واردات 48 میلیون دلاری اسباب بازی و سهم 10 درصدی تولیدات داخلی
دانش پور - کافی است پشت ویترین مغازه اسباب فروشی بایستید تا انواع و اقسام اسباب بازی های وارداتی را که البته بیشتر آن ها چینی هستند جلوی چشمان شما خودنمایی کنند. اسباب بازی هایی که با رنگ و رویی شاد و زیبا کودکان را مشتاق به خرید می کند. این اسباب بازی ها بدون تردید ابزاری فرهنگی و لازم ترین ابزار آموزش و یادگیری آن ها هستند. به عبارتی شخصیت کودکان با همین اسباب بازی ها شکل می گیرد .اگر چه اهمیت این موضوع بر هیچکس پوشیده نیست اما به نظر می رسد بر واردات بی رویه این محصول فرهنگی به کشور نظارت و حساسیتی وجود ندارد.به گفته دبیر شورای نظارت بر اسباب بازی در سال 94 واردات اسباب بازی به کشور رقمی حدود 48 میلیون دلار بوده است. محمدحسین فرجو در گفت وگو با خراسان گفت: صنعت اسباببازی از نظر درآمدزایی پس از تجارت اسلحه، مواد مخدر و لوازم آرایش قرار دارد و بر پایه آمارهای منتشر شده طی سال های گذشته، سهم سرانه مصرف اسباببازی در آمریکا ۳۵۰ دلار، اروپا ۲۵۰ دلار و چین ۶/ ۳ دهم دلار است. وی از واردات حدود 48 میلیون دلار اسباب بازی به کشور در سال 94 خبر داد و گفت: این میزان اسباب بازی از طریق مبادی قانونی وارد کشور شده که ماهانه 4 میلیون دلار واردات اسباب بازی بوده است.
کاهش 55 درصدی واردات اسباب بازی در سال 91
وی افزود: بالاترین رقم واردات اسباب بازی در سال 90 با همین مقدار و رقمی نزدیک به 48 میلیون دلار بوده است اما بعد از سال 90 این موضوع سیر نزولی پیدا کرد و ما شاهد کاهش 55 درصدی واردات اسباب بازی در سال 91 بودیم این مسئله در سال 92 نیز 32 درصد کاهش داشت و سرانجام این سیر نزولی تا سال 93 به ثبات رسید و در سال 94 نیز میزان واردات اسباب بازی به رقم سال 90 که بالاترین میزان واردات بود رسید.دبیر شورای نظارت بر اسباب بازی علت روند سیر نزولی واردات از سال 91 را افزایش قیمت دلار عنوان کرد و گفت: در این زمان قیمت هر دلار به 3 تا 4 هزار تومان رسید و واردکنندگان اسباب بازی ترجیح دادند شرایط بازار به ثبات برسد تا برای واردات اسباب بازی متناسب با کشش بازار تصمیم گیری کنند از همین رو میزان واردات اسباب بازی در سال 91 حدود 55 درصد کاهش پیدا کرد.
وی کاهش 55 درصدی واردات اسباب بازی در سال 91 را عاملی در جهت تقویت تولید اسباب بازی در کشور برشمرد و گفت: در این سال با توجه به کاهش واردات اسباب بازی، تولیدکنندگان داخلی خلاء را حس کرده و شروع به تولید بیشتر کردند و تلاش کردند با ارائه طرح های جدید و متنوع بتوانند این بازار را پر کنند و خوشبختانه از سال 91 به بعد شاهد بودیم، تولید کنندگان داخلی با تلاش بیشتر به فعالیت پرداختند.از طرفی تولید کنندگان اسباب بازی و گروه های مختلف به خصوص شرکت های دانش بنیان به این حوزه ورود پیدا کردند که برخی از تولیدات آن ها به درجه ای از کیفیت رسید که به خارج از کشور صادر شد به نحوی که ما به کشورهای فرانسه ترکیه و آسیای میانه اسباب بازی صادر کردیم. این امر به صورت تصاعدی انجام شد و ما در سال گذشته نه تنها شاهد رشد بسیار خوبی در این حوزه بودیم بلکه تعدادی از این تولید کنندگان داخلی در جشنواره ملی که در سال 94 برگزار شد مورد تقدیر قرار گرفتند .فرجو افزود: از سوی دیگر واردات اسباب بازی های خلاقانه، فکری، آموزشی و کمک آموزشی که در سال 81 زیر یک درصد بود در این سال ها اوج گرفت و مربیان و معلمان در مراکز آموزشی از این حوزه اسباب بازی ها که می تواند در رشد کودک موثر باشد و خلاقیت ایجاد کند استفاده کردند و امروز شاهدیم که نزدیک به 15تا 20 درصد اسباب بازی های وارد شده به کشور در این حوزه تعریف می شود. ضمن آن که شورای نظارت بر اسباب بازی از همان ابتدا اعلام کرد این گونه اسباب بازی ها برای صدور مجوز از تخفیف هایی برخوردارند و این موضوع را تا کنون اعمال کرده است.
ثبت 385 طرح اسباب بازی در سال 94
وی همچنین از ثبت 385 طرح اسباب بازی در سال 94 و صدور گواهینامه برای آن ها خبر داد و افزود: در این بین حدود 340 نمونه تولید تجاری داشتیم که وارد بازار شدند و 74 نمونه هم به خاطر کپی برداری از نمونه های خارجی شرایط ثبت نداشتند اما از آن جا که از نظر فرهنگی بدون اشکال بودند فقط مجوز تولید گرفتند. وی خاطرنشان کرد: به هر صورت پس از سال 90 کاهش واردات منجر به رشد تصاعدی تولیدات داخلی و تنوع آن ها شد به نحوی که اگر در سال 90 می گفتیم 95 درصد اسباب بازی های کشور متعلق به کشورهای خارجی و 5 درصد متعلق به تولیدات داخلی بود امروز می توانیم بگوییم که این سهم افزایش داشته است و 10 درصد اسباب بازی های موجود تولید داخلی است و امیدواریم با برگزاری جشنواره ملی اسباب بازی و استفاده از تسهیلات و امکاناتی که معاونت فناوری ریاست جمهوری و صندوق کارآفرینی امید برای حوزه اسباب بازی فراهم کرده بتوانیم تولید داخلی بیشتری داشته باشیم .
فرجو خاطرنشان کرد: البته اسباب بازی های تولید داخلی بیشتر در شهرستان ها و استان های کشور وشهرهای کوچک توزیع می شود. چرا که در شهرهای بزرگ مردم علاقه دارند اسباب بازی های خارجی را به واسطه برخورداری از مکانیزم و امکانات بیشتر خریداری کنند. این در حالی است که در برخی موارد کیفیت برخی از تولیدات داخلی به اندازه ای مطلوب بوده است که تولید کننده داخلی آن را به دبی صادر کرده و بازرگان ما مجددا از دبی خریده و وارد ایران کرده است . چرا که تولید کننده نمی خواسته کالای وی درداخل به عنوان تولید داخلی مطرح شود.هر چند اکنون شرایط کار متفاوت شده است و از سال 90 به بعد بازار تولید داخلی را ساماندهی کردیم .
مجوز ایجاد رشته طراحی اسباب بازی اخذ شده است
دبیر شورای نظارت بر اسباب بازی با بیان این که مراجعه به ما از طریق افرادی که علاقه مند به ورود به حوزه تولید اسباب بازی هستند رشد فزاینده ای داشته است گفت: درتلاش هستیم تا به صورت پایه زیرساخت های لازم برای این کار را فراهم کنیم و به این منظور مجوز ایجاد رشته طراحی اسباب بازی اخذ شده است و به دنبال تصویب برنامه های آموزشی دیگر هستیم تا آن ها را با همکاری وزارت علوم اجرایی کنیم و زیرساخت های لازم فراهم شود. وی ابراز امیدواری کرد با ورود متخصصان و دانشگاهیان در رشتههای هنر، فیزیک، مکانیک، شیمی و شرکتهای دانش بنیان این بخش روز به روز تقویت شود و سهم اسباب بازیهای داخلی در بازار افزایش یابد.فرجو همچنین با تاکید بر ضرورت ورود فناوری روز به ایران برای تولید اسباب بازی و تاکید بر سهم ناچیز صادرات اسباب بازی اظهار داشت: لازم است به جای واردات، تولید داخلی جایگزین شود به این شرط که تولید بتواند در حوزه قیمت های بازار هم رقابت داشته باشد. ضمن آن که چین از کشورهایی است که برای این که بتواند بازارهای سایر کشورها را فتح کند اقدامات خود را با طرح دامپینگ ( صادرات یک کالا با قیمت کمتر از هزینه های تمام شده) انجام می دهد.
وی افزود: در حال حاضر تولید کنندگان داخلی اسباب بازی ، تولیدات بسیار ناچیزی دارند و با توجه به این که بحث توزیع نابسامان است همین تعداد هم با مدت زمان زیادی جذب بازار می شود از این رو در حوزه توزیع و فروش نیازمند کار جدی هستیم ضمن آن که تلاش داریم تا با کمک صندوق کار آفرینی امید وام هایی با کارمزد پایین در اختیار تولید کنندگان قرار دهیم .
نظارت بر حوزه اسباب بازی نیازمند یاری تمام دستگاه ها
دبیر شورای نظارت بر اسباب بازی همچنین درباره تطابق اسباب بازی ها با فرهنگ کشورمان اظهار داشت: تولیدات داخلی اسباب بازی باید مجوز فرهنگی داشته باشد ضمن آن که به دلیل طرح مسائلی چون وجود مغایرت فرهنگی ، بحث هولوگرام اسباب بازی مطرح شد که به معنای شناسنامه دار شدن این کالا ها بود از این رو برای این که تولید کننده امکان تولید داخلی داشته باشد باید دارای هولوگرام شورای نظارت باشد. مصرف کننده نیز می تواند با ارسال شماره هولوگرام به سامانه 30007410 شناسنامه کالا را از طریق تلفن همراه دریافت کند.
وی افزود: یکی از اقداماتی که باید در سال 95 به آن بپردازیم نظارت بر بازار عرضه و فروش است اگر چه 8 دستگاه نظارتی ؛ نظارت بر این حوزه را برعهده دارند ولی از آن جا که حوزه تولید اسباب بازی یک کار ملی است برای ساماندهی آن، همه دستگاه ها باید کمک کنند.
سرانه مصرف اسباب بازی ایران 5 دلار
فرجو همچنین با اشاره به این که صنعت اسباببازی از نظر درآمدزایی پس از تجارت اسلحه، مواد مخدر و لوازم آرایش قرار دارد اظهار داشت : بر پایه آمارهای منتشر شده ، سهم سرانه جهانی مصرف اسباببازی در آمریکا ۳۵۰ دلار، اروپا ۲۵۰ دلار و چین ۶/ ۳ دهم دلار و سهم سرانه مصرف اسباببازی در ایران پنج دلار و میانگین جهانی آن ۳۴ دلار است.
آلودگی در اسباب بازی های قاچاق
دبیر شورای نظارت بر اسباب بازی در مورد غیر بهداشتی و استاندارد نبودن برخی از اسباب بازی های واردشده با تاکید بر انجام نظارت بر این موضوع اظهار داشت : به منظور بررسی این موضوع اسباب بازی ها به آزمایشگاه ها ارسال می شود. اگر چه سازمان استاندارد نیز پس از بررسی و آنالیز مواد اولیه آن ها میزان آلودگی را بسیار ناچیز اعلام کرده است. این آلودگی ها شامل این بوده که در برخی موارد میزان سرب رنگ یک نوع اسباب بازی بیشتر بوده یا مواد اولیه سرب بالاتری داشتند. اگر چه وجود این گونه آلودگی ها بیشتر در اسباب بازی هایی است که از مسیرهای غیرقانونی و قاچاق وارد کشور می شود چرا که کنترل و نظارتی بر آن ها صورت نمی گیرد.
25 درصد اسباب بازی ها قاچاق هستند
وی با بیان این که 25 درصد اسباب بازی های واردشده قاچاق هستند گفت: بر اساس اعلام ستاد مبارزه با کالاهای قاچاق با ضرب عدد 5 بر کشفیات صورت گرفته می توان میزان اقلام قاچاق را مشخص کرد که با فرض حداکثر میزان اسباب بازی قاچاق که در واحدهای صنفی دیده می شود ، می توان گفت 25 درصد اسباب بازی ها ی وارد شده به کشور به صورت قاچاق است. از این رو برنامه ریزی و اقدامات اولیه ای را با چند دستگاه نظارتی در سال 94 انجام دادیم که آن را در سال 95 اجرایی خواهیم کرد.
تولیدکنندگان اسباب بازی حمایت نمی شوند
اظهارات دبیر شورای نظارت بر اسباب بازی در حالی است که به گفته یکی از تولید کنندگان اسباب بازی، نداشتن حاشیه امن و همچنین ناکافی بودن نظارت ها توسط این شورا برای ممانعت از کپی برداری غیرقانونی تولیدات، از مشکلات موجود بر سر راه تولیدکنندگان اسباب بازی است.
محسن علیزاده با اشاره به حمایت نشدن از تولید کنندگان این حوزه به دلایل بی رغبتی تولید کنندگان داخلی برای ورود به این حوزه اشاره کرد و گفت: عدم حمایت از تولید کننده داخلی ، مواد اولیه گران ، مناسب نبودن کیفیت محصولات داخلی برای رقابت با اسباب بازی های خارجی و به صرفه نبودن ورود به این حوزه و همچنین نداشتن حاشیه امن از دلایلی است که تولید کنندگان را برای ورود به تولید اسباب بازی منصرف می کند.
وی ادامه داد : از آن جا که مواد اولیه تولید اسباب بازی گران است عملا برای تولید کننده به صرفه نیست که در مقابل اسباب بازی های ارزان قیمت چینی وارد رقابت شود و اگر قرار باشد که تولید کننده کالای خود را با قیمت پایین عرضه کند عملا ناچار است از کیفیت کار بکاهد.وی افزود: علاوه بر این متاسفانه در داخل کشور قانونی برای تولید اسباب بازی داخلی وجود ندارد و تولید کننده حاشیه امن ندارد به عبارتی تولید کننده نمی داند که در صورت سرمایه گذاری و فعالیت در این حوزه چه سرنوشتی خواهد داشت .وی همچنین خاطرنشان کرد: می توان با تقویت پتروشیمی در کشور و پایین آوردن قیمت مواد اولیه به تولید داخل بها داد و عملا واردات را کنترل کرد. ضمن آن که نداشتن صنف اسباب بازی مشکلات این گروه از تولید کنندگان را بیشتر کرده است.
کپی برداری غیرقانونی از تولیدات داخلی
این تولید کننده اسباب بازی کپی برداری غیرقانونی از تولیدات داخلی را مشکل دیگری برشمرد که برخوردی با آن صورت نمی گیرد و توضیح داد: از نظر قانونی شورای نظارت بر اسباب بازی وظیفه دارد کارها را ثبت کند و بعد از ثبت اجازه کپی برداری از آن ها را ندهد ولی این شورا در این زمینه ضعیف عمل می کند و قدرت اجرایی ندارد.
جرات ورود به عرصه تولید انبوه و صادرات را نداریم
اصغری نیز تولید کننده اسباب بازی است که پس از دانش آموختگی با هدف تولید و اشتغال زایی به سراغ تولید بازی های فکری خلاقانه رفته است. وی که از نبود حمایت های دولتی و اختصاص نیافتن تسهیلات برای این گونه فعالیت ها گلایه دارد، اظهار داشت: متاسفانه با توجه به این که حمایتی از ما صورت نمی گیرد جرات ورود به عرصه تولید انبوه و صادرات را نداریم. وی خاطرنشان کرد: علاوه بر این متاسفانه مردم ما هنوز عروسک ها و اسباب بازی های چینی را به کالاهای داخلی ترجیح می دهند و این امر بازار تولید داخل را مانند دیگر عرصه های تولیدی با تهدید مواجه کرده است.