خوانندگان محترم! در صفحه حقوقی روزنامه خراسان، پاسخگوی پرسش های حقوقی شما هستیم. شما می توانید پرسش های خود را در تمام زمینه های حقوقی، از طریق پیامک به شماره 2000999 ارسال کنید. لطفاً در ابتدای متن پیامک حتما کلمه «حقوقی» را قید فرمایید.
پرسش:
آیا اگر کسی در تصادف رانندگی فوت کند، دیه او مشمول انحصار وراثت و پرداخت مالیات می شود؟
پاسخ:
خیر، از دیه مالیات دریافت نمی شود. بند نخست ماده 24 قانون مالیات های مستقیم مصوب 1395 مقرر داشته است: «وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس انداز خدمت و مزایای پایان خدمت؛ مطالبات مربوط به اخراج، بازخرید و خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه های تامین اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط موسسات بیمه یا بیمه گذار و یا کارفرما از قبیل بیمه عمر، خسارات فوت و همچنین دیه و مانند آن ها حسب مورد که یک جا و یا به طور مستمر به ورثه متوفی پرداخت می گردد» مشمول مالیات نمی شود. بنابراین مالیاتی به دیه پرداختی به ورثه تعلق نخواهد گرفت. در قانون مجازات اسلامی، از دیه به عنوان یکی از مجازات های پنجگانه نام برده شده است، مطابق این قانون دیه مالی است که در شرع برای جنایت علیه تمامیت جسمانی اشخاص تعیین شده است. اگر چه دیه مجازات است اما ماهیت آن دین بوده و با فوت مقصر (محکوم علیه) از دارایی وی قابل مطالبه خواهد بود. از دیگر سو، دیه در حکم اموال به جا مانده از محکوم له (متوفی) محسوب می شود و طبق اصول مذکور در قانون مدنی، بعد از پرداخت بدهی های متوفی بین ورثه تقسیم خواهد شد. به بیان دیگر، ابتدا تمامی دیون متوفی اعم از ممتاز (مهریه، زوجه) و دیون عادی مشارالیه پرداخت میشود و اگر مبلغی باقی ماند، بین ورثه تقسیم می شود.
پرسش:
از فردی 40 میلیون تومان طلب دارم. فرد بدهکار خانه ای داشت که قول داد پس از فروش خانه، طلب من را از بهای آن بپردازد. این موضوع در قولنامه فروش هم ذکر شده است. اما فرد بدهکار مجدداً منزلش را بابت طلب من از خریدار منزل، رهن کرده است و پول را به من پرداخت نمی کند. چطور می توانم حقم را بگیرم؟
پاسخ :
برای وصول طلب خود باید به دادگاه حقوقی صالح (یعنی دادگاه محل اقامت بدهکار) دادخواستی تقدیم و در آن از دادگاه درخواست کنید که بدهکار و خریدار را به پرداخت طلب شما محکوم کند. در این موارد، باید با ارائه دلیل، بدهکاری خواندگان (بدهکار و خریدار) را اثبات کنید. از جمله می توانید به رسید عادی یا فیش واریزی یا شهادت شهود یا آنچه در قرارداد فروش در مورد طلب شما نوشته شده است، استناد کنید. به این ترتیب، با استناد به مواد 1284، 1289 و 1301 قانون مدنی و نیز ماده 198 قانون آیین دادرسی مدنی، محکومیت خواندگان را درخواست کنید. خسارت تاخیر تادیه (یعنی خسارت دیرکرد یا تاخیر در پرداخت) در مورد مطالبات عادی از تاریخ مطالبه تا زمان پرداخت مورد حکم قرار می گیرد. بنابراین، می توانید قبل از تهیه مدارک و پرداخت هزینه ها و تقدیم دادخواست، از طریق ارسال «اظهارنامه مطالبه وجه» از طریق تکمیل فرم مخصوص اظهارنامه و ارسال آن از طریق دایره اظهارنامه دادگاه حقوقی محل اقامت خود، دلایلتان را در مورد دعوای مزبور تکمیل کنید. درخور ذکر است در صورتی که خریدار ملک، پرداخت بدهی به طلبکار را تعهد (یا ضمانت) کرده باشد مطابق بند نخست ماده 292 قانون مدنی، تبدیل تعهد به اعتبار تبدیل مدیون صورت گرفته و مدیون اصلی نسبت به پرداخت، بری شده است . به این معنا که شما فقط حق مراجعه به خریدار ملک را دارید. از سوی دیگر، ممکن است تعهد خریدار، تکرار تعهد مدیون به پرداخت دین به شما باشد؛ به این صورت که ضمن مبایعه نامه صرفاً تعهد به پرداخت دین را کرده است، که در این فرض صرفا میتوان بدهکار اصلی را خوانده دعوا قرار داد. فرض سوم صورتی است که خریدار و فروشنده هر دو مبلغ دین را به طور تضامنی تعهد کرده باشند. در این حالت می توان محکومیت هر دو را به پرداخت مبلغ دین از دادگاه تقاضا کرد.