صدری ها کفن پوش آمدند!
نخستین نشست پارلمان جدید عراق پس از کش و قوس های فراوان، در حالی بسیار پر تنش برگزار شد که نمایندگان جریان صدر نیز با کفن در ساختمان پارلمان حاضر شدند
صابر گل عنبری- بالاخره بعد از انتخابات پرمناقشه اخیر عراق نخستین جلسه پارلمان جدید این کشور برگزار شد. نمایندگان جریان صدر در رفتاری قابل توجه کفن پوشان در جلسه شرکت کردند و نمایندگان جریان «امتداد» برخاسته از اعتراضات با خودروهای سه چرخ معروف به «تیک توک» به پارلمان رفتند. این خودروها به یکی از نمادهای اعتراضات تشرین عراق تبدیل شد.اما در حالی نشست دیروز برگزار شد که هنوز تکلیف تشکیل بزرگترین فراکسیون پارلمانی مشخص نیست و رایزنیهای سیاسی عراق تا به امروز در این باره بینتیجه بوده است.
هر چند چارچوب هماهنگی با 88 کرسی و جریان صدر با 76 کرسی هر کدام خود را به عنوان فراکسیون اکثریت معرفی کردند،برخی از نمایندگان پارلمان عراق بر سر مسئله فراکسیون بزرگ تر با یکدیگر به صورت لفظی درگیر شدند و پس از آن، یکی از نمایندگان به «محمود المشهدانی» رئیس سِنی پارلمان حمله کرد و پس از متشنج شدن فضا و وخیم شدن وضعیت جسمی المشهدانی، آمبولانس او را به بیمارستان انتقال داد.نمایندگان جدید باید در جلسه نخست، رئیس مجلس و دو معاون وی را انتخاب کنند، اما معمولا انتخاب روسای مثلث مجلس، دولت و ریاست جمهوری همیشه تابع زد و بندها و توافقات سیاسی بوده و احتمالا کار انتخاب رئیس مجلس نیز به مشکل بخورد. هر چند دیروز این اتفاق نیفتاد و بعد از پایان شمارش آرای نمایندگان عراق برای تعیین رئیس پارلمان این کشور، محمد الحلبوسی، رئیس سابق پارلمان با ۲۰۰ رأی،برای دومین بار به عنوان رئیس قوه مقننه عراق انتخاب شد. بعد از انتخاب رئیس پارلمان، ظرف 30 روز باید رئیس جمهور با رای موافق اکثریت دو سوم نمایندگان مجلس (210 رای) انتخاب شود، اما کسب دو سوم آرا معمولا دشوار است و در دور دوم نامزدی حائز بیشترین آرا به عنوان رئیس جمهور انتخاب میشود. بعد از آن، رئیس جمهور، نامزد بزرگترین فراکسیون را مامور تشکیل کابینه ظرف 30 روز میکند.در حالی کارزار تشکیل دولت جدید عراق شروع شده که سپهر سیاست در عراق در حال گذار به دوره جدیدی است. از یک سو، بیت شیعی به شکل بیسابقهای دچار تشتت شده و به دو بلوک متنفذ اما درگیر تقسیم شده است و بیت سنی در حالی که طی دو دهه اخیر بعد از فروپاشی نظام صدام به شدت متشتت و بحران زده بود، اما در این دوره متحد شده و دو بلوک «تقدم» به رهبری الحلبوسی (رئیس پارلمان پیشین) و «عزم» به رهبری خمیس خنجر، اختلافات خود را کنار گذاشته و جبهه متحدی با 67 نماینده تشکیل دادهاند. در آن سو نیز کردها با وجود اعلام ورود یکپارچه به گفت وگوهای تقسیم قدرت هنوز درباره هویت رئیس جمهور که از 2003 سهم کردها بوده است، به توافق نرسیدهاند. کردها منتظر نتایج رایزنیهای داخلی بیت شیعی هستند. فعلا، مقتدی صدر بر تشکیل دولت اکثریتی غیر توافقی و انتخاب شخص نخست وزیر تاکید دارد و گفت وگوهایش با رهبران دیگر بلوک شیعی به نتیجه مشخصی نرسیده است. در عین حال، صدر با انتخاب مجدد الکاظمی مشکلی ندارد، اما متحدان ایران مخالف جدی آن هستند. 5 سناریو درباره ائتلاف تشکیل دولت جدید مطرح است :1ـ ائتلاف جریان صدر با بلوک حلبوسی ، خنجر و کردها. عواملی، شکل گیری این ائتلاف را تقویت و عوامل دیگری آن را تضعیف میکند. برخی ناظران آن را در سایه تداوم اختلافات صدر با دیگر بازیگران بیت شیعی جدیترین احتمال میدانند. اما این ائتلاف از یک سو، صدر را در مظان اتهام تضعیف موقعیت بیت شیعی قرار میدهد و از سوی دیگر نیز وی با برخی مطالبات کردها مشکل دارد و کردها هم با توجه به مواضع اعلامی قبلی وی، ملاحظاتی درباره سیاست های داخلی صدر دارند. با این حال، این احتمال به عنوان یک گمانه جدی مطرح است.2ـ ائتلاف صدر با الاطار التنسیقی برای تشکیل دولت اکثریت.این احتمال در سایه مواضع تند صدر علیه حشد شعبی و شخص نوری مالکی فعلا چندان محتمل نیست، اما منتفی هم نیست.3ـ تشکیل دولت توافقی از طریق توافق مثلث ساختار قدرت در عراق پسا صدام، یعنی نیروهای سیاسی شیعه و سنی و کردها که به موجب آن مناصب ریاستی سه گانه از طریق تفاهم به افرادی مورد توافق واگذار شود.
4ـ ائتلاف بلوک شیعی مخالف صدر با کردها و اهل سنت. این گمانه نیز هر چند فعلا ضعیف است، اما از سوی بخشی از نیروهای «چارچوب هماهنگی» دنبال میشود و ممکن است به عنوان احتمالی جدی پیگیری شود.5ـ احتمال دیگر ورود عراق به یک بن بست و لو برای مدتی است. از این منظر که فعلا تشکیل دولت معلق بماند. خوانش وضعیت کنونی این احتمال را جدی ساخته است و احتمالا برای مدتی شاهد این بن بست باشیم.به هر حال، سپهر جدید سیاست در عراق در سایه نتایج اخیر انتخابات عراق و تحولاتی سیاسی در حال شکل گیری است و همین خود حامل پیامهای مختلف برای بازیگران داخلی و خارجی است. در این سپهر، صدر میخواهد نه فقط بازیگری، بلکه کارگردانی کند و مرجع سیاسی و رفته رفته در قامت یک مرجع دینی مطرح شود، اما مخالفانی جدی دارد که حاضر نیستند او این فرصت را پیدا کند.
فرا خبر
آن سوی تداوم ریاست الحلبوسی
محمد الحلبوسی برای بار دوم رئیس پارلمان عراق شد. درباره این رویداد، چند نکته قابل اشاره است: در ماههای گذشته رقابت و تخریب میان دو بال اصلی جریان اهل سنت، یعنی الحلبوسی و الخنجر شدت گرفته بود. الخنجر به عنوان شخصیتی ثروتمند و صاحب نفوذ خواهان رهبری تمام جریانهای اهل سنت بود و حمایت ترکیه را به همراه داشت. الحلبوسی اما به عنوان چهره جوان ساحت سیاسی عراق که توانسته حامیان پرتعدادی به ویژه از استان الانبار جذب کند، خود را شایسته رهبری اهل سنت عراق میداند. امارات حامی الحلبوسی است. نتایج انتخابات پارلمانی نشان داد الحلبوسی در دوران محبوب نبودن مشاهیر سیاسی، توانسته است بیشترین رأی را در میان اهل سنت به دست آورد و در کل عراق نیز چهارم شود. به نظر میرسد این رأی بالای شخص وی و حدود ۳۷ رأی ائتلاف تقدم، مسیر غلبه الحلبوسی بر الخنجر را فراهم کرد. تداوم ریاست الحلبوسی بر پارلمان آینده نشان میدهد اولاً جوان گرایی و توجه به نیروهایی با سابقه مدیریتی کمتر در میان اهل سنت نیز تقریباً مؤثر بوده است. ثانیاً امارات با وجود بیش از یک دهه تأخر نسبت به ترکیه در ورود به ساحت سیاسی عراق، انتخاب هوشیارانهتری داشته است. ثالثاً نیروهای شیعی با همه تلاشها برای جلوگیری از تداوم ریاست الحلبوسی احتمالاً به دلیل اختلافات شدید داخلی نتوانستند راه به جایی ببرند. نکته پایانی این که فارغ از چرایی ائتلاف نیروهای اهل سنت و شکاف متراکم میان نیروهای شیعه، باید در نظر گرفت که پایداری هیچ ائتلاف و وحدتی در عراق تضمین شده نیست.