بود، سخت و زمان بر شده است.
پروانه، زن جوانی که برای پسردار شدن به پزشک مراجعه کرده تا در آزمایشگاه باردار شود، درباره این اقدام میگوید: اگر خانواده شوهرم این همه اسم و رسم برایشان مهم نبود، من هرگز چنین کاری نمیکردم. او ادامه میدهد: چون دو فرزند اولم دختر بوده اند، آنها گفته اند این یکی باید حتما پسر باشد.
زن جوان نگاه عمیقی به پرونده هایی که در دستش دارد میکند و میگوید: بیشتر از پنج ماه است هر هفته چند بار به مطب پزشک و درمانگاه مراجعه میکنم تا با نظر دکتر بتوانم باردار شوم؛ با تزریق مایع لقاح در رحم و در آزمایشگاه.
پروانه میگوید: مراحل قبل و بعد این کار، بسیار سخت است و تا زمان تشکیل نطفه و قطع داروها مسیر طولانی و سختی را گذراندیم. او از هزینههای این کار میگوید و این که خانواده شوهرش متمول هستند و چون از خاندانی اسم و رسم دار هستند که شوهر او تنها فرزند پسرشان است دوست دارند بعد از او هم پسری نام این خانواده را حفظ کند و اگر این فرزند پسر باشد، مزایا و شرایط خوبی برای خانواده شان به وجود میآید. پروانه اینها را که میگوید برای لحظات کوتاهی خوشحال میشود، اما باز هم غم در نگاهش خانه میکند و میگوید: با وجود این، خیلی نگرانم و همیشه استرس دارم. از وقتی این کار را کردم پشیمان شدم و همه اش نگران سلامتی بچه ام هستم و میترسم این کار نتیجه بخش نباشد.
قوانین تعیین جنسیت در ایران
انتخاب جنسیت از حدود سال 2004 میلادی (10 سال قبل) در ایران آغاز شده و با هدف کمک به متعادل سازی خانواده پیگیری میشود تا خانواده هایی که بنا به دلایلی، تمایل به داشتن فرزندانی از هر دو جنس دختر و پسر دارند، با این روش درمانی به خواسته خود برسند. با آن که حدود 10 سال از این روش باروری غیرطبیعی در کشور میگذرد، اما هنوز قانون یا آیین نامه مدونی در این باره وجود ندارد.
برخی مراکز درمانی هم بنا بر آیین نامههای داخلی یا قوانین و مقررات خود، شرایطی را برای متقاضیان در نظر گرفته اند، اما بررسی عواقب اخلاقی، زیستی و اجتماعی این کار و بحثهای قانونی و شرعی آن، مخالفان و موافقانی در همه کشورها و از جمله ایران، دارد که دلایل خاص خود را برای این موضوع ارائه میکنند. برخی نگران این موضوع هستند که انتخاب جنسیت باعث برهم خوردن تعادل جنسیتی جمعیت کشور شود. برای رعایت این امر، انتخاب جنسیت فقط برای خانواده هایی انجام میشود که نخست دو فرزند یک جنس داشته باشند و از جنس مخالف فرزندی نداشته باشند. دوم آن که، احتمال و امکان تبعیض جنسیتی در خانواده وجود نداشته باشد؛ به این معنی که در این مراکز خانوادهها تحت مشاوره قرار میگیرند تا مشخص شود دلیل منطقی و قانع کنندهای برای انتخاب جنسیت فرزند دارند یا آینده و سرنوشت خانواده به این انتخاب وابسته است یا خیر؟ اگر ضرورتی وجود نداشته باشد به طور حتم متخصصان از انجام این کار خودداری خواهند کرد.
تعیین جنسیت با اطمینان صد درصد
منشی مطب درمان ناباروری در خیابان فرمانیه میگوید: در نخستین زمانی که لقاح انجام میشود و کروموزومها با هم ترکیب میشوند، جنسیت مشخص میشود و دیگر نمیتوان آن را تغییر داد، اما راه هایی وجود دارد تا شما قبل از این که نطفه بسته شود، خودتان به صورت آزمایشگاهی، با ترکیب ژن ها، جنسیت را مشخص کنید. او توضیح میدهد: البته راههای ساده تری هم وجود دارد که بسیار کم هزینه است، اما این راهها قطعی نیست و نمیتوان در هیچ کدام از روشهای دیگر یقیناً به زوجها اطمینان داد که فرزندشان دختر یا پسر میشود. منشی آزمایشگاه درباره مراجعان انتخاب جنسیت میگوید: برخلاف تصور همه، بیشتر افرادی که اینجا میآیند مایلند فرزندشان دختر باشد و تعداد کمتری دوست دارند پسر داشته باشند.
از سوی دیگر، برخلاف تصور همه، پولدارها و طبقه اعیان دنبال تعیین جنسیت نیستند، بلکه بیشتر مراجعان ما وضع مالی متوسط دارند، اما برایشان دختر یا پسر بودن فرزندشان یک دغدغه مهم است. او میگوید: با روش IVF در آزمایشگاه، اسپرم مرد با تخمک زن ترکیب میشود و چون دختر یا پسر بودن بر اساس علم ژنتیک و فرمول مشخص نحوه ترکیب کروموزوم هاست، نتیجه کار کاملا قطعی است.
در این روش، همان کارهایی که برای زوجهای نابارور انجام داده میشود، برای خانم هایی که ناباروری ندارند هم انجام میشود. منشی میگوید: برای تعیین جنسیت روشهای ساده تری نیز وجود دارد که درصد اطمینانشان صد درصد نیست اما تا حدود ۸۰ درصد جواب مثبت میدهند. یکی از این روش ها، تزریق اسپرم به داخل رحم است.
حکم شرعی تعیین
یک کارشناس مذهبی درباره حکم شرعی تغییر جنسیت در اسلام میگوید: در روشهای تعیین جنسیتی که در حال حاضر در دنیا و در کشور ما انجام میشود؛ دو روش کاملا آزمایشگاهی است که البته قطعیت این دو روش از سایر روشها خیلی بیشتر است و تقریبا میتوان گفت روشهای دیگر مانند رژیم غذایی و روز تخمک گذاری هیچ قطعیتی ندارند. از نظر شرعی و مذهبی تقریبا همه مراجع تقلید و آیات عظام معتقدند تعیین جنسیت چه با روش ساده و چه آزمایشگاهی جایز است و مشکلی ندارد.
حجت الاسلام محسن محبوب درباره حکم شرعی انتخاب جنسیت، میگوید: اگرچه از نظر فقها تعیین جنسیت جایز است، اما اگر در نظر فردی دختر یا پسر بودن ملاک باشد، طوری که یک جنس را نسبت به جنس دیگر ارجح بداند، از نظر قرآن این ظلمی بزرگ است. او ادامه میدهد: در آیه 11 سوره نساء خداوند میفرماید: تو چه میدانی دختر بهتر است یا پسر؟ و حتی حدیثی داریم که به امام چهارم (ع) گفتند: خانمتان بچه دار شده است. امام (ع) پرسید: سالم است؟ و خدا را شکر کردند.
گفتند: نمیپرسید که پسر است یا دختر؟ امام (ع) فرمودند: نه نمی پرسم، چون فرقی ندارد. چون قرآن میفرماید: شما نمیدانید کدام بیشتر به دردتان میخورد. این کارشناس مذهبی عنوان میکند: حتی درباره تعیین جنسیت در آیه 49 سوره شورا آمده است: خدا به هر کس بخواهد دختر و به هرکس بخواهد پسر میدهد و دختر دادن را اول گفته است. حدیث داریم کسی که فرزند اولش دختر باشد، نشان دهنده این است که انسان سعادتمندی است و اگر کسی بچه دار شد و بین دختر و پسر خود فرق گذاشت، نشان دهنده این است که توحید ضعیفی دارد.