«افزایش تولید و صادرات نفت، نیاز کشور است اما در کشوری که دارای بزرگ ترین ذخایر گازی و نفتی جهان است، واردات بنزین نباید انجام شود و مسئولان برای رفع این مشکل باید برنامه ریزی و اقدام کنند.» این بخشی از سخنان سه شنبه شب رهبر انقلاب در دیدار مسئولان نظام بود که در آن باز هم بر ضرورت جلوگیری از خام فروشی نفت و لزوم قطع واردات بنزین تاکید می شد. با این حال روند فعلی واردات بنزین و رسیدن آن به محدوده 10 میلیون لیتر در روز آن هم در شرایطی که چند پروژه پالایشگاهی با سرعتی اندک در حال توسعه هستند، این نگرانی را ایجاد کرده است که دغدغه های وزارت نفت برای رهایی از وابستگی به واردات بنزین جدی نیست. به ویژه در این میان، تعویق های مکرر در تکمیل فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس، رکوردی از وعده های عمل نشده را به جا گذاشته است.
تغییر در ترکیب سهامداران هم گره گشا نشد
پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس به عنوان نخستین پالایشگاه طراحی شده بر اساس خوراک میعانات گازی با ظرفیت 360 هزار بشکه در روز تعریف شده است. ساخت این پالایشگاه با 700 هکتار مساحت از سال 1385 آغاز شده است و با بهره برداری کامل از آن روزانه 35 میلیون لیتر بنزین (عدد اکتان 95) و 14 میلیون لیتر گازوییل به ظرفیت تولید فرآورده های نفتی کشور اضافه می شود. ترکیب سهامداران این پالایشگاه در ابتدا عبارت بود از: شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران (48 درصد)، شرکت سرمایه گذاری نفت و گاز تأمین موسوم به تاپیکو (38.77 درصد)، شرکت سرمایه گذاری صندوق بازنشستگان کارکنان صنعت نفت (11.08 درصد)، شرکت اِستار پترو گَس اندونزی (2.16 درصد) اما پس از مدتی سهم شرکت ملی پالایش و پخش، به عنوان نماینده رسمی دولت و وزارت نفت به 1٨ درصد کاهش یافت و در مقابل سهم صندوق بازنشستگی نفت به 33 درصد و تاپیکو به 4٩ درصد افزایش یافت، هرچند این اقدام هم به تسریع در تکمیل این طرح کمک شایانی نکرد.
دلایل تاخیر در تکمیل پالایشگاه
همچنین صندوق توسعه ملی 600 میلیون یورو برای این طرح اختصاص داده است، اما قطار وعده های تکمیل این طرح از سال 90 تاکنون بدون توقف در حال حرکت است. دلایل این تاخیر هم چندان مشخص نیست و شاید بتوان بخشی از آن را به تحریم ها و عدم امکان تهیه تجهیزات از خارج و تنگنا های مالی این دوران نسبت داد، اما فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا به عنوان یکی از پیمانکاران اصلی این پروژه درباره عقب ماندگی ستاره گفته است: این پروژه سه عنصر اصلی، کارفرما، پیمانکار و تأمین مالی را دارد، ما هر کاری را که می توانستیم برای آن انجام دادیم اما مشکل اساسی این پروژه عدم تأمین مالی از طرف کارفرماست و ما هم در حال دادن زیان به دلیل معطل ماندن و هدر رفتن ماشین آلات و تجهیزات هستیم.
زیان روزانه 30 میلیون یورویی
در هر صورت تاخیر در تکمیل بزرگترین پالایشگاه نیمه تمام کشور در شرایطی که روزانه حدود 8 میلیون لیتر بنزین به کشور وارد می شود، خسارتی بزرگ است. چنان که شیری، مدیرعامل تاپیکو، بزرگترین سهامدار این پالایشگاه گفته است: روزانه 30 میلیون یورو زیان و عدم النفع تأخیر در اجرا و راه اندازی این پروژه است که به اقتصاد کشور تحمیل می شود. در چنین شرایطی تعویق روز به روز تکمیل ستاره خلیج فارس، علامت سوال بزرگی را پیش روی همگان قرار داده است که بالاخره طلسم این پالایشگاه چه زمانی گشوده می شود.