جنجال یک گزارش خام درباره واکسیناسیون
انتشار دادههای خام یک گزارش با واکنشهایی همراه شد؛ رئیس کمیته اپیدمیولوژی نتیجه گیری های این گزارش را غیر علمی دانسته و معاون وزیر بهداشت هم اعلام کرده اثرات واکسیناسیون به تفکیک واکسنها بررسی و اعلام خواهد شد
گروه اجتماعی - انتشار یک گزارش توسط مرکز آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت، سوالات و ابهاماتی را برای افکار عمومی ایجاد کرد؛ سوالاتی که بدونشک باید پاسخهای علمی و شفاف به آن داده شود اما این ابهامات به هیچوجه نباید عاملی برای واکسنگریزی جامعه باشد، چراکه هنوز فقط 5.4 میلیون نفر در کشور به طور کامل واکسینه شدهاند و این یعنی، تا ایمنی جمعی کشور هنوز راه بسیار است.
نتایج اولیه یک گزارش آماری
مرکز آمار وزارت بهداشت گزارشی از نتایج اولیه واکسیناسیون در کشور ارائه کرده و گفته است: تا 24 مرداد، 91هزار و 210 نفر از افرادی که دوز اول واکسن را دریافت کردهاند، با علایم مشکوک به کرونا، به بیمارستانها مراجعه کردهاند که 15هزار و 324 نفر آنها بستری موقت و 75 هزار و 886 نفر بستری عادی شدهاند. از بین بستریشدگان نیز 8552 نفر فوت کردهاند که تست کرونای 5098 نفر آنها مثبت و 2156 نفر منفی بوده است، ضمن آنکه روی 1298 نفر نیز تست کرونا انجام نشده است. با توجه به فاصله زمانی تزریق دوزهای اول و دوم، در آمار فوق افرادی که دوز دوم را هم تزریق کردهاند وجود داشته است اما اگر نتایج را به افرادی محدود کنیم که نوبت دوم واکسن را هم دریافت کردهاند، اعلام شده تا 24 مرداد، 23هزار و 380 نفر با وجود دریافت دو دوز واکسن به بیمارستانها مراجعه کردهاند که 3056 نفر بستری موقت و 20هزار و 324 نفر بستری عادی شدهاند. همچنین تعداد فوتیها در این گروه نیز 2490 نفر بوده که تست کرونای 1411 نفر آنها مثبت، 682 نفر منفی و 397 نفر نامشخص بوده یا ثبت نشده است. بر این اساس نرخ تشدید علایم و بستری افراد کاملا واکسینهشده، 6104 نفر در هر یک میلیون نفر است، در حالی که طبق اعلام مرکز آمار وزارت بهداشت، این شاخص نسبت به آمار برخی کشورها، بالاتر به نظر میرسد. همچنین گزارش شده نرخ فوت افرادی که بیش از دو هفته از دریافت نوبت دوم واکسن آنها گذشته بوده، 753 نفر در هر یک میلیون نفر است، در حالی که این عدد در برخی کشورها 10 نفر در هر یک میلیون نفر است.
انتقاد 2 مسئول علمی از تحلیلهای آماری نادرست
انتشار این گزارش با برخی واکنشهای رسمی نیز همراه بود. از جمله، دکتر «حمید سوری» رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی، از تحلیل نادرست دادههای خام در این گزارش انتقاد کرد و نوشت: نتیجهگیری غیرعلمی و غیرتخصصی از یافتههای خام، میتواند موجب اثر مخرب بر واکسیناسیون حداکثری باشد. البته انتقادهای دکتر سوری، صرفا از نگاه اجتماعی نبود و معیارهای علمی متعددی را هم شامل میشد، از جمله: بیتوجهی به تاثیر سایر متغیرها، بیتوجهی به توزیع استانی و گروههای مختلف جمعیتی، بیتوجهی به زمان شیوع پیکهای بیماری، بیتوجهی به علت واقعی مرگ، نامشخص بودن نوع واکسن تزریقی و... . دکتر «فرید نجفی» معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت هم اعلام کرد: گزارش منتشرشده به تحلیل و آنالیز بیشتری نیاز دارد و بهتر بود مورد بررسی علمی گروههای تحقیقاتی مرتبط قرار میگرفت تا خدایناکرده به برداشت ناصحیح و دامن زدن به امتناع از واکسیناسیون منجر نشود.
اهمیت شفاف سازی برای مردم
با این حال آنچه هماکنون برای عموم مردم مهم است، این است که گزارش تحلیلی واکسیناسیون به طور دقیق و شفاف بررسی و منتشر شود. این همان چیزی است که هم معاونت علمی وزارت بهداشت و هم کمیته کشوری اپیدمیولوژی برای انجام آن اعلام آمادگی کردهاند و میتواند راهگشا باشد.
یک اظهارنظر پزشکی
در این بین برخی پزشکان نیز نظراتی را مطرح کردهاند. از آن جمله، دکتر «محمد مهدی زمانی» که در تحلیل گزارش آمار منتشرشده، اینطور گفته است که با وجود خطاهای بسیار در این گزارش، حتی اگر همین اعداد را هم قبول کنیم، بازهم مشخص است که واکسیناسیون تاثیر بسیار مهمی در کنترل بیماری کرونا در کشور داشته است و نباید تردید داشت که تنها با واکسیناسیون میشود از مرگ و میر بالا در موجهای بعدی کرونا پیشگیری کرد.
واکسیناسیون؛ راهکار جهانی برای کاهش میزان ابتلا و مرگ
اما نکته مهم اینکه همچنان سازمان بهداشت جهانی و همه متخصصان در کشورهای مختلف، تاکید دارند تنها راه قطعی برای کاهش آمار ابتلا و مرگ ناشی از کرونا، واکسیناسیون گسترده است تا حدی که بیش از 70 درصد مردم جهان (و به همین نسبت در هر کشور)، واکسینه شوند. این راهکار علمی نتایج موثر خود را هم نشان داده است اما فراموش نکنیم تا زمان واکسیناسیون گسترده در جهان، جهشهای ویروس ادامه دارد و با کاهش تاثیر برخی واکسنها، تزریق دوزهای مکمل هم ضروری شده است. با این حال در کشورهایی که درصد بالایی از مردم خود را واکسینه کردهاند، کاهش آمار فوتیهای کرونا کاملا محسوس است و عجیب نیست در کشور ما که در موج پنجم کرونا گرفتار شده و میزان افراد کامل واکسینهشده هم کمتر از 6 درصد است، هنوز اثرات واکسیناسیون چندان محسوس نباشد؛ اگرچه که نشانههای مثبت آن هم وجود دارد: فراموش نکنیم که سال گذشته هر روز شاهد درگذشت تعدادی از پزشکان و پرستاران درگیر با کرونا بودیم، اما بعد از واکسینهشدن کامل آنها، خوشبختانه این آمار تقریبا به صفر رسیده است.
تاثیر جهانی واکسیناسیون در کاهش آمار ابتلا و فوت
تاثیر واکسیناسیون درکاهش میزان فوتیهای کرونا، یک ادعا نیست بلکه گزارش مستند بینالمللی که خبرآنلاین نیز آن را منتشر کرده، درستی آن را اثبات میکند:
امارات: در امارات که ۷۴درصد جمعیت آن واکسینه شدهاند، در یک هفته اخیر به طور میانگین هر روز ۱۲۲۹ نفر به کرونا مبتلا شدند اما از این تعداد هر روز تنها چهار نفر فوت کردند؛ یعنی تنها۳/۰درصد. در حالی که سال گذشته در روزهایی با هزار مبتلا،هر روز ۱۰ نفر فوت میکردند.
انگلیس: در این کشور۷/۶۰ درصد به طور کامل واکسینه شدهاند. با این اقدام، طی یک هفته اخیر در انگلیس به طور متوسط 24 هزار و ۹۳۶ نفر به کرونا مبتلا شدند که به طور میانگین هر روز تنها ۷۸ نفر آنها فوت کردند؛ یعنی۳/۰درصد مبتلایان. حدود دو ماه پیش وزارت بهداشت انگلیس اعلام کرده بود که واکسیناسیون کرونا جان ۱۴هزار نفر را در این کشور نجات داده و مانع بستری شدن ۴۴۵۰۰ نفر شده است.
ترکیه: در این کشور که۴/۴۰درصد جمعیت آن به طور کامل واکسینه شده است طی یک هفته گذشته به طور متوسط هر روز 23 هزار و ۵۹۴ نفر به کرونا مبتلا شدند که۶/۰درصد آن یعنی ۱۳۹ نفر فوت کردند؛ در حالی که در موج قبلی کرونا
در این کشور هر روز بیشتر از ۳۰۰ بیمار جان میباختند.