روایت بیتاثیر از موضوع ملتهب سقوط کابل
فیلم «آخرین تولد»، جدید ترین ساخته سینمایی سازندگان«پوست شیر»،با بازی الناز شاکردوست و پدرام شریفی چه نقاط ضعف و قوتی دارد؟
نویسنده : مائده کاشیان
پس از قدرت گرفتن طالبان در افغانستان، نوید محمودی تصمیم گرفت در فیلم جدیدش «آخرین تولد» با نامهای قبلی «کابل پلاک 10» و «سقوط کابل» به این موضوع بپردازد و اینبار دغدغهها و مشکلات مردم افغانستان را از زاویه متفاوتی به تصویر بکشد. محمودی در «آخرین تولد» برای نخستینبار با الناز شاکردوست به همکاری پرداخت و از حضور بازیگرانی مانند پدرام شریفی، شیدا خلیق، سوگل خلیق، نیلوفر کوخانی، آرمین رحیمیان و رضا بهبودی استفاده کرد. «آخرین تولد» از 18 مردادماه اکران شده و تاکنون حدود یک میلیارد و 272 میلیون فروش و تقریبا 28هزار مخاطب داشته است. برادران محمودی سال گذشته با سریال پرمخاطب «پوست شیر»، حضور بسیار موفقی در نمایش خانگی داشتند، اما با «آخرین تولد» جایگاه ویژهای در جدول فروش به دست نیاوردهاند. ساخته جدید برادران محمودی چه امتیازها و ایرادهایی دارد؟
زاویه نگاه جدید در «آخرین تولد»
فیلم «رفتن»، «هفت و نیم»، «مردن در آب مطهر» و «آخرین تولد» چهار ساخته نوید محمودی در مقام کارگردان است؛ فیلم «چندمتر مکعب عشق» و «شکستن همزمان بیست استخوان» به کارگردانی جمشید محمودی نیز از ساختههای نوید محمودی در مقام تهیهکننده است. به استثنای «هفت و نیم» و «آخرین تولد»، دیگر آثار برادران محمودی مشکلات مهاجران افغانستانی در ایران را روایت میکردند، اما «هفت و نیم» به زندگی هفت دختر ایرانی و افغانستانی میپرداخت و محوریت قصه صرفا مهاجرت نبود. جدیدترین ساخته آنها «آخرین تولد» قصه مصائب چند زن افغانستانی را پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان روایت میکند و از این منظر با اغلب فیلمهای نوید محمودی متفاوت است.
روایت رادیویی «آخرین تولد»
شخصیت اصلی فیلم «آخرین تولد»، خبرنگاری به نام «ثریا» با بازی الناز شاکردوست است. دوستان «ثریا» دور هم جمع شدهاند تا سالروز تولد او را جشن بگیرند و هرکدام امید و آرزوهای خاص خودشان را دارند؛ اما با سقوط کابل و قدرت گرفتن طالبان در افغانستان، زندگی آنها زیر و رو میشود. فیلم از روز تولد آغاز و به سلطه طالبان بر کابل ختم میشود. این که برادران محمودی با فاصله کوتاهی از این اتفاق، در فیلم جدیدشان به مصائب هموطنان خود و مظلومیت مردم افغانستان پرداختهاند، کار ارزشمندی است، اما کیفیت روایت آنها ایرادهایی دارد. «آخرین تولد» لوکیشن ثابتی دارد و فیلم از ابتدا تا انتها در ساختمان محل زندگی «ثریا» و همسرش «فهیم» میگذرد. این دو شخصیت و دوستان آنها، از طریق اخبار و فضای مجازی در جریان اتفاقات قرار میگیرند و در این میان مخاطب با مشکلات، امیدها و آرزوهای آنان آشنا میشود. صرف فیلمبرداری «آخرین تولد» در یک لوکیشن ثابت ایراد نیست، مشکل اینجاست که روایت فیلم به اندازه کافی تاثیرگذار نیست. مخاطبی که از گوشه و کنار، در جریان اخبار مربوط به سلطه طالبان بر کابل بوده، اکنون آنها را از زبان شخصیتهای فیلم میشنود و به جز یکی از سکانسهای اواخر فیلم و سکانس پایانی، التهاب و اضطراب لازم در فضای «آخرین تولد» وجود ندارد و مخاطب پای فیلم میخکوب نمیشود. «آخرین تولد» بیشتر بر دیالوگ تکیه دارد و اگر مخاطب با چشمان بسته روایت قصه را دنبال کند، چیز زیادی را از دست نمیدهد. بنابراین ساخته جدید نوید محمودی، توقع مخاطب از یک فیلم سینمایی را برآورده نمیکند.
جای خالی زیرنویس فارسی
یکی دیگر از ایرادهای «آخرین تولد» که به درگیر شدن مخاطب با فیلم لطمه میزند، نداشتن زیرنویس است. شخصیتهای «آخرین تولد» افغانستانی هستند و فیلم در کابل میگذرد، بنابراین طبیعی است که برای باورپذیری بیشتر فیلم، کاراکترها با لهجه کابلی صحبت کنند؛ ایراد این است که دیالوگها به زبان فارسی زیرنویس نمیشود، بنابراین بهویژه زمانی که شخصیتها با ریتم تندتری دیالوگ میگویند یا چند شخصیت با هم صحبت میکنند، مخاطب معنی بعضی از کلمات و جملات را متوجه نمیشود و بخشی از دیالوگها را از دست میدهد.
بازی تاثیرگذار الناز شاکردوست
با وجود نقطه ضعفهایی که فیلم «آخرین تولد» دارد، اما گروه بازیگران آن به خوبی از پس ایفای نقش خود برآمدهاند. الناز شاکردوست که در سالهای اخیر، توانایی خود را در ایفای نقشهای سخت و پرچالش نشان داده و مورد تحسین و توجه قرار گرفته، در «آخرین تولد» نیز نقش ویژهای را برعهده دارد. کاراکتر «ثریا» با وجود نگرانیها و ترسهای خود، سعی میکند دوستانش را آرام و اوضاع را مدیریت کند. الناز شاکردوست با بازی تاثیرگذار خود در فیلم، حس اضطراب و تشویش درونیاش را به مخاطب منتقل میکند و در نمایش احساسات «ثریا» زیادهروی نمیکند؛ بنابراین به عنوان زنی قوی، اما نگران و گاهی دچار ترس و اضطراب، تصویری ملموس را از کاراکتر خود به نمایش میگذارد. او در نقش یک زن افغانستانی نیز به خوبی از پس ادای لهجه برآمده است. پدرام شریفی نقش چندان چالشبرانگیزی در فیلم ندارد، اما او و دیگر بازیگران «آخرین تولد» نیز با تسلط لهجه را ادا میکنند و میتوان گفت نوعی یکدستی در لهجه بازیگران وجود دارد. آرمین رحیمیان که با نقش «عبدالمالک ریگی» شناخته میشود، در نقش جوان تندرو و متعصب قصه بازی خوبی دارد، همچنین شیدا خلیق و نیلوفر کوخانی نیز بازی قابل قبولی را به نمایش گذاشتهاند.