برگ جریمه برای تخلفی
كه ریشه دار است
نویسنده : گزارش از سید یحیی عظیمی
جریمه و نظارت جدی بر عبور و مرور خودروها در میادین و چهارراههای اغلب شهرها، برای مسافران و رانندگان این سئوال را بوجود آورده است كه آیا جرایم راهنمایی و رانندگی فقط در میادین و چهارراهها اتفاق می افتد! یا عبور ممنوع، دوبله پارك كردن، بوق زدن در محل های ممنوع و استفاده نكردن از كمربند ایمنی هم خلاف مقررات محسوب می شود. بسیاری ازشهروندان براین عقیده هستند كه این نوع خلاف ها بیشتر مواقع از چشم مأموران به دور می ماند و باید نظارت بر تخلف ها همه جانبه باشد.
در پی این سئوال خوانندگان از سرویس گزارش روزنامه خراسان، گزارشگر ما برای یافتن پاسخ آن، به میدان تحقیق رفت و در تهران سری به میادین ولیعصر، ونك، پونك، آریاشهر در مشهد به میدان آب، شریعتی چهارراه دكترا وخیام زد. نتیجه این مشاهدات عینی تقریباً همان است كه شهروندان می گویند. همه چیز در میادین و چهارراههای پررفت و آمد زیر دید تیزبین مأموران راهنمایی و رانندگی قرار دارد و پلیس هم با هیچ كس تعارف ندارد و با كوچكترین حركت خلاف، شماره اتومبیل متخلف را یادداشت و برگ جریمه را می نویسد و در بعضی از موارد راننده متخلف با مأمور كلنجار می رود اما وقتی برگه جریمه نوشته شد التماس و اعتراض فایده ای ندارد. این صحنه ها بارها تكرار می شود. كافی است در بعضی موارد حواس مأمور پرت شود تا همه چیز بهم بریزد. بهرحال نظارتها جدی است و در برخی موارد حتی اتومبیل متخلف به پاركینگ حمل می شود. ولی این موضوع فقط یك روی سكه است.
در روی دیگر، مقابل بیمارستانها، دوبله هم پارك می كنند، و رانندگان عجول، مسافران را با بوق های گوش خراش فرامی خوانند! و در بزرگ راهها، اگر پلیس باشد كمربند ایمنی برای یك لحظه بر دوش راننده جای می گیرد. بعبارت دیگر خلاف به كرات صورت می گیرد و در بسیاری ازمناطق شهر از قبض جریمه و یادداشت شماره اتومبیل راننده متخلف خبری نیست!
جریمه تنها راه حل نیست!
در چهار سوی میادین ولیعصر، ونك و ... مسافركش ها با فریاد مسیرها را اعلام می كنند، تهرانی ها سریعتر و بعضی از شهرستانی ها در بین فریادها كلافه! و این كه به كدام خودرو سوار شوند!
جمشید فرهادی مسافركش مسیر میدان ونك به پونك كه طی ششماه اول سال 5 بار جریمه شده است به گزارشگر ما می گوید : در اطراف میادین و سر چهارراهها باید حواس رانندگان جمع باشد. در سایر مناطق شهر مشكلی وجود ندارد! چون مأموران نظارت كاملی ندارند!
یك مسافركش دیگر كه از میادین و چهارراهها به عنوان »شكارگاه« یاد می كند در این باره به گزارشگر ما می گوید :
مقررات راهنمایی و رانندگی باید در همه نقاط شهر گسترش یابد كه این مهم تنها با حضور همه جانبه مأموران راهنمایی و رانندگی ممكن است. تمركز پلیس در مكانهای خاصی از شهر، همه رانندگان را با شگردها، آشنا می كند یا ممكن است به مرور همه چیز به طریقی حل شود.
عباس ستوده كه در محدوده خارج از ایستگاه به دلیل سوار كردن مسافر جریمه و از این بابت چهره او در هم كشیده شده است با اعتراف به خلاف خود به گزارشگر ما می گوید :
مقررات راهنمایی و رانندگی باید در جامعه نهادینه شود و برای ترویج این فرهنگ اداره راهنمایی و رانندگی باید برنامه داشته باشد. قدر مسلم جریمه تنها راه حل مشكل نیست ولی متأسفانه در شرایط فعلی همه چیز در برگه های جریمه خلاصه می شود.
پلیس خوب!
در شلوغ ترین ساعات ترافیك، از دور نظاره گر یك افسر راهنمایی و رانندگی هستم. هر خودرویی كه خارج از ایستگاه توقف كند جریمه می شود. بعضی از رانندگان سمج هم از اتومبیل پیاده می شوند و عذرخواهی می كنند تا شاید افسر از جریمه كردن منصرف شود، ولی جواب پلیس نه است. تعداد كمی از رانندگان به ایستگاه توجه دارند و جلو پای اولین مسافر ترمز می زنند! در چنین وضعیتی اگر پلیس نباشد همه چیز به هم می ریزد، ناخودآگاه به یاد حرف یكی از رانندگان می افتم كه می گفت : هر چه بیشتر جریمه كنند، بیشتر پاداش می گیرند. اصلاً من شنیده ام كه هر افسر باید در شیفت كاری یك دسته از برگه های جریمه را تمام كند. نزدیك تر می روم آن افسر كه از ذكر نامش خودداری می كند در توضیح این مطلب می گوید : هر بسته 25 تا 30 برگ دارد كه باتوجه به تعداد خلاف ها گاهی ممكن است 2 تا 3 دسته فقط در یك شیفت كاری تمام شود. وی در پاسخ این سئوال كه بعضی از رانندگان می گویند : »درصدی از قبوض جریمه به مأموران تعلق می گیرد.« می گوید : این طور نیست، مأمور به وظیفه خود عمل می كند. این یك شایعه است. از دید رانندگان متخلف، پلیس خوب، كسی است كه جریمه ننویسد یا كم بنویسد. در جای دیگر یك درجه دار مأمور نظارت بر تخلفات است.
او تفاوت عملكرد خود را با یك افسر به گزارشگر ما توضیح می دهد : درجه داران برگه جریمه ندارند و فقط شماره خودروهای متخلف را یادداشت می كنند و به افسر گشت حوزه می دهند. وی تعداد شماره های یادداشت شده در ساعت مأموریت خود را 250 تا 300 مورد ذكر می كند و می گوید :
متأسفانه رانندگان و مسافران به مقررات راهنمایی و رانندگی كم توجه هستند و تعداد تخلفات بسیار زیاد است.
تابلو علائم!
سرهنگ شاهرضایی معاون راهنمایی و رانندگی منطقه انتظامی مشهد در مورد ریشه دار بودن معضل تخلفات رانندگی به گزارشگر ما می گوید : رعایت مقررات یعنی توجه به حقوق دیگران، ولی متأسفانه این اصل توسط بعضی ها مورد توجه قرار نمی گیرد بخصوص در مواقعی كه ترافیك شدید است بسیاری از رانندگان فقط به خود فكر می كنند.
هركدام از علائم راهنمایی نشان می دهد كه راننده و شهروند چگونه حقوق یكدیگر را رعایت كنند ولی متأسفانه وقتی كسی گواهینامه می گیرد همه چیز را فراموش می كند. در طرح جدید كه كار تعلیم رانندگی به آموزشگاهها واگذار شده است، 10 ساعت كار تئوری و 30 ساعت كار عملی انجام می شود تا رانندگان با مقررات آشنایی كامل پیدا كنند. وی حداقل جریمه را 2 هزار ریال و حداكثر آن را در تخلفات شهری ده هزار ریال ذكر می كند و می افزاید : این مبلغ نسبت به جرایمی كه صورت می گیرد كم است و یك نظر این است كه مبلغ جرایم افزایش یابد. قدر مسلم در كنار افزایش مبلغ جرایم باید كار فرهنگی صورت گیرد تا شهروندان و رانندگان به این باور برسند كه نباید حق دیگران را ضایع كنند بنابراین مشاركت و همكاری مردم در رعایت مقررات شرط اساسی و اصلی می باشد.
نظارت فراگیر
سرهنگ نوری كارشناس سازمان ترافیك نیروی انتظامی تهران هم با بیان این مطلب كه نظارت راهنمایی و رانندگی در همه نقاط شهر جدی است به گزارشگر ما می گوید : در بعضی از نقاط شهر مأموران با لباس شخصی بر تخلفات رانندگی به صورت غیرمستقیم و نامحسوس نظارت دارند و تخلفات را گزارش می دهند. بنابراین تمام تلاش ها براین است كه در هیچ نقطه شهر خلاف مقررات صورت نگیرد.
وی با اشاره به تخلف عابران پیاده می گوید : در آینده نزدیك عابران متخلف نیز جریمه خواهند شد. بنابراین آشنایی با مقررات و رعایت آن باید سرلوحه كار همه شهروندان باشد و تا زمانی كه این فرهنگ نهادینه نشود مشكل وجود خواهد داشت.
درآمد و هزینه
اغلب رانندگان، بخصوص آنها كه به نوعی نیش قلم افسر راهنمایی و رانندگی را چشیده اند براین باورند كه راهنمایی و رانندگی برای تأمین هزینه های خود، نیاز به مبالغ جریمه دارد و هرچه بیشتر، بهتر، اما مسئولین نظر دیگری دارند و اذعان می دارند كه وزارت كشور بر انجام كلیه امور و درآمد و هزینه های راهنمایی و رانندگی نظارت دارد.
مهندس تكفلی عضو كمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی درباره درآمدهای حاصله از قبوض جریمه به گزارشگر ما می گوید : مبالغ جریمه های راهنمایی و رانندگی در ردیف های درآمد و هزینه تعریف می شود و هیچ درصد مشخصی را در ردیف های بودجه به عنوان منبع درآمد به خود اختصاص نمی دهد. آنچه كه از قبوض جریمه ها دریافت می شود صرف بهبود وضعیت عبور و مرور در همان شهر می گردد. از طرف دیگر نظارت كلی بر نحوه انجام كار از طریق وزارت كشور صورت می گیرد. در واقع كل مبالغ درآمدها براساس هزینه های دوایر راهنمایی و رانندگی توزیع می شود.