رئیس شورای اطلاع رسانی دولت با حضور در موسسه خراسان و بازدید از بخش های مختلف آن به پرسش های خبرنگاران خراسان پاسخ داد و دو خبر خوش در زمینه مسکن و حمل و نقل مطرح کرد.

به گزارش خبرنگار خراسان، دکتر سپهر خلجی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت، عصر پنج‎شنبه گذشته با حضور در موسسه فرهنگی هنری خراسان، ضمن بازدید از بخش های مختلف از جمله چاپخانه موسسه خراسان با مدیرمسئول، سردبیر و برخی مدیران موسسه و اعضای تحریریه خراسان گفت و گو کرد. وی در این دیدار ضمن تقدیر از نقش و جایگاه روزنامه خراسان در فضای رسانه ای کشور، خراسان را روزنامه ای ریشه‌دار و دارای جایگاه ویژه در کشور بیان کرد. وی با تقدیر از تیتر یک اخیر روزنامه خراسان در انتقاد از دپو شدن خودرو در یکی از کارخانه های خودروساز، پیگیری خراسان در این زمینه را اثرگذار دانست و افزود: انتظار از خراسان همین است که حرف مردم را بزند و از مسئولان مطالبه کند. وی جهت گیری های خراسان را اصولی دانست و گفت: وظیفه خودم می دانم از تلاش های خراسان تقدیر کنم.خلجی که با حفظ سمت به عنوان رئیس ستاد اطلاع‌رسانی و تبلیغات اقتصادی کشور نیز فعالیت می کند، با اشاره به عبور از نوسانات پس از اتفاقات سال گذشته در کشور و رسیدن به دوره ثبات پس از جهش نرخ ارز افزود: با وجود این که تحریم ها و فشارها کمتر نشده و بلکه تشدید یافته است اما یک سیاست تثبیتی حاکم شده است. وی ادامه داد: البته وضعیت معیشتی راضی کننده نیست اگرچه شاخص ها نشان می دهد که شرایط رو به بهبود است و اتفاقات خوبی دارد می افتد که نمونه آن کاهش نرخ بیکاری به کمتر از 8 درصد است.وی در پاسخ به پرسش خراسان درباره وضعیت اجرای طرح نهضت ملی مسکن و وعده رئیس جمهور برای احداث 4 میلیون مسکن، سیاست اعطای زمین در برخی استان ها را در راستای برنامه دولت در زمینه مسکن یادآور شد و گفت: دولت تلاش می کند از همه ظرفیت های ممکن استفاده کند که یک نمونه آن تکمیل 100 هزار واحد از 240 هزار واحد نیمه تمام مسکن مهر است. همچنین اقدام گسترده ای در واگذاری زمین در حال انجام است و در همه استان‌هایی که می توانیم زمین واگذار و از مردم حمایت کنیم  که خودشان بسازند، این کار را داریم انجام می دهیم. همان طور که می دانید بیش از نصف هزینه احداث مسکن، قیمت زمین است. چون قرار است واحدهای مسکونی در این زمین ها ویلایی ساخته شود، هزینه ساخت کمتر می شود، لذا با آورده اشخاص در شهرستان ها می توانند خانه دار شوند. البته این کار برای دولت هزینه زیادی هم دارد. هزینه آماده سازی زمین و تامین آب، برق و گاز این واحدها را دولت متقبل می شود. هر زمینی که واگذار می شود 200 میلیون تومان هزینه آماده سازی صرف آن می شود. علاوه بر این تسهیلات هم پرداخت می کند و امید داریم با این کار بخشی از مشکل مسکن را حل کنیم. در بافت های فرسوده نیز با کمک شهرداری ها در برخی شهرها داریم اقداماتی انجام می دهیم. همچنین در موضوع تهاتر نفت برای ساخت مسکن نیز مجوز مقام معظم رهبری را دریافت کردیم که به موضوع ساخت مسکن کمک می کند و امید داریم در ادامه وضعیت خیلی بهتر از شرایط فعلی شود و تا آخر دولت، بخش عمده آن چه دولت تعهد کرده است عملی شود، اگرچه ممکن است بخشی از کار در قالب ساخت مسکن نباشد و بتوانیم در قالب اعطای زمین و ارائه تسهیلات کار را انجام دهیم.دبیر شورای اطلاع رسانی دولت همچنین خبری خوش در زمینه خرید 50 فروند هواپیما داد که از این میزان حدود 30 فروند هواپیمای مسافربری است. به گفته وی این هواپیماها به صورت دست دوم و از طریق واسطه هایی خریداری شده است و با فعال شدن آن ها بخشی از مشکلات فعلی در زمینه بلیت هواپیما حل خواهد شد.

 

مرحله ثبت‌نام نهایی انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی از پنج‌شنبه ۲۷ مهرماه آغاز شده است و در روز نخست ۹۵۹ نفر از داوطلبان نمایندگی مجلس   ثبت‌نام خود را قطعی کردند. دومین روز ثبت‌نام نیز از دیروز جمعه و از ساعت ۸ صبح آغاز شد و این روند تا ساعت ۱۸ ادامه داشت.تا ظهر دیروز ۱۳۳۳ نفر ثبت‌نام خود را قطعی کردند.در مرحله نهایی ثبت نام، داوطلبان باید گواهی 5 سال سابقه فعالیت اجرایی، آموزشی، پژوهشی یا قضایی را که از دستگاه‌ها دریافت کردند بارگذاری کنند و بارگذاری نکردن این گواهی‌ها به منزله انصراف یا عدم تکمیل فرم است. داوطلبان نمایندگی مجلس شورای اسلامی به‌مدت یک هفته تا روز سوم آبان فرصت دارند از طریق پنجره واحد انتخابات وزارت کشور به نشانی keshvar.moi.ir به‌صورت برخط برای تکمیل کاربرگ ثبت‌نام و بارگذاری مدارک و گواهی‌های مورد نیاز اقدام کنند. دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره انتخابات خبرگان رهبری روز جمعه ۱۱ اسفند برگزار می‌شود. با وجود آن‌که پیش ثبت‌نام مرحله جدیدی در فرایند انتخابات است و در قانون انتخابات مجلس برای اولین بار پیش‌بینی شده، در این دوره اجرا و با استقبال خوبی روبه‌رو شد. طبق گفته هادی طحان نظیف، سخنگوی شورای نگهبان در مرحله پیش ثبت‌نام حدود ۴۹ هزار نفر ثبت نام کرده‌اند که به ازای هر کرسی ۱۶۸ نفر می‌شود. به بیان دقیق‌تر، مجلس شورای اسلامی دارای ۲۹۰ کرسی نمایندگی است که با این حساب، برای هر یک  از صندلی‌های خانه ملت ۱۶۸ نفر اسم نوشته‌اند. سخنگوی شورای نگهبان با بیان این‌که البته ملاک ما ثبت‌نام نهایی است که از ۲۷ مهر ماه انجام می‌شود، افزود: «اگر این تعداد افراد پیش‌ثبت‌نامی را با تعداد ثبت‌نام‌های صورت‌گرفته در ادوار گذشته مقایسه کنیم، می‌توانیم بگوییم که این تعداد حدود ۳ برابر شده که بالاترین نرخ در ادوار انتخابات‌های گذشته محسوب می‌شود.» تعداد ثبت‌نام داوطلبان در 11 دوره قبلی مجلس هم به این صورت است که در مجلس اول ۳ هزار و ۷۴۸ نفر، مجلس دوم هزار و ۵۹۰ نفر، مجلس سوم هزار و ۹۹۴ نفر، مجلس چهارم هزار و ۲۷۶ نفر، مجلس پنجم ۵ هزار و ۳۶۱ نفر، مجلس ششم ۶ هزار و ۸۵۲ نفر، مجلس هفتم ۸ هزار و ۱۶۷ نفر، مجلس هشتم ۷ هزار و ۵۹۵ نفر، مجلس نهم ۵ هزار و ۳۸۲ نفر، مجلس دهم ۱۲ هزار و ۱۲۳ نفر و برای مجلس یازدهم ۱۶ هزار و ۳۳ نفر نام‌نویسی کرده بودند. در این بین،احمد وحیدی وزیر کشور گفت: انتخابات یکی از موضوعات ارزشمند در سال جاری است و همگان باید در مسیر افزایش مشارکت همکاری لازم را داشته باشند و خوشبختانه شاهد بودیم که در مرحله پیش ثبت نام بیش از ۴۰ هزار نفر ثبت‌نام کردند و این نوید انتخاباتی با مشارکت حداکثری را می‌دهد.

 

۵ سال سابقه کار، پیش‌شرط کاندیدا شدن

  سید محمدتقی شاهچراغی، رئیس ستاد انتخابات کشور هم تاکید کرده است که کسانی می‌توانند در ثبت نام نهایی انتخابات مجلس شورای اسلامی شرکت کنند که در پیش ثبت نام شرکت کرده‌اند. رئیس ستاد انتخابات کشور تاکید کرد: «برابر قانون جدید، داوطلبان حتماً باید ۵ سال سابقه کار اجرایی، قضایی و پژوهشی داشته باشند. ثبت نام غیرحضوری است، بخشی از اطلاعات در پیش ثبت نام گرفته شده که در پرسش‌نامه ثبت شده است و در منظر داوطلبان قرار می‌گیرد و بخشی از اطلاعات نیز باید جدید وارد شود.» شاهچراغی با بیان این‌که ثبت نام اصلی تقریباً بین ۳۰ تا ۴۵ دقیقه زمان می‌برد، افزود: «متقاضیان هر ویرایشی را که می‌خواهند در همان مرحله‌ای که وارد سامانه شدند، باید انجام دهند چون اگر تأیید را کلیک کنند و پرسش نامه انتقال پیدا کند، امکان بازگشت وجود ندارد.» محسن اسلامی سخنگوی ستاد انتخابات کشور در پاسخ به سوالی در خصوص این‌که احیاناً این قانون حداقل ۵ سال سابقه اجرایی موجب ریزش داوطلبان توانمند نشود، اظهار کرد: البته این را قانون مشخص کرده است ولی بر اساس آنچه در قانون آمده است شرایط خیلی باز است و داوطلبان به سهولت می‌توانند آن را به‌دست آورند. فرض کنید شخصی در دستگاه قضایی کار می‌کند می‌تواند با همان سابقه در انتخابات شرکت بکند یا شخصی سابقه تدریس در مؤسسه، دانشگاه یا... را دارد، او هم می‌تواند این شرایط را به دست آورد. 

رشد نظام بانکی در دو دهه اخیر به همراه تحولات رخ داده در این حوزه به خصوص ورود بانک های خصوصی بیش از پیش ضعف قوانین حوزه پولی و بانکی را که تصویب (نسخه اولیه آن) به قبل از انقلاب (سال 1351) برمی گردد،آشکار کرده است. از جمله عمده ترین مسائل در این خصوص، نقدهای ناظر به کارآمدی نهاد شورای پول و اعتبار به عنوان اصلی ترین نهاد تصمیم گیری پولی کشور است. کارایی این نهاد از یک سو تحت الشعاع حضور پررنگ دولت در آن قرار گرفته است. از سوی دیگر وزن تصمیمات آن به طور ناخواسته و به دلیل نداشتن تخصص های مرتبط اعضا، در حد مورد انتظار نبوده است. از این مسئله که بگذریم، در مواجهه با وضعیت های ناترازی و بانک های ناتراز، تاکنون توان بانک مرکزی برای اعمال قانون های بازدارنده که تا مرز انحلال بانک ها نیز می تواند ادامه داشته باشد، کافی نبوده است. مواردی از این دست موجب شده تا در سال های اخیر، مجلس تدوین طرح های مربوط به اصلاح نظام بانکی را با همکاری دولت در دستور کار قرار دهد. در این خصوص، طرح قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران پس از گذراندن مراحل قانونی و در نهایت تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام نهایی شده و در واقع طرح بانک مرکزی به «قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» تبدیل شده است. در ادامه به نکات برجسته موجود در این قانون که خبرگزاری فارس آن را منتشر کرده است، اشاره خواهیم کرد.

 

 اصلاح ساختار مهم ترین نهاد تصمیم گیری بانک مرکزی

یکی از اصلاحات قانون جدید، تغییر در ساختار مهم‌ترین نهاد تصمیم‌گیری بانک مرکزی بود، شورای پول و اعتبار به هیئت عالی تغییر نام داده است، اما این تغییر صرفا در نام نیست، بلکه ترکیب، وظایف و اختیارات این نهاد هم تغییرات گسترده‌ای خواهد داشت. از لحاظ ترکیب، برخلاف قانون پولی و بانکی و قوانین برنامه‌های توسعه، وزیران دولت به استثنای وزیر اقتصاد سهمی در ترکیب این نهاد ندارند‌ و روسای اتاق‌های بازرگانی و تعاون هم از ترکیب حذف شده‌اند. علاوه بر این، چهار عضو غیراجرایی که کارشناس هستند، به پیشنهاد رئیس کل بانک مرکزی و حکم رئیس جمهور منصوب و عزل می‌شوند؛ این چهار عضو غیراجرایی به صورت تمام وقت در بانک مرکزی هستند و شغلی غیر از تدریس در دانشگاه نمی توانند داشته باشند. دادستان کل کشور هم با تصمیم مجمع تشخیص مصلحت نظام به ترکیب هیئت عالی اضافه شد.

 

توجه به مدیریت تعارض منافع و کاهش سقف تنخواه

برای اولین بار در قوانین کشور، به تعارض منافع در این قانون توجه شده است به‌طوری که همه اعضای هیئت عالی باید فرم تعارض منافع را پر کنند و همه اموال و دارایی‌های خود و سپرده‌های بانکی برای بانک مرکزی  افشا کنند. همچنین براساس این قانون، بانک مرکزی از اعطای وام به دولت و شرکت‌های دولتی منع شده است. همچنین پرداخت تنخواه بودجه به دولت، مقرر شده در سال اول اجرای قانون تنخواه 3 درصد باشد و به‌ تدریج سالانه 0.5 درصد از تنخواه کاهش یابد تا سقف تنخواه بودجه به یک درصد کل بودجه عمومی سالانه کاهش یابد.

 

چاپ پول به ازای ارزهای بلوکه شده ممنوع!

در حوزه رابطه ارزی بانک مرکزی و دولت، تا پیش از این، دولت می‌توانست درآمد ارزی‌ بلوکه شده خود را به بانک مرکزی بفروشد و معادل ریالی آن را بگیرد، اما براساس قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بانک مرکزی در صورتی مجاز به پرداخت معادل ریالی ارز خریداری شده است که ارز به حساب بانک مرکزی منتقل شود. بانک مرکزی قبل از واریز ارز به حساب خود، نمی‌تواند معادل ریالی آن را به دولت بدهد.

 

اتفاقاتی که بعد از تنها 4 روز ناتراز ماندن یک بانک رقم خواهد خورد!

در حوزه رابطه بانک مرکزی و بانک‌ها، در این قانون چتر نظارتی بانک مرکزی بر بانک‌ها و موسسات اعتباری و همچنین قدرت برخورد با بانک‌های متخلف به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. ماده 45 به‌گونه‌ای تدوین شده که امکان اضافه برداشت برای بانک‌ها و موسسات اعتباری محدود شود به‌طوری که اگر میزان اضافه برداشت یک بانک از منابع بانک مرکزی فقط 4 روز متوالی از سقف هفتگی فراتر رود، معاون نظارت بانک مرکزی موظف به ارائه گزارش به رئیس و هیئت عالی بانک مرکزی است. هیئت عالی پس از استماع گزارش معاون نظارت یا باید با پرداخت تسهیلات اضطراری (با سررسید 30 روز) به موسسه اعتباری موافقت یا باید رئیس کل را مکلف کند برای موسسه اعتباری، هیئت سرپرستی موقت تعیین کند. این به معنای آن است که اگر یک بانک بیش از 4 روز بیش از حدود تعیین شده اضافه برداشت کند، هیئت عالی می‌تواند مدیرعامل بانک را عزل کند.

علاوه بر این، معاون نظارت بانک مرکزی، رئیس کل و هیئت عالی بانک مرکزی اختیارات گسترده‌ای برای عزل هیئت مدیره بانک، تعیین هیئت سرپرستی و تصمیم‌گیری برای اجرای عملیات گزیر بانک را خواهند داشت.

 

ورود موسسه اعتباری به فرایند «گزیر» در صورت استمرار اضافه برداشت

براساس ماده 33 این طرح، رئیس کل در دوره‌ای که موسسه اعتباری توسط سرپرست اداره می‌شود یا قبل از آن، به این نتیجه برسد که شاخص‌های ناظر به وضعیت سرمایه و نقدینگی موسسه اعتباری قابل اصلاح نیست، موظف است پیشنهاد گزیر موسسه اعتباری را به هیئت عالی ارائه کند. در صورت تصویب پیشنهاد رئیس کل توسط هیئت عالی، موسسه وارد مرحله گزیر می‌شود. معنای ساده گزیر مجموعه اقدامات بانک مرکزی از عزل هیئت مدیره و تعیین سرپرست برای موسسه اعتباری تا انحلال است.

 

قدرت هیئت انتظامی بانک‌ها افزایش می یابد

ساختار هیئت انتظامی بانک‌ها هم در این قانون جدید تغییر کرده است به‌گونه‌ای که صرفاً قاضی تصمیم‌گیر خواهد بود و دیگر اعضا بدون حق رای در جلسات شرکت می‌کنند و تصمیم‌گیر نهایی قاضی خواهد بود که با حکم رئیس قوه قضاییه منصوب خواهد شد و این قاضی باید حداقل 15 سال سابقه در رسیدگی به جرایم اقتصادی داشته باشد. همچنین هیئت انتظامی تجدیدنظر هم در بانک مرکزی تشکیل می شود. تا پیش از این نماینده بانک‌ها عضو هیئت انتظامی بود و حق رای داشت که تعارض منافع ممکن بود مانع از اتخاذ تصمیم درست شود. علاوه بر این، هیئت انتظامی بدوی موظف به رسیدگی به تخلفات اشخاص تحت نظارت به‌درخواست معاون نظارت بانک مرکزی با قید فوریت است.

امکان توقف اجرای مصوبات هیئت عالی بانک مرکزی از دیوان عدالت اداری سلب شد

یکی از مشکلات در این میان، امکان دستور توقف اجرای مصوبات هیئت عالی بانک مرکزی توسط دیوان عدالت اداری بود که خوشبختانه در قانون جدید، امکان توقف موقت برای مصوبات بانک مرکزی ممنوع شده و دادگاه ویژه‌ای در دیوان عدالت اداری به اعتراضات سهامداران بانک‌ها رسیدگی خواهد کرد.

تجاوزات ارتش رژیم صهیونیستی به غزه برای چهاردهمین روز متوالی ادامه دارد و تاکنون 4213 شهید و بیش از ۱۳۰۰۰ زخمی برجای گذاشته است؛ در حالی که اکثر قربانیان کودکان و زنان هستند. تنها در حمله هوایی به کلیسای پرفیریوس قدیس، قدیمی‌ترین کلیسای غزه، دست‌کم ۱۶ تن شهید شدند. تداوم شلیک از غزه به گوش‌دان، حملات راکتی سنگین به شهرک‌های شمالی سرزمین‌های اشغالی با ورود نیروهای قسام، کمین زرهی در طولکرم کرانه باختری و خان‌یونس نوار غزه، انهدام سایت جل‌العلام، به عنوان مهم‌ترین مرکز راداری و شنود رژیم در مرزهای شمال که چشم و گوش دشمن را به عمق ۲۰ کیلومتر در داخل لبنان کور کرد و منجر به میدان آوردن پهپادهای حریف در ارتفاع بالا شده، زیر آتش رفتن پایگاه‌های آمریکایی در عراق و سوریه و درنهایت شلیک‌های اخطار از یمن و آتش‌زدن سفارت رژیم صهیونیستی در منامه ازجمله رویدادهای چهاردهمین روز جنگ بود. اما همزمان با پیشبرد طرح‌های منظم و حساب شده محور مقاومت، آشفتگی در اتاق عملیات کریا درخصوص حمله زمینی به غزه افزایش یافته است. جدای از چندین نگرانی داخلی مانند احتمال خیانت واحدهای نظامی و اطلاعات به یکدیگر در زمان حمله، ورود سایر اعضای محور مقاومت و عدم پشتیبانی کامل آمریکا، آن‎ها در تعیین این که دقیقا از عملیات زمینی چه می‌خواهند، درمانده‌اند. هر چند بایدن چراغ سبز نسبی به آن‎ها نشان داده اما سخن گفتن از این‎که «باید قواعد را رعایت کنید و واقع بین باشید» سردرگمی‌ها در تل‌آویو را افزایش داده است؛ از این رو آن‎ها مدام از تصمیم و تصویب حمله زمینی سخن می‌رانند. بایدن البته اعلام کرد که «ما به اسرائیل نگفتیم که در صورت پیوستن حزب‌ا... به جنگ، وارد جنگ خواهیم شد». همزمان با این تحولات، جهاد اسلامی و حماس در پیامی به اتاق عملیات مشترک مقاومت آمادگی کامل خود برای یورش زمینی دشمن را بار دیگر یادآور شده‎ و بر عدم آسیب به هیچ یک از تونل‌ها و ذخایر حساس و سازمان رزم خود در اثر حملات هوایی اسرائیل تاکید کرده‌اند. گفته می‌شود سلاحی ویژه انتظار زرهی صهیونیست‌ها را می‌کِشد که حماسه جدیدی را خلق خواهد کرد. اکنون با این افزایش آمادگی‌ها در غزه برای ضربه به حرکت زمینی دشمن و تلاش محور مقاومت برای کمک بیرونی و درونی به فلسطین، همزمان روند دیگری در حال شکل‌گیری است: بسیج نیرو در مرزهای جنوب لبنان در راستای تداوم انهدام سایت‌های راداری، شنود، تجسسی، حسگرها، سنجش از راه دور

 و ... (که با خلق یک معادله جدید، تجهیزات مدرنِ گران قیمت چند میلیون دلاری رژیم با گلوله‌های چند هزار دلاری پودر می‌شوند)، ادامه دارد تا در صورت هرگونه خطا، عملیات زمینی مقاومت، برنامه نظامی محور را تکمیل کند.

 

  هشدار به مراکز درمانی برای تخلیه غزه

 صف طولانی کامیون‌های حامل کمک‌های انسانی به نوار غزه پشت درهای بسته گذرگاه رفح منتظر مانده‌اند. ارتش مصر نیروهای ویژه بیشتری در بخش مصری گذرگاه مستقر کرد. خبرنگار المیادین گزارش داده   موانع سیمانی گذرگاه رفح از سمت مصر برای عبور فلسطینی ها از غزه برداشته شد. در این بین، وزارت بهداشت فلسطین اعلام کرد که اسرائیل تاکنون به ۲۴ بیمارستان در  نوار غزه از جمله بیمارستان «الشفا» هشدار داده، غزه را تخلیه کنند. ازسوی دیگر،۲۵ سفارتخانۀ اسرائیل تخلیه و موقتا تعطیل شد. روزنامه یدیعوت گزارش داده پنج سفارت اسرائیل در مصر، اردن، مراکش، بحرین و ترکمنستان از زمان آغاز جنگ تخلیه  شده و کارکنانش به فلسطین بازگشته‌اند. مضاف بر این، اسرائیل ۲۰ سفارتخانه در سراسر جهان از جمله در قاره اروپا و آمریکای جنوبی را در نتیجه تظاهرات‌های ضداسرائیلی اخیر موقتا تعطیل کرده و به کارکنان دستور داده شده در منزل کارهایشان را انجام دهند. همه این ها در حالی است که آکسیوس خبرداد: پنتاگون قصد دارد ده‌ها هزار گلوله توپ ۱۵۵ میلی متری را که برای اوکراین تعیین شده بود، به اسرائیل ارسال کند.

 

 

کارزار هدفمند کشتار کودکان

در طول 14روز سپری شده از موج بمباران‌های هوایی گسترده و کور مناطق مسکونی در غزه، گزارش‌های وزارت بهداشت فلسطین نشان می‌دهد که کودکان از اصلی‌ترین اهداف حملات ارتش صهیونیستی و از قربانیان این حملات هستند. آمار بالای تلفات غیرنظامیان به‎ویژه کودکان فلسطینی موجب شد تا صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف) درباره عواقب تهدیدات مکرر رژیم صهیونیستی در مورد حمله زمینی به غزه در به خطر افتادن جان 1.1 میلیون نفر از ساکنان - که تقریباً نیمی از آن ها کودک هستند- هشدار بدهد. پس از قطع دسترسی به غذا، آب، برق، دارو و سوخت، هم اکنون نیز با قرار دادن بیمارستان‌ها، خانه‌های مسکونی، مدارس و مساجد در فهرست اهداف نظامی، عملاً کل فلسطینیان غزه به‎ویژه کودکان در معرض سیاست نسل کشی دسته جمعی قرار گرفته اند. به گزارش دیده بان بخش مدیترانه‌ای حقوق بشر اروپا، در حملات رژیم صهیونیستی دست‌کم109000 خانه مسکونی (17000 کاملا تخریب و 87000 آسیب دیده)، 73 مدرسه، 61 مرکز رسانه‌ای، 18 مسجد و 165 تأسیسات صنعتی تخریب شده یا آسیب دیده‌اند. به گزارش این نهاد مجموع مهمات پرتاب شده به غزه معادل نیروی یک چهارم بمب هسته ای بوده است. اخیراً مارک گارلاسکو کارشناس بین‌المللی نیز در مصاحبه ای با روزنامه آمریکایی واشنگتن پست فاش کرد که مواد منفجره‌ای که ارتش اشغالگر صهیونیستی در کمتر از یک هفته بر سر مردم غزه انداخته، برابر با مواد منفجره‌ای است که ایالات متحده آمریکا در طول یک سال در افغانستان انداخته است.

پلیس البرز با دستگیری عاملان قتل داریوش مهرجویی و همسرش در حالی به این ماجرای تکان دهنده پایان داد  که هنوز تحقیقات برای کشف زوایای پنهان و راز سر به مهر در ویلای مهر جویی ادامه دارد.

به گزارش رکنا، حدود ساعت ۲۲ روز شنبه 22 مهر ماه 1402، داریوش مهرجویی، کارگردان سرشناس ایرانی و همسرش وحیده محمدی فر در باغ ویلای خود به طرز هولناکی به قتل رسیدند. اولین کسی که با اجساد آن ها روبه‌رو شد، دخترشان مونا بود. مونا دختر ۱۸ ساله این زوج که ساعاتی را در خارج از منزل بود، بعد از بازگشت، مقابل در خانه با شرایط غیرعادی مواجه شد و بدون این که داخل برود از یکی از اقوامش کمک خواست. سپس دختر جوان و فامیلشان با هم وارد خانه شدند و اجساد داریوش مهرجویی و همسرش را دیدند.آن ها ابتدا تصور کردند مقتولان هنوز زنده هستند بنابراین با اورژانس تماس گرفتند و درخواست کمک کردند. همزمان نگهبان شهرکی که خانه داریوش مهرجویی در آنجاست همراه پلیس به محل رفتند، اما بررسی‌های اولیه نشان داد ضربات کاری بوده و داریوش مهرجویی و همسرش جان باخته‌اند. به این ترتیب بلافاصله تیم ویژه‌ای برای تحقیق درباره این جنایت تکان‌دهنده تشکیل شد.در خانه آن ها، هیچ دوربین مداربسته ای نصب نبود و فقط دو دوربین مداربسته که متعلق به باغ همسایه است، در محل وجود دارد.

به گفته ساکنین شهرک، نگهبان شهرک ورود و خروج افراد را به طور دقیق کنترل می‌کند و کسی بدون اجازه ساکنین اجازه ورود ندارد. به همین دلیل هم معمولاً در باغ‌ها باز است و ساکنان فقط در ساختمان خود را می‌بندند.

یک زمین بایر مقابل خانه داریوش مهرجویی وجود دارد که به نظر می‌رسد عاملان قتل از آن جا وارد شده‌اند. هیچ شکستگی در قفل‌ها وجود نداشته و بنابراین عاملان قتل به راحتی وارد خانه شده‌اند.

 

در صحنه جرم چه خبر بود؟

شواهد حاکی از آن است که با چوب به سر داریوش مهرجویی زده و سپس شاهرگش را قطع کرده اند. همچنین مشخص شده که وحیده محمدی‌فر احتمالاً با سر و صدای قاتلان متوجه ماجرا شده است. او با عاملان قتل درگیر شده و آثاری زیر ناخن‌ها و دست‌های او بوده که احتمالاً متعلق به عاملان قتل است. آثار به جای مانده روی دست‌ها و پاهای این زن نشان می‌دهد او به شدت مقاومت کرده است.

از خانه داریوش مهرجویی دو گوشی موبایل و مقداری طلا سرقت شده، این در حالی است که اشیای قیمتی دیگری نیز در خانه بوده اما سرقت نشده و این نشان می‌دهد که عاملان قتل قصد صحنه‌سازی داشته‌اند.

 

4 مظنون شناسایی و 3 نفر بازداشت شده اند

چهار مظنون در همان ساعات اولیه صبح از سوی کارآگاهان شناسایی شدند، اما دستگیر نشدند. پلیس اعلام کرد که 2 نفر را بازداشت کرده و 2 نفر دیگر را بعدتر بازداشت خواهد کرد. این در حالی است که سگ‌های پلیس نیز رد خون را دنبال کرده و سرنخ‌هایی به دست پلیس داده‌اند.

پلیس در ادامه تحقیقات 10 مظنون را دستگیر کرد که 4 تن از متهمان اصلی پرونده بودند.

 

اما پلیس چگونه به قاتل مهر جویی رسید؟

پلیس اعلام کرد ساعاتی قبل از بازسازی صحنه جرم، چهارمین متهم را که در صحنه قتل داریوش مهرجویی حضور داشت و آلات قتاله و موبایل و طلا‌های همسر مهرجویی همراهش بود، بازداشت کرده است؛ اما این متهم کیست و چگونه دستگیر شد؟

 به گزارش سایت جنایی، بعد از این که پلیس مختصات تلفن همراه و محدوده تقریبی حضور چهارمین متهم را به دست آورد، برای این که به طور دقیق محل حضور او را ردزنی کند، از شهروندی که با این متهم و همچنین مهرجویی آشنایی داشت، کمک گرفت.

این شهروند که خود از باغ داران قدیمی منطقه است با متهم تماس گرفت و با به کار بردن اصطلاحات باغداری و چاه‌کنی از متهم خواست برایش در باغ چاه بکند.

 مرد باغدار چنان حرفه‌ای با متهم که چاه‌کن است، صحبت کرد که توانست او را قانع کند و با هم قرار گذاشتند. این در حالی است که مرد باغدار با ماموران به طور کامل هماهنگ بود. این‌گونه بود که متهم محل حضورش را به مرد باغدار گفت و پس از آن ماموران بالای سر او حاضر شدند و وی را بازداشت کردند.

 بعد از این بازداشت، پلیس محل اقامت متهم را بازرسی و دو تلفن همراه وحیده محمدی‌فر و داریوش مهرجویی، مقداری طلا و آلات قتاله را پیدا و ضبط کرد.

 

باغبان متهم به قتل کیست؟

بر اساس اطلاعاتی که خبرنگار سایت جنایی به دست آورده است مردی که به عنوان باغبان داریوش مهرجویی معرفی شده باغبان او نبوده، بلکه باغبان صاحب قبلی خانه باغ داریوش مهرجویی بوده و با مختصات دقیق خانه آشنایی داشته است. این اطلاعات از سوی یکی از شهروندان که از همسایه‌های داریوش مهرجویی است در اختیار خبرنگار سایت جنایی قرار گرفته است. او گفته: ما دو نفر از متهمان را بعد از دستگیری شناسایی کردیم، همین که به محل آوردند‌شان مردم آن‌ها را شناختند. این‌ها از بچگی این جا بودند و ما همگی آن‌ها را می‌شناختیم.

نزدیکان داریوش مهرجویی در صحبت‌های غیر رسمی گفته‌اند داریوش مهرجویی و همسرش باغبان یا کارگر استخدام شده و رسمی نداشتند. البته افرادی برای کمک در نگهداری از باغ به خانه آن‌ها رفت و آمد می‌کردند.

 هرچند نحوه قتل داریوش مهرجویی و وحیده محمدی‌فر بازسازی و این گره در پرونده باز شده است، اما طبق گفته سخنگوی فراجا احتمال دارد هنوز مظنونانی وجود داشته باشند؛ بنابراین به نظر می‌رسد هنوز معمای قتل داریوش مهرجویی و همسرش به طور کامل حل نشده است.این درحالی است که روز گذشته برخی از سایت های خبری اعلام کردند که متهم اصلی پرونده در اعترافات خود بیان کرده است مهرجویی و همسرش را به خاطر کینه ای که ازآن ها به دل داشت و همچنین طلب 30 میلیون تومانی به قتل رسانده است.

نخستین رویداد «کدبیات» (codabiat)  به همت سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی مشهد برگزار شد.به گزارش خراسان، عصر پنج‌شنبه گذشته، نخستین رویداد «کدبیات» با موضوع نقش کتاب‌های الکترونیک و آینده ادبیات در عصر ارتباطات با حضور ویدئوکنفرانسی استادان حوزه فنّاوری و ادبیات، دکتر لئوناردو فلورنس، استاد دانشگاه ایالتی آپالاچی، دکتر مارک مارینو، استاد دانشگاه کالیفرنیا آمریکا، دکتر محمود فتوحی، استاد زبان و ادبیات فارسی، دکتر محمدجعفر یاحقی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، دکتر احمد هاشمی، متخصص علم داده، دکتر کتی اینمان برنز، دانشیار دانشگاه ایالتی پورت لند، دکتر مسعود مکره‌چی، دانشیار دانشگاه انتاریو کانادا و عاطفه عطری، پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی برگزار شد.

در ابتدای این مراسم دبیر همایش کدبیات گفت: از حدود 2 سال پیش در دانشگاه فردوسی و دانشکده ابیات این دانشگاه، اولین جرقه‌های برگزاری همایشی با موضوع ادبیات و تأثیر فنّاوری بر آن زده شد. برای برگزاری این برنامه بیش از 4 ماه 25 نفر از دانشجویان رشته‌های مختلف در سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی به تلاش پرداختند.مرتضی عنابستانی در تشریح لزوم پرداختن به ادبیات الکترونیک گفت: با ظهور عصر دیجیتال و سیطره روزافزون فناوری‌های رایانشی پرداختن به کارکرد ادبیات امری ضروری است. امروز ادبیات در روندی افزاینده خود را در فضایی آکنده از «جهان، متن» دیجیتال که بر پایه جهان‌های برنامه‌نویسی بناشده می‌بیند. امروزه به نظر می‌رسد ادبیات‌شناسان برای پاسخ به چیستی و کارکرد حوزه فعالیت خود باید بتوانند درباره جهان متن دیجیتال نیز بیندیشند.وی خاطرنشان کرد: شناخت ادبیات الکترونیک (ادبیاتی که بر اساس کد نویسی‌ها در جهان دیجیتال خلق می‌شود) نه‌تنها شناخت زیبایی‌شناسی هنری نوظهور که شناخت شیوه تفکر، احساس‌ورزی و به یک معنا، بودن ماست. زبان و ادبیات فارسی با پشتوانه‌ای درازدامن تا امروز تحولات فراوانی را به‌ویژه در صدسال گذشته به خود دیده است. در روزگار ما نیز با تسلط ابزار فناوری‌های رایانشی برجهان پیرامون ما، خود را آبستن رویدادهای نوظهور و بی‌سابقه‌ای می‌بیند. شناخت و واکاوی آثار فارسی الکترونیک و تئوریزه کردن این سکوی جدید ادبی در زبان فارسی وظیفه ماست و می‌تواند اولین گام برای تبیین نقش و کارکرد ادبیات در زمانه حاضر باشد.

 

با نسل امروز، باید با زبان علم سخن گفت

دکتر محمدجعفر یاحقی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در پیامی ویدئوکنفرانسی در این مراسم گفت: ادبیات فارسی، ظاهراً با دانش‌های نوین، نزدیکی زیادی ندارد اما به نظر می‌رسد اگر ادبیات بخواهد با دنیای امروز گفت‌وگو داشته باید خودش را با این فناوری‌های روز همراه کند.وی افزود: با نسل امروز، باید با زبان علم روز، سخن گفت و ادبیات فارسی نیز از این نوع نگرش بیگانه نیست. بی‌تردید جهان امروز، جهان فناوری و هوش مصنوعی است و اگر این دنیای مدرن بتواند در اختیار ادبیات قرار گیرد یا ادبیات خودش را با این دنیاها همراه کند توفیق بیشتری خواهد داشت. امیدواریم پس‌ازاین با تکیه‌ بر زمینه‌های علمی و فنی روز، شاهد رساله‌های نوین و پرباری در زمینه زبان و ادبیات فارسی باشیم.

 

عصر آشتی ماشین و ادبیات

دکتر مسعود مکره‌چی، استاد داده‌کاوی انستیتوی فناوری دانشگاه انتاریوی کانادا، نیز در گفت‌وگویی ویدئوکنفرانسی ضمن ارائه توضیحاتی درباره تاریخچه و مشکلات فهم زبان توسط ماشین (رایانه)، به تشریح چگونگی تبدیل واژه به پیکسل و بازتعریف این کلمات برای هوش مصنوعی به‌عنوان مقدمات نوشتن یک متن ادبی پرداخت. وی گفت: امروز با رشد فناوری باید به این حقیقت اذعان کرد این روزگار، روزگار آشتی دادن ادبیات با ماشین است.در ادامه نوبت به سخنرانی ویدئوکنفرانسی، دکتر احمد هاشمی، متخصص علم داده رسید. وی ضمن تشریح تأثیر هوش مصنوعی بر پیشرفت و گسترش نقد ادبی به ارائه تحلیل و بررسی‌های انجام شده خود به کمک هوش مصنوعی درباره کتاب «صور خیال متعالیه» دکتر محمود فتوحی پرداخت. در این نقد ادبی، به نکاتی از قبیل بار کلمات، تعداد تکرار کلمات و عبارت‌های اسمی، جاسازی واژگان و جملات در فضای دوبعدی و... اشاره شد.

 

علوم انسانی دیجیتال و شگفتی‌های آن

دکتر محمود فتوحی، استاد  زبان و ادبیات فارسی سخنران دیگری بود که در این مراسم به‌صورت ارتباط ویدئوکنفرانسی درباره نسبت علوم دیجیتال و علم تاریخ ادبیات به ارائه توضیحاتی جامع پرداخت. وی گفت: تاریخ ادبیات، بیش از هر شاخه دیگر مطالعات ادبی، یک قلمرو بین‌رشته‌ای است. این دانش، تلاقی‌گاه دانش‌های زیادی است. در فضای رسته تاریخ ادبیات، بهتر می‌توان دستاوردهای علوم انسانی دیجیتال را مشاهده کرد.وی افزود: در آینده، آرشیوهای جامع آنلاین می‌توانند جایگزین آرشیوهای کنونی شوند. با این تحول، صدها صفحه از اطلاعات گسترده و پراکنده در قالب یک صفحه، پیوند داده می‌شود و در ادامه این داده‌ها در کسری از ثانیه در دسترس میلیون‌ها مخاطب در سرتاسر جهان قرار می‌گیرد. تبادل‌نظر متخصصان ادبی در سرتاسر جهان، درباره یک یا چند متن از دیگر ویژگی‌های آرشیوهای جامع آنلاین است. این آرشیوها در حال تبدیل‌شدن به جایگزینی برای روش‌های پیشین هستند. به‌عنوان‌ مثال با مراجعه به آرشیو آثار «والت ویتمن»، شاعر آمریکایی و آثار «صادق هدایت و... بیشتر متوجه اهمیت و کارکردهای علوم انسانی دیجیتال می‌شوید.این استاد دانشگاه تصریح کرد: دسترسی سریع به اسناد مختلف، ارزان بودن، جامع بودن، قابل‌گسترش بودن، امکانات تعاملی کاربران، جذابیت و ... از جمله دیگر ویژگی‌های علوم انسانی دیجیتال است.وی افزود: 2 معنی فرم و اندیشه در هر نوع ایده وجود دارد و با غلبه علوم انسانی دیجیتال، تاریخ‌نگاری صورت‌ها و ایده‌ها بر تاریخ‌نگاری مؤلفان در دوره‌های ادبی طول تاریخ، پیشی می‌گیرد. علوم انسانی دیجیتال شرایطی را فراهم می‌کند که رایانه متن و گفتار را مانند انسان بفهمد و تحلیل کند.دکتر فتوحی ضمن تشریح لایه‌های مختلف زبان خاطرنشان کرد: علوم انسانی دیجیتال دارای دقت بالایی است. منتقد رایانه‌ای نیاز به خواندن تمام متن ندارد و به همین دلیل به‌سرعت یک نقد آماری و علمی را ارائه می‌دهد.وی گفت: فنّاوری در شکل و ساختار تاریخ ادبیات نیز تغییراتی ایجاد می‌کند و تمام محتواها را در قالب تایم لاین و گاه‌شمار فشرده قرار می‌دهد. در این روش یک نمودار، در لحظه صدها منبع ادبی را برای شما قابل‌دسترس می‌کند و این الگوها و سکوها امکان کلان روایت سازی در تاریخ ادبیات را فراهم می‌کند. ما امروزه با تایم لاین‌هایی از تاریخ ادبی مواجه‌ایم که ما را به اطلاعات زیادی می‌رساند. جغرافیای ادبی یکی دیگر از شگفتی‌های علوم انسانی دیجیتال است در این شاخه شما از روی نقشه گوگل به شهر محل زندگی نویسندگان سفر می‌کنید و به مشخصات کامل منزل نویسنده و کتابخانه شخصی او دسترسی پیدا می‌کنید و نقدها و تفسیرها و ... را درباره این نویسنده می‌خوانید.

 

بررسی  آثار تولید شده با هوش مصنوعی 

در ادامه این برنامه دکتر لئوناردوفلورنس، استاد دانشگاه ایالتی آپالاچی، دکتر مارک مارینو، استاددانشگاه کالیفرنیا آمریکا و دکتر کتی اینمان برنز، دانشیار دانشگاه ایالتی پورت لندبه ارائه توضیحاتی درباره نخستین آثار ادبی تولیدشده با کمک هوش مصنوعی پرداختند. این دانشمندان عرصه ادبیات و فنّاوری، همچنین در سخنرانی جامع با ارائه چندین نمونه از آثار تولیدشده بر اساس کد نویسی و هوش مصنوعی به ارائه توضیحاتی درباره تفاوت آن‌ها با ادبیات مکتوب پرداختند. به گفته این دانشمندان از جمله مهم‌ترین تفاوت‌ها در زمینه خلق شعر، داستان و متون ادبی توسط انسان با آثار تولیدشده توسط هوش مصنوعی این است که در آثار تولیدشده توسط هوش مصنوعی، انسان با بهره‌گیری از فنّاوری، قادر به حضور در فضای اثر تولیدشده و ارتباط بیشتر با این آثار از طریق حواس پنج‌گانه است. در این آثار به دلیل درگیر شدن همه حواس‌های انسانی تمرکز بر متن افزایش‌یافته و ارتباط عمیق‌تری با اثر ادبی برقرار می‌شود.

 

نخستین نسخه الکترونیک هفت‌خان رستم

پس از ارائه توضیحات ویدئوکنفرانسی این استادان علم کد نویسی و ادبیات، عاطفه عطری، پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی درباره رویکرد «کدبیات» توضیحاتی را ارائه داد. در پایان این مراسم نیز از نخستین الکترونیک هفت‌خان رستم به‌عنوان نخستین اثر دیجیتالی فارسی رونمایی شد.

امیرکبیر بنیان گذار انتشار روزنامه و روزنامه‌نگاری در ایران نبود؛ اما او را باید نخستین کسی بدانیم که سنگ بنای یک روزنامه، در معنا و مفهوم امروزی آن را گذاشت. «وقایع اتفاقیه» روزنامه‌ای بود که به مدت 57 سال منتشر شد و کمتر جریده‌ای در تاریخ مطبوعات ایران، چنین رکوردی از خود به جا گذاشته‌است. البته وابسته بودن روزنامه به دولت و نیز، علاقه شخصی ناصرالدین‌شاه به مقوله انتشار مطبوعات – که می‌توان آن را در جریان اقداماتی مانند انتشار روزنامه، سفر وی به مشهد و ... دید – را می‌توان در این انتشار طویل‌المدت دخیل دانست. طولانی بودن دوره انتشار، باعث ایجاد شخصیت برای جریده و عنوان آن می‌شود و با این شخصیت، قادر است اعتماد عمومی را به خود جلب کند و «وقایع اتفاقیه» از این حیث جایگاه خوبی داشت. شاید بد نباشد که در آغاز کلام، به این موضوع هم اشاره کنیم که نخستین روزنامه فارسی زبان جهان، در هندوستان منتشر شد. اوایل قرن 19 میلادی بود که «رام مهان‌روی»، استاد زبان فارسی و ناشر دیوان حافظ در هند، نخستین روزنامه را به زبان فارسی منتشر کرد که شماره‌هایی از آن به ایران نیز ارسال شد. در ایران، هرچند گزارش‌های محدودی درباره انتشار نخستین روزنامه به زبان ارمنی یا آشوری وجود دارد، اما نخستین روزنامه با خط و زبان فارسی، روزنامه «کاغذ اخبار» به مدیریت میرزا صالح شیرازی است. مدیر این روزنامه که به خرج دولت ایران و در دوره فتحعلی‌شاه، برای فراگیری فن چاپ به اروپا فرستاده شد، این روزنامه را با کمک دولت منتشر کرد که البته، چندان پایدار نبود و به دلیل عمر کوتاهش، مانند وقایع اتفاقیه جریان‌ساز و تأثیرگذار نشد.

 

جایگاه روزنامه در اندیشه امیرکبیر

امیرکبیر از تأثیر رسانه بر مردم و نقشی که می‌تواند در ارتقای فرهنگ عمومی ایفا کند، به خوبی آگاه بود. پیش از انتشار روزنامه در عصر او، به فرمان امیرکبیر، مرکزی برای بایگانی جراید خارجی تأسیس شد که وظیفه آن، تهیه روزنامه‌های اروپایی و روسی و ترجمه تیترها و اخبار مهم آن برای صدراعظم بود. امیرکبیر با این شیوه از اوضاع و احوال دنیا باخبر می‌شد و می‌توانست برنامه‌های خود را مطابق واقعیات روز دنیا، طراحی کند. امیر گزارش‌های تنظیم شده را به صورت منظم می‌خواند و شاه را هم وادار به مطالعه آن ها می‌کرد. نمونه‌ای از این گزارش‌ها با عنوان «ترجمه روزنامه فرنگستان»، در مرکز اسناد کتابخانه ملی ایران نگهداری می‌شود. کار ترجمه روزنامه‌ها را، فردی به نام «ادوارد برجیس» انجام می‌داد و عبدا... ترجمه‌نویس، آن ها را به فارسی روان تحریر می‌کرد. با این حال، امیر مُصِر بود که فرهنگ مطالعه و روزنامه‌خوانی را در ایران رایج کند تا از این رهگذر، سطح اطلاعات عمومی و فهم سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مردم ایران را ارتقا بخشد. در همین زمینه، فرمان تأسیس روزنامه‌ای را داد که عنوان آن «وقایع اتفاقیه» بود. تفاوت بارز این روزنامه با روزنامه میرزا صالح شیرازی، در عنوان آن هویداست. «کاغذ اخبار»، ترجمه واژه به واژه کلمه «newspaper» بود، اما وقایع اتفاقیه، در واقع نوعی جعل واژه با بن‌مایه‌های فرهنگ ملی محسوب می‌شد. بنیان اداره روزنامه وقایع‌اتفاقیه، بر اداره ترجمه امیرکبیر استوار بود و در واقع، همان دو کارمندی که عهده‌دار مسئولیت ترجمه روزنامه‌های فرنگی بودند، نخستین تحریریه روزنامه را در ایران، تشکیل دادند.

 

 چرا «وقایع اتفاقیه» منتشر شد؟

 نخستین شماره روزنامه وقایع اتفاقیه، روز جمعه، 5 ربیع‌الثانی سال 1267 (18 بهمن 1229) منتشر شد. صفحه اول، منقش به نشان شیر و خورشید، با جمله «یا اسدا... الغالب» در بالا و عبارت «روزنامچه اخبار دارالخلافه طهران» در پایین بود. عنوان وقایع اتفاقیه، هنوز روی صفحه اول قرار نداشت و در شماره‌های بعد اضافه شد. در شماره نخست، نویسنده به عزم حکومت برای انتشار روزنامه رسمی، با هدف اطلاع رسانی به «رعایا» اشاره و به همین دلیل، از شاه تشکر کرده است. نام روزنامه، به مدت 10 سال و تا 1277 هـ.ق، وقایع اتفاقیه باقی ماند و پس از آن، به «روزنامه دولت عِلّیه ایران» و مدتی بعد به «روزنامه ایران» تغییر نام داد و تا انقلاب مشروطه هم دوام آورد. این روزنامه، به صورت هفتگی منتشر می‌شد. در نخستین ستون چاپ شده در روزنامه وقایع اتفاقیه می‌خوانیم: «قرار شد که هفته به هفته احکام همایون و اخبار داخله مملکتی و غیره را که دول دیگر گازت می‌نامند، در دارالطباعه دولتی زده شود و به کل شهرهای ایران منتشر گردد ... از جمله محسنات این گازت یکی آن‌که سبب دانایی و بینایی اهالی این دولت عِلّیه است. دیگر این‌که اخبار کاذبه اراجیف که گاهی برخلاف احکام دیوانی و حقیقت حال در بعضی از شهرها و سرحدات ایران پیش از این باعث اشتباه عوام ... می‌شد، بعد از این به واسطه روزنامچه، موقوف خواهد شد.» وقایع اتفاقیه گاه انعکاس دهنده خواسته های مردم و حتی پاسخ‌های نیم‌بند حکومت به آن ها نیز، بود.

 

 تلاش برای ارتقای فهم عمومی

 برخورد جامعه با روزنامه وقایع اتفاقیه که نخستین روزنامه دولتی و رسمی در ایران بود، بسیار جالب توجه است. باور عمومی این بود که روزنامه توسط دولتی‌ها منتشر می‌شود تا برای آن ها منفعت مالی حاصل شود. نویسنده روزنامه، در شماره هفتم این جریده به این نوع نگرش عمومی اشاره می‌کند و می‌نویسد: «بعضی مردم نفهمیده و نمی‌دانند که حُسن این روزنامه چیست و مصرفش چه می‌باشد؟ پاره‌ای اشخاص خیال می‌کنند که کاری است که دیوانیان عظام راه‌انداخته‌اند به جهت منفعت و مداخل و برخی چنین تصور می‌کنند که این روزنامه مثل منصبی است که به کسانی که از دیوان اعلی اسامی آن ها معین شده، باید برسد و به دیگران نباید برسد و لیکن هیچ‌یک از این‌ها نیست ... این اخبار به جهت تربیت خلق و اطلاع آن ها از امورات دیوانی و غیره و اخبار دول خارجه و منفعت خاص و عام است.» به نظر می‌رسد بی‌اعتمادی مردم به دیوانیان، در نگرش آن ها به چاپ و انتشار روزنامه نیز، تأثیر داشته است.

 

چاپ منظم روزنامه و تغییر بهای آن

روزنامه وقایع اتفاقیه، به صورت هفتگی چاپ می‌شد. به دستور امیرکبیر، تا شماره 17، آن را صبح روز جمعه منتشر می‌کردند، اما از شماره 18 به بعد، امیر دستور داد کار چاپ روزنامه، به پنج شنبه‌ها موکول شود و این رویه تا شماره 656 ادامه داشت و پس از آن، به دلیل مشکلات مالی، روزنامه گرفتار بی‌نظمی شد. وقایع اتفاقیه را با چاپ سنگی طبع می‌کردند و نثر آن، برخلاف نثرهای پرتکلف این دوره که عرصه خودنمایی اهل قلم و ادب بود، از شیوه‌ای ساده و روان پیروی می‌کرد؛ به طوری که هر باسوادی می‌توانست از محتوا و منظور آن مطلع شود. بهای روزنامه در سراسر ایران، 10 شاهی(هر ریال معادل 25 شاهی و هر تومان معادل 200 شاهی) بود و اشتراک سالانه هم، قبول می‌کرد. امیرکبیر مدیریت روزنامه را به حاجی میرزا جبار ناظم‌المهام سپرد و او، نخستین مدیرمسئول روزنامه وقایع اتفاقیه محسوب می‌شود. کار چاپ روزنامه نیز، در چاپخانه یا مطبعه حاجی عبدالمحمد مطبعه‌چی انجام می‌گرفت.

 

در اصل اتفاق هیچ تفاوتی نمی کند که بگوییم خروج نخبگان یا «فرار مغزها». البته اصطلاح فرار مغزها به واسطه بار معنایی سنگینی که با خود داشت، در آن سال ها بسیاری از توجه ها را هم به خود جلب کرد اما این که برای درمانش چه نسخه ای پیچیده شد، آن را نمی دانیم؛  این را می دانیم و می بینیم که نه تنها در بین نخبگان، بلکه ادبیات «رفتن» تقریبا در بسیاری از جمع ها به ویژه در میان دانشجویان، یک موضوع محوری است.

 

افزایش دوبرابری خروج نخبگان

به هر روی هرچه باشد، موضوع سخن ما در این گزارش، خروج نخبگان است که معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور پنج‎شنبه گذشته درباره آن و از افزایش آماری آن صحبت کرده است: «نه می‌توان از کنار آن گذشت و بگوییم چنین مسئله‌ای مطرح نیست و نه می‌توان به آن دامن زد. خروج نخبگان از کشور وجود دارد و در سال‌های اخیر نیز در برخی از حوزه‌ها تا دوبرابر افزایش داشته است.»

 

نگرانی معاون رئیس جمهور چیست؟

اما نکته ای که در موضوع مهاجرت موجب نگرانی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور شده، اصل مسئله مهاجرت نیست، بلکه آمار و آینده کشور در پی این مهاجرت‎هاست. او به دنیای اقتصاد این طور می گوید: «آن‎چه ما را نگران می‌کند و باید کنترل کنیم تعداد خروج نخبگان از کشور نیست، بلکه نرخ خروج است. این‎که چند نفر از کشور خارج شدند یک بحث است و بحث دیگر نگرانی برای آینده است که نرخ چقدر است. هوشمندی برای برنامه‌ریزی آینده این است که ببینید نرخ چگونه است و از امروز برای آینده برنامه‌ریزی کنیم.» دهقانی فیروزآبادی با انتقاد از عدم تخصیص نیم‌درصد از بودجه عمومی کشور به صندوق نوآوری و شکوفایی، مهاجرت نخبگان را از تبعات عدم تخصیص بودجه به این صندوق دانسته است.

 

اگر شیب مهاجرت را کنترل نکنیم...

او به این مسئله هم اشاره کرده است: «از طرفی به دلیل کاهش جمعیت و دانشجو این فشار وجود دارد. بنابراین احساس این که کشورهای اطراف علاقه‌مند هستند که بچه‌های ما را جذب کنند و از طرفی نیروی انسانی ما در حال کاهش است و همه این مسائل با همدیگر حساسیت را بالا می‌برد. یعنی دو مسئله وجود دارد. زمانی یک اتفاق می‌افتد و سالی ۱۰ درصد از نیروهای انسانی کشور را از دست می‌دهی و یک زمان شیبی را می‌بینی که اگر این شیب را کنترل نکنی ممکن است آینده آسیب ببیند و آن چیزی که در حال حاضر داریم همین است. هم‎اکنون شیب خروج نخبگان از کشور را می‌بینیم و از الان احساس می‌کنیم که باید برای دو سال آینده برنامه جدی داشت.»

 

مهاجرت چرا؟

حال برای یافتن پاسخ این که چرا نخبگان از کشور مهاجرت می کنند و این مهاجرت هم در شیب تند خود قرار گرفته، بی شک نباید راه دوری رفت. چندی قبل محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران درباره این سوال گفت: «مهم‏ترین علت این است که فرصت های شغلی برایشان فراهم نشده است. نخبگان ما نسبت به کشورشان دغدغه‌مند هستند ولی متاسفانه ما نتوانستیم زمینه ای برای نگه داشتن نخبگان فراهم کنیم.» او این را هم بیان کرده بود که ایران در صدر کشورهایی است که دانشجویانش به کشورهای جهان اول سفر می کنند.

در همین زمینه، خبرگزاری دولتی ایرنا ماه قبل در گزارشی به همین موضوع پرداخته و نوشته است: «در پژوهشی با عنوان «بررسی عوامل اجتماعی اقتصادی موثر بر میزان گرایش نخبگان به مهاجرت خارج از کشور» اشاره شده که از جمله عوامل اقتصادی که در مهاجرت نخبگان تاثیر دارند عبارت‎اند از عدم تعادل هزینه و درآمد در ایران و وجود فسادهای مالی در کشور». همین موضوع را بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی هم در نشست بررسی راهکارهای تدبیر مهاجرت نخبگان با تمرکز بر برنامه هفتم توسعه در این مرکز تصریح و در تشریح اصلی‌ترین علل مهاجرت نخبگان بیان کرد: طبق پژوهش‌های صورت گرفته و اظهارات نخبگان، عواملی چون ناامیدی از اصلاح امور مدیریتی کشور، عدم شایسته‌سالاری در انتصاب مدیران، شاخص‌های نامناسب اقتصادی، بیکاری و مشکلات معیشتی، احساس بی‌ارزش بودن، فساد و تعارض منافع و عدم توازن امکانات و صنایع در کشور بیشترین سهم را در تصمیم نخبگان به مهاجرت داشته‌اند.»

 

80 درصد انگیزه مهاجرت؛ اقتصاد

به هر آمار و پیمایشی درباره دلایل مراجعه کنیم، نقش «اقتصاد» و مسائل مرتبط با آن همچون شغل مناسب را در آن نمی توانیم نادیده بگیریم. رهبر انقلاب نیز چهارشنبه گذشته در جمع نخبگان به همین موضوع اشاره کردند: « «امکان اشتغال» و «امکان تداوم مطالعات و تحقیقات» دو توقع نخبه از دستگاه مدیریت کشور است که باید این دو امکان برای آن ها فراهم شود.» در عین حال بررسی آمارها و پیمایش ها از جمله در یکی از این موارد که توسط مرکز افکارسنجی «کیو» انجام شد و روزنامه خراسان نیز قبلا آن را منتشر کرده، نشان می دهد که عوامل اقتصادی مهم‌ترین انگیزه افراد برای مهاجرت به حساب می‌آید. به طوری که 80 درصد از پاسخگویان در یک نظرسنجی دستیابی به موقعیت بهتر اقتصادی یا فرار از وضعیت بد اقتصادی را انگیزه اصلی خود برای مهاجرت بیان کردند.

 

 سرانجام با رفع برخی اختلافات بین مجلس و شورای نگهبان در مجمع تشخیص مصلحت نظام، پرونده قانون جدید بانک مرکزی بسته شد و با ابلاغ این قانون در روزهای پیش رو به نظر می رسد فصل جدیدی برای فعالیت این نهاد مهم آغاز می شود. بانک مرکزی نهادی است که از دو منظر فعالیت های آن واجد اهمیت است؛ یک منظر به سیاست های اقتصادی کلان بر می گردد که در تعیین و مدیریت نرخ سود بانکی، نحوه هدایت اعتبارات بانکی به بخش های مختلف، سیاست های پولی انقباضی یا انبساطی و برخی دیگر از تصمیمات اقتصاد کلان موثر است. با این حال دیگر وجه هم به تصمیمات بانک مرکزی در نحوه اداره بانک ها و نظارت بر فعالیت آن ها بر می گردد. این موضوع هم از منظر مقابله با فساد مهم است و هم از منظر نظارت بر عملیات بانکی و خلق پول بانک ها کلیدی است. همه بر نقش کلیدی رشد نقدینگی بر تورم واقف هستیم. بخشی از این مسئله در چارچوب ناترازی دولت و استقراض مستقیم و غیرمستقیم دولت از نظام بانکی رقم می خورد اما بخشی از این مسئله در ناترازی برخی بانک ها ریشه دارد. در حقیقت شکل گیری برخی بانک ها و تداوم فعالیت آن ها در بستری از غفلت بانک مرکزی رخ داده است که بخشی از این غفلت ناشی از نداشتن ابزارهای قانونی لازم برای نظارت بر بانک ها و الزام آن ها به رعایت استانداردهای بانکداری بوده است. در نتیجه در حال حاضر اقتصاد کشور بار سنگین برخی بانک های ناتراز را به دوش می کشد که مواردی نظیر بدهی 100 هزار میلیاردی یک بانک به بانک مرکزی، سهم 70 درصدی معوقات از مجموع تسهیلات پرداختی یک بانک و سهم 68 درصدی کارکنان از کل تسهیلات قرض الحسنه پرداختی یک بانک از جمله این ناترازی ها و ناکارآمدی هاست. در چنین شرایطی بانک مرکزی نیز با محدودیت های جدی مواجه بود. شورای پول و اعتبار به عنوان نهاد سیاست‎گذار، به لحاظ ترکیب اعضا تحت سیطره دولت بود. بخش نظارتی بانک مرکزی با اختیارات اندک و معضل تعارض منافع و درهای گردان مواجه بود. بانک مرکزی برای برخورد مستقیم با هیئت مدیره بانک های متخلف، ابزار کارآمدی نداشت و در نهایت رابطه دولت و بانک مرکزی در موضوع ارز و تنخواه بودجه به نفع دولت و به ضرر برنامه های مهار نقدینگی و سیاست های ارزی بود.

اکنون انتظار می رود که با تقویت اختیارات بانک مرکزی، شاهد نقش آفرینی اثرگذارتر این نهاد مهم در اقتصاد ایران باشیم. با این حال در عمل این هراس همیشه وجود داشته است که قانون به نحوی به نفع صاحبان قدرت تفسیر و اجرا شود. باید توجه داشت تا زمانی که پدیده ای تحت عنوان کسری بودجه وجود دارد، تلاش دولت ها برای جبران کسری خود از جیب نظام بانکی ادامه خواهد داشت. تا زمانی که عزم کافی برای حکمرانی پولی قاطع در کشور فراهم نیاید و برخی محافل اقتصادی در پوشش بانک هایی خاص به دنبال تامین منافع خود باشند، برخورد با بانک های ناتراز به نتیجه نخواهد رسید. لذا آن چه بیشتر از اصلاح قانون و افزایش اختیارات بانک مرکزی به اصلاح نظام بانکی کمک می کند، عزمی است که باید برای مستقل شدن بانک مرکزی از فشار تامین مالی دولت و سهم خواهی صاحبان قدرت شکل گیرد تا بانک مرکزی به حکمران قاطع نظام پولی و بانکی کشور تبدیل شود.