اما واگرهای خاک سرخ هرمز؛ازخام فروشی تا نپرداختن سودسهام مردم
نویسنده : علیرضا کافی kafi@khorasannews.com
معدنی 200هزار تنی از خاک سرخ در قلب جزیره هرمز ،سال هاست این جزیره کوچک در هشت کیلومتری بندرعباس را در کانون توجه ها قرار داده است.ذخیره ای با ارزش که از زمان حضور انگلیسی ها در ایران تا امروز به چشم یک فرصت اقتصادی به آن نگاه شده است.البته نظر ها راجع به خاک سرخ هرمز بسیار است.
از گزارش ها و خبرهای مختلف راجع به خام فروشی خاک هرمز به کشورهای همسایه تا بی کلاه ماندن سر هرمز نشینان از سود سهامی که قرار بود از سود ناشی از فروش خاک هرمز به این مردم داده شود.اگرچه مسئولان کارخانه باستان معدن پودر هرمز هرگونه خام فروشی خارجی خاک ارزشمند این جزیره را که در صنایع مختلف رنگ سازی، لوازم آرایشی بهداشتی ،رنگ های ضد زنگ،کاشی ،سرامیک و لعاب سازی کاربرد دارد، انکار و خبرهای منتشر شده درباره خام فروشی و هرگونه صادرات این خاک به کشورهای خارجی را تکذیب می کنند اما گلایه های مردم هرمز از پرداخت نشدن سود سهامشان از استخراج و فروش خاک جزیره ای که استخراج خاک آن از سال 80به صورت رسمی به شرکت باستان معدن پودر هرمز سپرده شده است موضوع هرمز و فروش خاک سرخ آن را همچنان داغ نگه می دارد.
خاکی که به گفته اسماعیل کهرم، مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هرگونه برداشت از آن برخلاف قوانین برداشت خاک از جزایر خلیج فارس است و علاوه بر آسیب رساندن جدی به محیط زیست دریایی،باید برای تولید هر یک سانتی متر آن 400 سال انتظار کشید.این کارشناس محیط زیست معتقد است که برای تولید کاشی،سرامیک و بتن آن قدر خاک در کویرهایمان داریم که نباید محیط زیست دریایی منطقه را به نابودی بکشانیم.سال 80 معدن خاک سرخ هرمز از طریق انجام مزایده از سوی شرکت سهامی کل معادن ایران و با هماهنگی وزارت صنایع و معادن به شرکت باستان معدن هرمز واگذار شد اما چند سال بعد از این واگذاری مقرر شد تا 60 درصد از سهام شرکت بهره بردار که آن روز به صورت توافقی 20میلیارد ریال برآورد شده بود، از طریق تعاونی مرز نشینان هرمز به صورت اقساط به ساکنان این جزیره واگذار شود. در سال 93 سرانجام سه هزار سهم آماده سازی شدو در بهمن ماه 93به صورت نمادین به خانواده های شهدا تقدیم شد تا کار توزیع سهام کلید بخورد.
گلایه های مردم هرمز از پرداخت نشدن سود سهام
پیدا کردن چند نفر از مردم هرمز برای گفت وگویی کوتاه کار چندان سختی نیست اما جزیره کوچک است و مردمش علاقه ای ندارند نامشان بر سر زبان ها بیفتد.احمد بومی جزیره است و درباره سهام و سود آن می گوید:چند سال قبل که برداشت خاک را شروع کرده بودند می گفتند قیمت هر تن خاک هرمز حدود 600دلار است. ،آن روز ها دلار هزار تومان بود اما امروز که دلار بالای سه هزار تومان است بازهم می گویند هر تن خاک هرمز 600هزار تومان است و هنوز بدهی مردم از بابت خرید 60درصد از سهام کارخانه تسویه نشده است.یکی دیگر از بومی های هرمز به خراسان می گوید: آن طور که می گویند 60درصد از سهام معدن خاک سرخ برای مردم است ،برگه هایی را هم به ما داده اند اما ازپول خبری نیست.
ثابت ماندن قیمت خاک با وجود افزایش قیمت دلار!
پیش از اینکه به سراغ محمد مهدی خزعلی رئیس هیئت مدیره کارخانه پودر خاک سرخ هرمز بروم نگاهی به مصاحبه بهمن ماه چهار سال قبل او با رسانه ها می اندازم.خزعلی در گفت وگو با شبکه اطلاع رسانی مانا از ارسال محموله ای 25 تنی پودر خاک سرخ و 50 تنی کلوخه خاک به کشورهای پاکستان و هند خبر داده بود تا در صورت پذیرفته شدن ماهانه 100تا 150تن پودر خاک سرخ به این دو کشور صادر شود.او در همان ایام قیمت هر تن خاک سرخ هرمز را در بازارهای جهانی بین 400تا 800دلار اعلام کرده بود و این که با قیمت روز دلار قیمت خاک در ایران هر تن 600هزار تومان برآورد می شد. اکنون اما خزعلی در گفت وگو با خراسان هرگونه صادرات خاک هرمز را نفی می کند و برخی اخبار منتشر شده را تهمت و دروغ می داند. او می گوید: هیچ ثبت صادراتی در بندر هرمز انجام نشده و اگر کسی ادعای قاچاق خاک را دارد باید آن را اثبات کند.
او می گوید :تنها صادرات صورت گرفته طی این سال ها ارسال 20تن به پاکستان و یک شناور 500تنی به کویت بوده است.او قیمت هر تن خاک هرمز را همچنان 600هزار تومان می داند و این که بر اساس این قیمت بدهی دو میلیارد تومانی مردم هرمز به شرکت،ناشی از اعطای 60درصد از سهام به تازگی تمام شده و از این ماه به بعد مردم می توانند در سود فروش سهیم باشند. خزعلی اشاره ای به افزایش سه برابری قیمت دلار و این که آیا در این سال ها ارزش ریالی خاک هرمز افزایش یافته است یا خیر نمی کند و قیمت هر تن خاک را همان قیمت چهار سال قبل می داند.
خاک هرمز تنها مصرف داخلی دارد
خزعلی معتقد است خاک هرمز به خارجی ها خام فروشی نمی شود اما در پاسخ به این که آیا این خاک خام فروشی داخلی دارد یا خیر؟ می گوید: امروزه این خاک در صنایع رنگ سازی ،بتنی،موزائیک و کاشی سازی کاربرد دارد اماتلاش می شود تا با ایجاد تغییر بر روی خاک آن را فراوری کرده و خام فروشی داخلی اش نیز قطع شود.با این کار ارزش افزوده ای تقریبا دو برابری نصیب مردم هرمز خواهد شد.
دلیل پرداخت نشدن سود به مردم
درحالی که بهمن ماه سال گذشته خبرهای منتشر شده از سوی مسئولان استانی و شرکت باستان معدن هرمز حکایت از پرداخت سود سهام مردم در بهمن 93داشت ،اما با گذشت یک سال از آن تاریخ و گلایه های مردم بومی هرمز از پرداخت نشدن سود سهام برای دریافت پاسخی روشن به سراغ دکتر مصطفی معصوم تبریزی ناظر درزمینه واگذاری سهام به مردم هرمز می رویم .
دکتر مصطفی معصوم تبریزی به خراسان می گوید:مقرر شد تا 60درصد از سهام شرکت که در آن زمان دو میلیارد تومان قیمت گذاری شده بود به مردم واگذار شود و مردم به صورت اقساط این پول را به شرکت باستان معدن پرداخت کنند.اما از آن جا که مردم هرمز پولی نداشتند قرار بر این شد تا این پول از سود 60درصد ناشی از فروش خاک کسر شود.وی اما به این نکته هم اشاره می کند که علاوه بر این دو میلیارد تومان ،دو میلیارد تومان نیز بدهی های لیزینگی و متفرقه وجود داشت که باید به نسبت 60به 40پرداخت می شد.
تبریزی با تاکید بر این که وظیفه او در این پروژه تنها نظارت بر حسن اجرای انتقال سهام به مردم هرمز بوده است که به درستی نیز انجام گرفته است می گوید :بر اساس حساب های مالی تا امروز تمامی بدهی سهامداران از بابت خرید سهام شرکت پرداخت شده است و از امروز به بعد هرخاکی در هرمز به فروش برود باید به میزان 60به 40درآمدش توزیع شود.وی تعداد سهام توزیع شده را نیز شش هزار و 200برگ سهم اعلام می کند و این که از 25سال عمر تعیین شده برای معدن 15سال باقی است و مردم می توانند از منافع آن بهره مند شوند.حال باید منتظر ماند که آیا اهالی هرمز از عواید فروش خاک این جزیره بهره مند خواهند شد ومانند سهامداران خصوصی این معدن از فروش خاک سرخ هرمز به سودی خواهند رسید؟
مهم ترین نکات پرونده
رئیس هیئت مدیره کارخانه پودر خاک سرخ هرمز: خاک هرمز به خارجی ها خام فروشی نمی شود
می گویند 60درصد از سهام معدن خاک سرخ برای مردم است ،برگه هایی را هم به ما داده اند اما ازپول خبری نیست
هیچ ثبت صادراتی در بندر هرمز انجام نشده و اگر کسی ادعای قاچاق خاک را دارد باید آن را اثبات کند
برای ساخت هر سانتی متر خاک این جزایر باید 400سال زمان صرف شود
از امروز به بعد هرخاکی در هرمز به فروش برود باید به میزان 60به 40درآمدش توزیع شود