روند کُند امدادرسانی به زلزله زدگان افغانستانی
زلزله زدگان هرات در غرب افغانستان نیاز به کمکهای فوری جهانی دارند اما به دلیل ملاحظات سیاسی، جامعه جهانی از ورود به روند امدادرسانی خودداری میکند و کشورهای معدودی از جمله ایران به یاری آنها شتافتهاند
کامیار-پنج روز از زلزله نسبتاً بزرگی که افغانستان را لرزاند، میگذرد و روند امدادرسانی و یافتن مفقودشدگان از زیر آوارها همچنان ادامه دارد. روز شنبه (15 مهر) زمین لرزه 6.3 ریشتری ولایت هرات را لرزاند که طی آن هزاران نفر کشته و زخمی شدند. دکتر علا ابوزید از سازمان بهداشت جهانی گفت: «زلزله حوالی ساعت 11 صبح رخ داد، زمانی که مردان بیرون از خانهها بودند، بنابراین اکثر کسانی که مجروح شدند و جان باختند، زنان و کودکانی هستند که در آن زمان در داخل خانهها بودند». ابوزید گفت که دوسوم از مجروحان شدیدی که در بیمارستانها بستری شدهاند، کودکان و زنان هستند و هشدار داد که تامین مالی عملیاتهای بشردوستانه همچنان حیاتی است و توجه جهانی و کمکهای مالی از افغانستان دور شده است. ملا جانان، سخنگوی وزارت حوادث و مدیریت بحران افغانستان هم در بیانیهای گفت: «20 روستا به طور کامل ویران شده و تیمهای آمبولانس به چندین روستای ویرانشده نرسیدهاند، زیرا امکانات موجود ضعیف و راهها سخت است و اولویت در حال حاضر بیرون آوردن کشتهها و مجروحان از زیر آوار است». ارشاد ملک، مسئول سازمان بینالمللی «نجات کودکان» که به مناطق زلزله زده هرات سفر کرده است گفته که خانههای بیش از 9 هزار خانواده در این زمین لرزه ویران شده و شمار زیادی از کودکان نیز در میان آوارگاناند.
روند کمکرسانی کند است
خبرهای به دست آمده از گزارشهای میدانی رسانهها در گفتوگو با مردم محلی نشان میدهد که روند امدادرسانی به کندی صورت میگیرد و متناسب با وسعت ویرانیها و نیاز شهروندان زلزله زده نیست. یک پرستار در بیمارستان مرکزی هرات گفت: «من میبینم که دولت طالبان در کار خود صادق است، اما مشکل این است که کمک واقعی دریافت نمیکند و هیچ تجربهای در برخورد با بلایا ندارد. درحالی که میدانها و حیاط بیمارستان مرکزی هرات مملو از مجروحانی است که با هر وسیلهای که در دسترس است، مداوا میشوند، اما همه چیز ناقص است».ارتباطات تلفنی در هرات قطع است و کار را برای ارزیابی و ارسال خبر درباره جزئیات مناطق تحت تاثیر قرار داده است. ویدئوهایی در رسانههای اجتماعی منتشر شده که نشان میدهد صدها تن در خیابانهای هرات به سر میبرند و حاضر نیستند به مغازهها یا خانههای خود برگردند.زمین لرزه در هرات زمانی به وقوع پیوسته که افغانستان دچار بحران شدید انسانی است و 29.2 میلیون نفر در این کشور نیازمند کمکهای بشردوستانه هستند. از سوی دیگر، میزان کمکهای بشردوستانه به افغانستان به شدت کاهش یافته و بر اساس گزارش سازمان ملل، 15 میلیون نفر نمیدانند که وعده غذایی بعدی خود را چگونه تأمین کنند. به گزارش «خبرگزاری شفقنا»، شماری از آوارگان مناطق زلزله زده به رسانهها گفتهاند که گروههای نجات و امداد بسیار کند عمل کردهاند. یک زن کهنسال که از منطقه زلزله زده نجات یافته است، گفت که اگر تیمهای نجات زودتر میرسیدند، نوههای او اکنون زنده بودند و نجات مییافتند.
ارسال کمکهای بشردوستانه جهانی
با وقوع زلزله در هرات، برخی کشورهای منطقه و سازمان های بینالمللی کمک های بشردوستانه را برای زلزله زدگان افغانستان ارسال کردهاند. سازمان هماهنگی کمکهای بشردوستانه سازمان ملل «اوچا» از تخصیص بودجه اضطراری ۵ میلیون دلاری برای زلزلهزدگان هرات خبر داد و بر همکاری بیشتر شرکای بینالمللی تاکید کرد. اوچا طی گزارشی اعلام کرد:«تیمهای امدادی وابسته به این نهاد به منطقه رسیده و در حال کمک به زلزله زدگان هستند. تلاشهای جستوجو و نجات همچنان ادامه دارد و تیمهای ارزیابی سریع در مناطق آسیبدیده مستقر شدهاند».آژانسهای امدادرسان و گروههای غیردولتی هم از جامعه بینالمللی درخواست کردهاند که وارد عمل شوند. ورلد ویژن، یک موسسه خیریه جهانی اعلام کرد:«وضعیت بدتر از آن است که ما تصور میکردیم، زیرا مردم روستاهای ویران شده همچنان در تلاش هستند تا بازماندگان را با دست خالی از زیر آوار نجات دهند. نیروهای کمکی از کابل وارد هرات شدند اما در منطقه زلزله زده تنها یک بیمارستان دولتی وجود دارد.» آنتونی گوترش، دبیرکل سازمان ملل گفت که سازمان ملل و شرکای آن در افغانستان درحال هماهنگی با مقامات اجرایی برای ارزیابی سریع نیازها و ارائه کمکهای اضطراری هستند. با نزدیک شدن به فصل زمستان، دبیرکل از جامعه جهانی خواست تا گردهم آیند و از مردم آسیب دیده از زلزله که بسیاری از آن ها قبل از این بحران نیاز به کمکهای بشردوستانه داشتند، حمایت کنند. پاکستان هم کمکهای اضطراری و تیمهای نجات را به افغانستان زلزله زده فرستاده است. اداره ملی مدیریت بلایای پاکستان نیز تلاشهای خود را برای هماهنگ کردن طرح واکنش بشردوستانه برای افغانستان آسیب دیده از جمله تیمهای جستوجو و نجات بسیج کرد.
ارشاد ملک، مدیر سازمان نجات کودکان در افغانستان گفت:«وسعت خسارات وحشتناک است و تعداد افرادی که تحت تأثیر این فاجعه قرار گرفتهاند واقعاً نگران کننده است. مردم هنوز هم زیر آوار خانههای خود در هرات مدفون هستند و این افراد همچنان در زیر آوار هستند. هزاران کودک و خانواده اکنون بیخانمان شدهاند و یا جان خود را از دست دادهاند. با توجه به کمبود شدید مواد غذایی، اهداکنندگان باید کمکهای بشردوستانه نجات بخش ارائه دهند. نباید به کودکان هرات که به کمک فوری نیاز دارند، پشت کنند».
ایران در کنار زلزله زدگان
ایران به عنوان کشور همسایه از همان ساعات اولیه آمادگی خود را برای کمک به مردم زلزله زده اعلام و اولین نیروهای امدادی و کمکهای خود را راهی افغانستان کرد . تیمهای تخصصی امداد و نجات جمعیت هلال احمر ایران نخستین تیم خارجی کمکرسانی به زلزلهزدگان افغانستان بودند که روز دوشنبه با تجهیزات تخصصی و سگهای زندهیاب وارد مناطق زلزلهزده در ولایت هرات شدند. سجادی، سرپرست گروه اعزامی جمعیت هلال احمر ایران به مناطق زلزلهزده گفت، گروه امدادی ایران با تجهیزات پیشرفته و کامل به مناطق زلزلهزده آمده است تا با همکاری نیروهای افغان به کمکرسانی سرعت بخشد. مدیرکل جمعیت هلال احمر خراسان رضوی هم از وصول درخواست کمک افغانستان از گروههای امدادی ایران خبر داد و اعلام کرد تیمهای امدادی این جمعیت هم اکنون در مرز دوغارون مستقر شدهاند. 21 تیم امدادی، 11 خودروی امدادی عملیاتی، دو سگ زندهیاب و مواد امدادی را برای پناه دادن و تغذیه 500 خانواده تجهیز و اعزام کردهایم. مولوی خالص، رئیس جمعیت هلال احمر افغانستان هم از حضور تیمهای تخصصی امداد و نجات جمعیت هلال احمر ایران در مناطق زلزلهزده هرات، استقبال و ابراز خوشحالی کرد. سفارت ایران در کابل ضمن ابراز همدردی با قربانیان و آسیب دیدگان زلزله هرات اعلام کرد ایران آمادگی دارد در چارچوب همکاریهای انسان دوستانه و بیانیه قازان روسیه نسبت به پذیرش و هدایت کمکهای بینالمللی به آسیب دیدگان زلزله اقدام کند و خدمات مرزی خود را برای اعطای کمکهای بشردوستانه افزایش دهد. حسن کاظمی قمی، سفیر ایران در کابل هم اظهار کرد، کمیته تماس منطقهای را برای کمک به زلزله زدگان هرات فعال میکنیم.کمک های ایران درحالی است که تاکنون بسیاری از کشورها از جمله غربیها، هیچ اقدامی برای کمک به مردم زلزله زده افغانستان انجام ندادهاند و برخلاف ادعای دفاع از حقوق بشر در این کشورها اما با عینک سیاسی به تحولات این کشور نگاه میکنند. زیرا دولت موقت سرپرستی افغانستان را هنوز به رسمیت نشناختهاند و آن را به تشکیل دولت فراگیر منوط کردهاند.