گروه بین الملل-این روزها بوی سقوط ولیعهد به مشام می رسد. در هزارتوی دنیای سیاست در پادشاهی سعودی، شایعات پیشقراول تحولات مهم و اساسیاند اما گذشته از این خبرهای درگوشی،حالا منابع نزدیک به دفتر سلطنتی عربستان به خبرگزاری رویترز گفته اند که دهها شاهزاده و عموزاده از شاخههای اصلی آل سعود خواهان مشاهده تغییری در مسیر جانشینی هستند اما تا وقتی ملک سلمان بن عبدالعزیز ۸۲ ساله در قید حیات است کاری نخواهند کرد،چرا که به نوشته رویترز، احتمال نمیرود ملک سلمان پسرش را که برایش ارجحیت دارد ، کنار بگذارد. بنابراین شاهزادهها امکان عملی کردن این طرح را برای بعد از مرگ ملک سلمان بررسی میکنند.به گفته آن ها، شاهزاده احمد بن عبدالعزیز ۷۶ ساله برادر کوچکتر ملک سلمان ممکن است بر تخت پادشاهی بنشیند. در این صورت شاهزاده احمد از حمایت اعضای خاندان سلطنتی، سازمانهای امنیتی و برخی گروههای غربی برخوردار خواهد بود.رویترز می نویسد: حتی مقامات ارشد آمریکایی نیزحمایت خود را از شاهزاده احمد که برای حدود ۴۰ سال معاون وزیر کشور بوده اعلام کردهاند. آمریکا اطمینان دارد که شاهزاده احمد اصلاحات سیاسی و اقتصادی را که محمد بن سلمان آغاز کرده است، تغییر نخواهد داد یا معکوس نخواهد کرد. همزمان یک مسئول در وزارت خارجه آمریکا که خواست نامش فاش نشود، به شبکه ایبیسی این کشور گفت: دست داشتن بن سلمان، در قتل خاشقچی کاملا علنی است. واشنگتن پست نیز در سرمقاله دیروز خود نوشت:« دولت آمریکا درست میگوید که رابطه با عربستان که آغاز آن به دوران ریاست جمهوری فرانکلین روزولت بازمیگردد، ارزش حفاظت را دارد اما دولت در اهمیت کشوری که بسیار بیشتر از دادههایش، از آمریکا میگیرد، اغراق میکند. این دولت همچنین حکومت عربستان را با ولیعهد 33 سالهاش(بن سلمان) اشتباه گرفته؛ مردی که طی سالهای انگشتشمار، سابقهای زهراگین از اقدامات بیمحابا را برای خود رقم زده است.»
احمد؛آخرین بازمانده سدیریها
احمد بن عبدالعزیز یکی از 45 پسر ملک عبدالعزیز بنیان گذار پادشاهی عربستان سعودی است. البته شمار پسران ملک عبدالعزیز به دلیل تعدد ازدواجهای وی روشن نیست و برخی منابع از 150 پسر نیز نام میبرند اما از میان تمام فرزندان ذکور وی تنها 45 نفر توانستهاند به سن بلوغ برسند. احمد بن عبدالعزیز متعلق به حلقهای از فرزندان ملک عبدالعزیز است که از آن ها بهعنوان هفت سدیری نام میبرند. هفت برادر که مادر آن ها محبوبترین همسر بنیان گذار حکومت سعودی، حصه بنت احمد السدیری است. این حلقه از پسران ملک عبدالعزیز با داشتن سمتهای مهمی چون وزارت دفاع، وزارت کشور و منصب ولیعهدی تبدیل به قدرتمندترین تیره خاندان سعودی شدهاند. از جمله اعضای این حلقه میتوان به نایف بن عبدالعزیز ولیعهد و وزیر کشور سابق عربستان، ملک فهد پادشاه عربستان بین سالهای 1980 تا 2006 و سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعودی اشاره کرد. احمد بن عبدالعزیز 76 ساله حالا تنها بازمانده از این حلقه هفت نفره است. به رغم این که 76 سال برای یک رهبر سیاسی سن زیادی است، اما در قیاس با پادشاهان سعودی همچنان قابل تامل است. در بحبوحه دستگیری شاهزادگان سعودی به جرم فساد، احمد بن عبدالعزیز در آخرین لحظه از ریاض با هواپیمای شخصی فرار کرد و به تبعیدی خودخواسته در لندن رفت. حتی زمانی که معترضان به کشتار مردم یمن در مقابل خانه وی در لندن تجمع کردند، وی به میان معترضان رفت و این کشتارها را به گردن محمد بنسلمان ولیعهد جوان انداخت. حالا نزدیک به یک ماه است که برادر پادشاه با تضمین امنیتی بریتانیا به ریاض برگشته است. استقبال گسترده دیگر اعضای خاندان سعودی از وی در فرودگاه نشاندهنده محبوبیت اوست. احمد بن عبدالعزیز نمادی از همان محافظهکاری سعودی است که شاید خیلی از ساکنان عربستان آرزوی بازگشت به آن را دارند.
آخرین متحدان بنسلمان
اما بهطور حتم محمد بنسلمان در مقابل تمام این تحولات دست و پا بسته نخواهد بود. ولیعهد جوان سعودی تمام توان خود را برای تثبیت وضعیت فعلی بسیج کرده است. وی در داخل عربستان متحدان چندانی ندارد بهخصوص این که در پی فضاحت قتل خاشقچی مجبور شده برخی از جدیترین متحدان خود از جمله محمد القحطانی رئیس شورای سایبری عربستان را برکنار کند. امادر بیرون از مرزهای ریاض، بنیامین نتانیاهو و عبدالفتاح السیسی شاید مهمترین متحدان بنسلمان باشند. السیسی که ادامه حیات اقتصادی کشور خود را در گرو کمکهای اقتصادی عربستان میبیند، در تماس با ترامپ خواستار حمایت از موقعیت بنسلمان بوده است. البته دونالد ترامپ به واسطه قراردادهای تسلیحاتی چند صد میلیاردی که با سعودیها دارد، حکمرانی محمد بنسلمان بیتجربه را فرصت خوبی برای پر کردن جیب شرکتهای آمریکایی میبیند و به راحتی حاضر به پذیرش جایگزینی برای او نیست.در کنار این ولیعهد سعودی امیدوار است که حمایت لابی صهیونیستی در آمریکا به نفع وی تمام شود. شاید بیدلیل نیست که هیئت مسیحیان پروتستان آمریکایی که رابطه نزدیکی با رژیم صهیونیستی دارند به دیدار بنسلمان رفتهاند؛ دیداری که در آن ولیعهد سعودی بر این نکته تاکید کرده است که اخوانالمسلمین، حزبا... لبنان، ایران و حماس مهمترین دشمنان عربستان هستند. جالب این جاست که گروهها و کشورهایی که محمد بنسلمان از آن ها نام برده هر کدام به نحوی با ایران مشکل دارند. البته از آن سو صهیونیستها هم امید فراوانی به بنسلمان بستهاند.روزنامه «هاآرتص» در گزارشی به این نکته اشاره کرد که صهیونیستها نزدیک به 50 سال منتظر روی کار آمدن شخصی مانند بنسلمان بودند و با کنار رفتن احتمالی وی تمام سرمایهگذاری صهیونیستها بر باد میرود. محمد بنسلمان حتی میتواند روی همکاری احتمالی چین و روسیه هم حساب کند. از همین رو در اجلاس اخیر داووس صحرا، شرکتهای روسی و چینی قراردادهای بزرگی را تصاحب کردند. با این حال اگرچه محمد بن سلمان به دلیل رفتار غیرمتعارفش در سیاست داخلی و خارجی عربستان همواره مورد انتقاد و مخالفت بسیاری از چهرههای قدرتمند خاندان سعودی بوده است، اما اکنون به نظر میرسد با افزایش فشارها بر ولیعهد عربستان بر سر رسوایی قتل خاشقچی و جنایت هایش درجنگ یمن، هم آینده سیاسی محمدبن سلمان و هم عربستان وارد تونل تاریکی خواهد شد.