خشم ناتمام زمین در هرات
سحرگاه دیروز برای چندمین نوبت، زمینلرزههای شدید بیش از 6 ریشتر هرات افغانستان را لرزاند. منابع رسمی این کشور از 2500 تا 4 هزار جانباخته در پیزلزلههای این هفته خبر میدهند. پیگیری ما از خبرنگاران محلی مستقر در هرات، تازهترین روایتها را پیش روی مان گذاشت
صادق غفوریان- ساعت 3:38 بامداد(به وقت محلی) دیروز چهارشنبه، هرات افغانستان با زمین لرزه ای به قدرت6.3ریشتر برای چندمین نوبت در چند روز گذشته لرزید. مشهد و شهرستانهای شرقی خراسان رضوی هم این زمین لرزه را احساس کردند و همین باعث شد بعضی، این شب دلهرهآور را تا صبح در خیابان ها و پارک ها سپری کنند.اما آن سوتر یعنی 120 کیلیومتر از مرز دوغارون تایباد از سرحدات شرقی ایران، غوغای زمین در چند روز گذشته همچنان در هرات و حوالی آن، ادامه دارد و در زمین لرزههای کم سابقه که قبل از ظهر شنبه گذشته به قدرت 6.3 ریشتر آمد، جان هزاران نفر را گرفت. سازمان زمینشناسی ایالات متحده گزارش داد که پس از اولین زمینلرزه، چندین زمین لرزه دیگر به بزرگی ۵.۶ ، ۴.۱ و ۶.۵ در مقیاس امواج درونی زمین (ریشتر) رخ داده که مردم را مجبور به ترک خانههای خود کرده است.
2500 یا 4 هزار جانباخته؟
زمین لرزه روز شنبه گذشته هرات که بنا بر گزارشها مرگبارترین زمین لرزه 25 سال اخیر افغانستان پس از سال ۱۹۹۸ به شمار می آید؛ زمانی که آن زلزله دستکم چهار هزار و ۵۰۰ کشته بر جای گذاشت. در عین حال درباره جانباختگان این زمین لرزه روایتهای متفاوتی از داخل افغانستان مخابره میشود. بر اساس آمار سازمان پزشکان بدون مرز این کشور شمار جانباختگان زمینلرزه این هفته هرات به دوهزار و ۴۴۵ نفر و شمار زخمیهای آن به دوهزار و ۴۴۰ نفر رسیده است. در همین حال خبرگزاری افغانستانی «آوا» از کابل سه شنبه نوشت: «جانان سایق، سخنگوی وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث امارت اسلامی افغانستان میگوید که شمار جانباختگان و زخمیان این زمینلرزه تا اکنون به حدود چهارهزار نفر رسیده است.
در گزارش در گزارش این سازمان آمده است که: «روز یکشنبه ۳۴۰ نفر از زخمیهای این زمینلرزه از شفاخانه ولایتی هرات رخصت شدند، اما نمیخواستند این شفاخانه را ترک کنند، زیرا خانهای برای بازگشت نداشتند.» خبرگزاری ترکیهای آناتولی این طور گزارش کرد: «روستای نایب رفیع، در شمال شهرستان زندهجان که قبلاً حدود 2500 نفر سکنه داشت، مردم گفتند که به جز مردانی که هنگام وقوع زلزله در بیرون کار میکردند، تقریباً هیچ کس زنده نمانده است.»
کودکان و زنان بیشترین جانباخته ها
دکتر علا ابوزید، نماینده سازمان جهانی بهداشت که از کابل به هرات سفر کرده، به خبرگزاری رویترز گفته است که زمینلرزه زمانی (ساعت ۱۱ صبح) رخ داد که مردان بیرون از خانه بودند از این رو، بیشتر جانباختگان و زخمیان را زنان و کودکانی تشکیل میدهند که در آن زمان در خانه بودند. او گفته است: «دو سوم از کسانی که جراحتهای شدیدی دارند و در شفاخانهای که دیروز دیدم بستری شدهاند، کودکان و زنان هستند.» او به رویترز گفته است که دیدن تعداد کودکان بستری در شفاخانه در شرایط بحرانی «ویرانگر» است.
ضعف شدید در خدمات رسانی داخلی
با این حال اما مرور اخبار و گزارش های تصویری از وضعیت خدماترسانی به مردم، نشان میدهد، ضعف زیرساخت های این کشور در بحران، شرایط مردم و زلزلهزدگان را به ویژه در آغاز فصل سرد دشوار کرده است. در عین حال، شرایط زلزله افغانستان در همزمانی با تحولات منطقه تا حدودی این غصه را به حاشیه رانده است.
گفت و گو با فاطمه نایاب خبرنگار محلی مستقر درهرات
این جا هرات؛ اتراق مردم در خیابان ها
ما برای آگاهی از شرایط شهر هرات، با فاطمه نایاب، خبرنگار و مسئول دفتر خبرگزاری افغانستانی «آوا» در هرات همکلام شدیم. او که در پی زلزله سحرگاه دیروز به همراه خانواده در کنار سایر مردم هرات، زندگی را از داخل خانه به خیابان آورده است، میگوید: به دلیل زلزلههای هر از گاه و پسلرزهها تقریبا تمام مردم هرات این چند روز را در خیابان ها و در چادرها و خیمهها سپری کردهاند. روزها هوا گرم و شب ها نیز سرد است و آن طور که هواشناسی اعلام کرده، امشب (دیشب چهارشنبه شب) هوا تا حدود 10 درجه سردتر هم می شود.
از نایاب درباره آمار جانباختگان زمین لرزهها می پرسم که می گوید: قطعا شمار جانباختگان حدود چهار هزار نفر خواهد بود و با زلزله سحرگاه دیروز، این تعداد بیشتر هم شده است.
نایاب، می گوید: کمک های ایران، ترکیه و سایر کشورها رسیده است و مسئولان محلی تلاش می کنند، کمک ها در جای خود استفاده شود. به دلیل فرارسیدن فصل سرما، بیشترین نیاز زلزله زدگان، سرپناههای موقت، وسایل گرمایشی و لباس گرم است. این خبرنگار مستقر در شهر هرات می گوید: مردم افغانستان نیز در حد توان خود، تلاش کردند به زلزله زدگان یاری برسانند اما به دلیل شدت زمین لرزه، نیاز مردم منطقه و روستاهای زلزله زده که در حوالی حدود 40 کیلومتری هرات است، بسیار بیشتر از این کمکهاست. بخشی از خیران محلی نیز اعلام کردند، حاضرند شهرک هایی 100 خانواری برای زلزله زدگان احداث کنند. نایاب تاکید می کند که بیشک مهمترین نیاز زلزلهزدگان سرپناه امن و بازسازی خانههایشان است که در بخشهایی از مناطق این خانه ها صددرصد تخریب شده است.
از نایاب درباره میزان آسیب ها در هرات هم می پرسم که این طور میگوید: شهر هرات به دلیل این که اغلب خانه ها با مصالح ساختمانی و بتن ساخته شده، حجم آسیب زیاد نبوده و فقط بخشهایی از بافتهای قدیمیتر که خانه های فرسوده داشته، آسیبهایی دیده، ضمن این که بخشی از آثار تاریخی نیز دچار آسیب شده است.