6 چالش بزرگ اتحادیه اروپا در2017
گروه بین الملل-سال ۲۰۱۷ برای اتحادیه اروپا سالی سرنوشت ساز خواهد بود. پرسشهای بسیاری بی پاسخ ماندهاند. بی تردید سال ۲۰۱۶ برای کشورهای عضو اتحادیه اروپا، سال چالشها و بحرانها بود، اما سال ۲۰۱۷ از حساسیت بیشتری برخوردار است.آیا نخبگان سیاست و اقتصاد اروپا میتوانند بحرانها را مدیریت کنند؟ اگر پوپولیستها، نیروهای راست افراطی و مخالفان اروپا و جهانی شدن در کشورهای فرانسه، هلند و ایتالیا سرنوشت انتخابات این کشورها را به سود خود رقم بزنند، وضعیت این اتحادیه چه خواهد شد؟ ترامپ و سیاستهای او چه تاثیری بر اوضاع قاره اروپا بر جای خواهند نهاد؟ آیا پرونده بحران پناهندگی بسته شده است؟ اگر ترکیه توافقنامه مربوط به پناهجویان را لغو کند، چه میشود؟ آیا یونان بر بحران بدهیهای مالی خود غلبه خواهد کرد؟ پاسخ این پرسشها سرنوشت اتحادیه اروپا را در سال آینده رقم میزند. اما برای بسیاری از این پرسشها و اگر و مگرها، پاسخ و توضیح قانعکنندهای در شرایط کنونی وجود ندارد.
خروج انگلیس از اتحادیه اروپا
تقریبا دو ماه پس از برگزاری همه پرسی هلند، نوبت به همه پرسی انگلیس رسید. سحرگاه ۲۴ ژوئن نتیجه همهپرسی رسما اعلام شد. چهره غمگین هواداران اتحادیه اروپا و ماندن انگلیس در این اتحادیه گویای نتیجه این همهپرسی بود. مذاکرات مربوط به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا سال آینده آغاز خواهد شد. بریتانیا دو سال فرصت دارد تا اتحادیه را ترک کند. در صورت توافق همه اعضای اتحادیه اروپا و البته در صورت خواست خود بریتانیا، امکان تمدید این مهلت وجود دارد.کارشناسان پیش بینی میکنند که با ادامه مذاکرات و به خصوص اگر نتایج آن برای بریتانیاییها رضایتبخش نباشد، احتمال برگزاری یک همهپرسی جدید منتفی نیست. اما آیا واقعا انگلیس تن به یک همه پرسی جدید خواهد داد؟ و اگر چنین باشد، چه تضمینی وجود دارد که طرفداران "برگزیت" این بار نیز اکثریت آرا را به دست نیاورند؟
انتخابات آمریکا و خطاهای سیاسی
در بین سیاستمداران عالیرتبه اتحادیه اروپا کسی را نمیتوان یافت که پیش از انتخابات آمریکا، بخت و شانسی برای دونالد ترامپ قائل شده باشد. حال مشخص شده که این خطای بزرگ سیاسی برای اتحادیه اروپا بدون پیامد نبوده است.نخستین پیامد آن این است که از سوی اتحادیه اروپا تا پیش از انتخابات هیچ تماسی با ترامپ و تیم انتخاباتی او صورت نگرفته است. حال در واپسین هفتههای سال جاری میباید تماس بین نمایندگان اتحادیه اروپا و همکاران ترامپ برقرار شود. اما چون ترامپ به عنوان فردی اهل معامله و کسب و کار شناخته میشود، سیاستمداران این اتحادیه امیدوارند که ترامپ رویکرد مثبتی در قبال اتحادیه اروپا در پیش گیرد و به همکاری با اتحادیه اروپا ادامه دهد. ولی سرنوشت پیمان تجارت آزاد ترانس آتلانتیک TTIP که به عنوان دستاورد بزرگ و تاریخی اتحادیه اروپا از آن یاد میشد، چه خواهد بود؟ آیا واقعا ترامپ حاضر به امضا و اجرای این پیمان خواهد بود؟ تردیدهای جدی در این زمینه وجود دارد.
بحران پناهندگی
کنترل فراگیر مرزها و توافقنامه با ترکیه منجر به آن شد که شمار پناهجویان از کشورهای سوریه، افغانستان و عراق در اروپا به شدت کاهش یابد. تنها برای مقایسه، سال ۲۰۱۵ بیش از یک میلیون پناهجو به اروپا آمدند. حال آن که در شش ماهه نخست سال جاری، تعداد پناهجویان چیزی در حدود ۲۰۰ هزار نفر اعلام شده است.پیش بینی میشود که تغییر سیاست ترکیه و لغو احتمالی توافقش با اتحادیه اروپا نیز تاثیر قابل ملاحظهای در افزایش شمار پناهجویان نداشته باشد. پناهجویانی که خواهان اقامت در یکی از کشورهای اروپایی باشند، کمتر از راه ترکیه به سوی جزیرههای یونان استفاده خواهند کرد. مشکل اصلی مسیر دریای مدیترانه است و افرادی که برای پناهندگی از این طریق خود را از لیبی به ایتالیا میرسانند چون امکان پس فرستادن این افراد به کشور بی ثبات و جنگ زده لیبی وجود ندارد.
بحران مالی یونان
در سال ۲۰۱۶ کمتر کسی از موضوع خروج یونان از اتحادیه اروپا سخن گفت. واقعیت این است که یونان برای تامین نیازهای مالی خود در این سال نیز میلیاردها یورو کمک مالی دریافت کرده است. حال به نظر میرسد که این کشور اوج بحران بدهیهای مالی خود را پشت سر گذاشته باشد.اما این به معنی آن نیست که یونان بر بحران بدهیهای مالی خود کاملا غلبه کرده است. این کشور در سال آینده و سالهای پس از آن نیز کماکان به کمک و حمایت مالی کشورهای اروپایی نیاز دارد.
ایتالیا و شکست دولت رنتسی
شکست دولت رنتسی در همهپرسی اخیر این کشور بر سر اصلاح قانون اساسی وضعیت سیاسی ناروشنی را به همراه داشته است. ایتالیا سومین تامین کننده اصلی بودجه اتحادیه اروپاست و با توجه به نامشخص بودن اوضاع، زمان و میزان پرداختهای مالی این کشور به اتحادیه اروپا معلوم نیست. از آن گذشته، پیروزی احتمالی پوپولیستها و نیروهای راست لیگا نورد ایتالیا در انتخابات پارلمانی این کشور میتواند پیامدهای نامطلوبی بر سیاستهای اروپایی ایتالیا داشته باشد.
رونق بازار کار و نرخ رشد
گرچه وضعیت در کشورهای ایتالیا، اسپانیا و یونان رضایتبخش نیست، اما در مجموع نرخ بیکاری در اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۶ کاهشی چشمگیر داشته است. در اکتبر سال جاری، نرخ بیکاری در اتحادیه اروپا به ۸/۳ درصد رسید که از زمان فوریه ۲۰۰۹ تا کنون بیسابقه بوده است. میانگین نرخ رشد اقتصادی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای سال آینده معادل ۱/۶ درصد پیش بینی شده که اندکی کمتر از نرخ رشد سال جاری است. این ارزیابی کارشناسان مسائل اقتصادی اتحادیه اروپاست. اما با توجه به پرسشهای مختلفی که بر انسجام و فعالیتهای اتحادیه اروپا سنگینی میکند، کسی حاضر به تضمین این ارزیابیها و پیش بینیها نیست.