گفت وگو با سفیر ژاپن در ایران درباره اموال بلوکه شده کشورمان، همراهی با آمریکا و میانجی گری آبه
تعداد بازدید : 9
ترامپ آماده میانجی گری نبود
هادی محمدی – ایران و ژاپن دو کشور قدیمی و تمدن ساز دنیا در منتهی الیه شرق و غرب قاره کهن آسیا هستند. ایران و ژاپن حتی قدیمیترین دموکراسی و پارلمان با رای مردم را در میان کشورهای آسیایی دارند و در روابط دوجانبه نیز بیش از 93 سال است که ارتباط دیپلماتیک میان تهران و توکیو برقرار شد و این سابقه قدیمی در همه این سالها توانسته به عنوان موتوری پیشران در روابط میان دو کشور شرایطی باثبات و غالبا مثبت را ایجاد کند، اگر چه توفان حوادث و تلاطمات سیاسی در این سالها بر روابط دو کشور هم تاثیر داشته اما هرگز نتوانسته دوستی ایران و ژاپن را زیر سایه خود کم رنگ کند. روز سه شنبه آقای آیکاوا کازوتوشی سفیر دولت ژاپن در ایران مهمان روزنامه خراسان در مشهد بود. بازدیدی که در انتها به گفت وگویی کوتاه با آقای سفیر انجامید. آقای آیکاوا کازوتوشی ابتدا از روزنامههای ژاپنی گفت و این که آن جا هم روزنامهها با مشکلات اقتصادی و تهدید از سوی فضای مجازی روبه رو هستند و البته راههای مقابله این رسانهها با تهدیدات و مشکلات پیش رو. اما بخش اصلی مصاحبه در خصوص موضوعات دوجانبه بین تهران و توکیو بود. این دیپلمات ارشد ژاپنی که سابقه ماموریت در آمریکا را نیز دارد مشکل اصلی در کاهش روابط تجاری ایران و ژاپن را تحریمهای آمریکا برشمرد و البته راه حل را نیز توافق هستهای میداند. او نکته جالبی از شکست تلاش شینزو آبه نخست وزیر سابق ژاپن گفت که میخواست میان ایران و آمریکا میانجی گری کند اما به گفته آقای سفیر، دولت ترامپ چندان به این موضوع روی خوش نشان نداد و تلاشهای آبه نیز شکست خورد. این در حالی است که پس از سفر آبه به تهران برخی محافل غربی، ایران را متهم به شکست این مذاکرات و آنچه آنها میانجیگری میگفتند، کردند. آیکاوا کازوتوشی از تلاشهای ژاپن برای دسترسی ایران به اموال بلوکه شده اش نیز در این کشور سخن گفت و این که بارها با آمریکاییها بر سر این موضوع رایزنی کردند. او میزان کمکهای انسان دوستانه به ایران در دوره تحریم را حدود 40میلیون دلار اعلام کرد و همچنین از کمک 100میلیون دلاری توکیو به تهران برای کمک به موضوع پناهجویان افغانستانی گفت. ژاپن یکی از بدهکاران ایران بابت خرید نفت از کشورمان است؛ بدهی که قبل از برجام به چهار میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار میرسید. با به ثمر رسیدن برجام روند انتقال این پولها به ایران شروع شد اما با خروج آمریکا از برجام طرف ژاپنی هم انتقال این پولها را متوقف کرد. کازوتوشی در پاسخ به این سوال که « این اتهام همیشه با ژاپن بوده که دنباله رو آمریکاست »، این جمله را که متحد بودن به این معنی نیست که همیشه مواضع دو کشور یکسان باشد، بیان میکند اما با توضیح درباره شرایط امنیتی این کشور در مواجهه با کره شمالی و تحرکات چین به تلویح میپذیرد که برای ایجاد این امنیت مجبور به ادامه این روابط هستند و..... در ادامه گزیدهای از گفتوگوی ما با او را میخوانید.
شما در دوران ماموریتهای خود در ایران هم زمانی را دیده اید که حجم تجارت بین تهران و توکیو بیش از ۱۰ میلیارد دلار بوده و در سالهای اخیر هم دیده اید که بسیار کم شده است. هم اکنون حجم تجارت بین ایران و ژاپن چقدر است؟ به نظرتان چقدر کشورهای ثالث و به ویژه تحریمها در این کاهش فوق العاده دخیل بودهاند و ایران و ژاپن چگونه میتوانند آثار این تحریمها را کاهش دهند ؟
این نکته که اشاره کردید که روابط تجاری بین ایران و ژاپن کاهش زیادی داشته، درست است. واقعیت این است که در گذشته بیشتر تجارت ما به نفت خام مربوط میشد اما به دلیل تحریمها تبادلات نفت خام متوقف شده و حجم مبادلات الان وجود ندارد. در چنین شرایطی بهترین سناریو برای ما این است که مذاکرات هستهای فعلی به نتیجه برسد و به رفع تحریم منجر شود اما از طرف دیگر ایران یک کشور برخوردار از منابع عظیمی است و به غیر از نفت و گاز، منابع دیگر انرژی هم وجود دارد مثل انرژیهای تجدیدپذیر همچون خورشید و تولید برق با استفاده از حرارت زیر زمین، هیدروژن، تولید آمونیاک و. ... کار مهمی که باید ما انجام دهیم این است که شرایط مناسبی را در داخل کشور فراهم کنیم. به یک نکته اشاره میکنم که الان بخش عمدهای از صادرات ژاپن به ایران را صادرات اقلام دارویی در بر میگیرد و فکر میکنم به دلیل این که اقلام دارویی هدف تحریم نیست زمینه خوبی برای توسعه صادرات است.
برای روزی که توافق بین ایران و 4+1 امضا شود و تحریمها رفع شوند چه برنامهای دارید ؟ به ویژه که امروز کره جنوبی وضعیت خوبی در ایران و افکار عمومی مردم ما ندارد و فرصتی است تا شما بتوانید دوباره روزهای خوش حضور در بازار ایران را تجربه کنید.
همین طور که اشاره کردید اگر تحریمها برداشته شود برای از سرگیری فعالیت شرکتهای بخش خصوصی ژاپن شرایط بسیار خوبی به وجود خواهد آمد. به غیر از این مسئله تحریم که اشاره کردید، توسعه و گسترش روابط اقتصادی مستلزم تلاشهای طرفین است و نکته مهم این است که برای جذب سرمایه گذاریهای خارجی باید کشور میزبان محیط مناسب برای خارجیها را فراهم کند. این نکته را در ملاقات با استاندار و شهردار مشهد هم گفتم.
دو سال قبل آقای آبه به تهران آمد تا بین ایران و آمریکا میانجی گری کند. چرا آن تلاشها موفق نشد و ناگفتهای اگر دارید بفرمایید. آیا درست است که در آستانه سفر، ترامپ به آبه گفت پیشنهادش برای مهار بحران با ایران را نمیپذیرد در حالی که گویا قبلا تایید کرده بود؟ آیا این تلاشها باز هم ادامه داشت یا همان زمان پایان یافت ؟
در خصوص تک تک فعالیتهای دیپلماتیک، ما نمیتوانیم توضیح بدهیم اما به طور کلی به نظر میرسد دولت وقت آمریکا(ترامپ) آمادگی این را نداشت که نقش میانجی گری را که آقای آبه دوست داشت میان تهران و واشنگتن بازی کند، بپذیرد.
ظاهرا مبلغ قابل توجهی از اموال ایران در ژاپن بلوکه شده است. در حالی که هیچ تحریم سازمان مللی علیه ایران برقرار نشده، مشروعیت منع دسترسی ایران به این منابع به دلیل تحریم یکجانبه آمریکا را چطور توجیه میکنید؟
در خصوص این موضوع ما تا به حال هم با طرف آمریکایی و هم طرف ایرانی به طور مکرر و چندین بار رایزنی داشتیم و در تلاش هم هستیم اما میخواهم بگویم گستردگی روابط ما با ایران بیش از این هاست و باید تلاش کنیم که این مسئله سایر مسائل دوجانبه را تحت الشعاع قرار ندهد.
اوفک (دفتر کنترل سرمایههای خارجی آمریکا) ادعا میکند دو مجوز برای تجارت بشردوستانه با ایران صادر کرده. آیا بانکهای ژاپنی حاضرهستند برای دسترسی ایران به این ذخایر، از این مجوزها استفاده کنند؟ آیا دولت ژاپن از رابطه ویژه با آمریکا برای حل این مشکل استفاده کرده است؟ مردم ما دوست ندارند ژاپن را در کنار کره جنوبی قرار دهند که در اعمال تحریمهای جنایتکارانه آمریکا، از خود آمریکا هم جلوتر رفته است!
مطلع هستیم اوفک در خصوص مبارزه با ویروس کرونا و هم مسائل بشردوستانه مجوز عمومی(جنرال لیسانس) را صادر کرده است. در چنین شرایطی ما تلاشهای حداکثری برای امور بشردوستانه انجام و سه میلیون دوز واکسن ساخت ژاپن را در اختیار مردم ایران قرار دادیم، همچنین تجهیزات پیشرفته پزشکی مثلا دستگاهام آر آی را که یک میلیون دلار ارزش دارد، به تعداد شش دستگاه برای مردم عزیز ایران فرستادیم و برنامه ریزی کردیم در نقاط دورافتاده ایران استفاده شود. دستگاه سی تی اسکن نیز به تعداد قابل توجه برای ایران فرستادیم. در مجموع این همکاری بشردوستانه بیش از 40میلیون دلار بوده است اما این پایان داستان نیست و ما همچنان در حوزه مبارزه با کرونا میخواهیم با ایران همکاری کنیم به ویژه که سویه جدید کرونا به نام امیکرون هم آمده است.
اما این اتهام همیشه با ژاپن بوده که دنبالهرو آمریکاست. شاید حضور هزاران نظامی آمریکایی در ژاپن در این تصور اثر داشته، تا چه حد این حرف را قبول دارید؟
آمریکا برای ژاپن یک متحد است و از طرف دیگر ایران برای ژاپن یک دوست قدیمی به شمار میرود. هم اکنون شرایط امنیتی که ژاپن در آن قرار دارد بسیار سخت است چون مسئله هستهای کره شمالی را داریم و در دریای چین شرقی و دریای چین جنوبی هم فعالیتهایی دیده شده که آزادی کشتیرانی را با تهدید مواجه کرده است. در چنین شرایط سخت امنیتی، اهمیت متحد بودن ژاپن و آمریکا مشخص میشود و در چنین شرایطی ما این نوع روابط را با آمریکا داریم. ولی متحد بودن کشورها به این معنی نیست که همیشه مواضع دو کشور یکسان باشد. دولت ژاپن هم در تلاش است که روابط دوستانه با ایران را به پیش ببرد و در آینده هم به این تلاش ادامه خواهیم داد.
مثلا ما تا به حال در طول چند دهه گذشته برای حمایت از اقدامات دولت ایران برای رسیدگی به مهاجران افغانستانی در داخل ایران همکاری کردیم و مبلغ این همکاری حدود 100 میلیون دلار میشود. دولت ژاپن در این زمینه به طور جدی با ایران همکاری کرده و این از سیاستهای منحصر به فرد و مستقل ژاپن است. در این سفر هم فرصتی شد تا به مرزهای ایران و افغانستان سفر کنم و فعالیت مسئولان ایرانی را ببینم. واقعا از تلاشهای آنها در رسیدگی به مهاجران افغانستانی تحت تاثیر قرار گرفتم.