ایرانیان سالانه 40 هزار میلیارد تومان خرج رستوران میکنند
تعداد بازدید : 216
دریافت غیرقانونی حق صندلی
هزینه سالانه رستوران برای هر ایرانی 520 هزار تومان است
این روزها پا به هر رستوران یا تریایی که بگذاری، در کنار فهرست بلند بالای قیمت انواع نوشیدنی و خوردنی، نرخی هم هست که شامل سهم صندلی میشود! شوخی نمیکنم، حالا بگذریم که اسمش را «حق سرویس» گذاشتهاند، اما به واقع پولی است که شما برای نشستن تان در رستوران، تریا، چایخانه، قهوهخانه، کافی شاپ یا هرجایی که میشود خورد و نوشید، به صاحب مجموعه پرداخت میکنید. حالا وقتی جای نشستن هم ته جیب را درمی آورد، حکایت ملانصرالدین میشود که «کافه چی مایه دود کباب از او ستاند و نه لقمهای او را خوراند.»
هر چند ایرانیان در مقایسه با مردمان کشورهای خاورمیانه (غیر از ترکیه)، علاقه بیشتری به صرف غذا یا نوشیدنی در رستورانها و سلف سرویسها دارند، اما این عمل میان ایرانیان نمودی از یک شیوه زندگی نیست. برای نمونه در فرانسه، صرف ناهار در بیرون از منزل، یک سنت رایج و تاریخی است؛ به گونهای که حتی در دوران اشغال این کشور توسط آلمان نازی، فرانسویان، ناهار خود را همچنان در رستورانها صرف میکردند. ایجاد رستورانهای مدرن، به سبک غربی در ایران، به آغاز دوران پهلوی اول برمی گردد، هر چند در دوران پایانی عهد قاجار، رستوران گراند هتل، محلی برای ضیافتهای اعیانی بود. پیش از آن، البته در ایران، چایخانههای سنتی در هر راسته بازاری وجود داشت که هم چای و هم ناهار را با هم تهیه و طبخ میکرد. طی سالهای اخیر، شیوه زندگی ایرانیان تغییرات محسوسی کرده است و همپا با این تغییرات، عادات غذایی جامعه ایرانی هم دستخوش تغییر شده است. این روزها دیگر، صرف ناهار یا شام در رستورانها و فست فودها، بخشی جدا نشدنی از زندگی ایرانیان (به ویژه شهرنشینان) شده است. با این همه، هنوز هم میزان پولی که ایرانیان، برای رفتن به رستوران یا کافی شاپ صرف میکنند، در قیاس با کشورهایی که این عمل سنت رایج آنهاست، تفاوت فاحشی دارد.
خاصه خرجی در رستوران
بررسیهای بانک مرکزی نشان میدهد 77 میلیون ایرانی سال گذشته بیش از 40 هزار میلیارد تومان برای خوردن غذا و خوراکیهای آماده در رستورانها هزینه کردهاند. این عدد برابر با 11 میلیارد دلار در سال میشود. بنابراین هر ایرانی در سال معادل 520 هزار تومان، بابت صرف غذا در رستوران یا تهیه غذاهای آماده، هزینه میکند. میانگین ماهانه هزینه رستوران یک خانوار چهار نفری، حدود 200 هزار تومان، به نسبت جمعیت 77 میلیون نفری کشور میشود. تبدیل 200 هزار تومان به نرخ دلار، عددی برابر با 60 دلار است. این در حالی است که فقط یک نفر فرانسوی بابت صرف غذا در رستوران ماهانه 60 دلار هزینه میکند. این عدد درباره هزینه صرف غذا در رستوران، کافی شاپ یا تهیه غذاهای آماده برای یک آمریکایی بیش از 120 دلار در ماه برآورد میشود. در یک مقایسه آماری، هر ایرانی با متوسط ماهانه 15 دلار، چهار برابر کمتر از یک فرد فرانسوی و هشت برابر کمتر از یک آمریکایی، برای صرف غذا در رستوران هزینه میکند.
غذایی با طعم سرگیجه
هزینه ماهانه غذای یک خانوار چهارنفره در ایران حدود 900 هزار تومان تمام میشود. بر اساس جدول منتشر شده از سوی معاونت رفاهی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، هزینه مورد نیاز برای تامین 2100 کیلو کالری در حدود 247 هزار تومان برای هر نفر در ماه است. این رقم بر اساس متوسط قیمت اعلامی از سوی بانک مرکزی و در نظر گرفتن قیمتهای سطح شهر برآورد شده است، از این رو، امکان کاهش این رقم در صورت خرید از میادین میوه و ترهبار شهرداری تا حدود ٢١٨ هزار تومان برای هر نفر امکان پذیر است. با توجه به این میزان، از هزینهکرد یک خانوار چهار نفره، برای تهیه مواد خوراکی، میتوان نتیجه گرفت که اغلب خانوادههای ایرانی با دستمزدی معادل یک میلیون تومان، کمترین امکان را برای صرف غذا در یک رستوران طی یک ماه خواهند داشت. بنابر یک پژوهش میدانی، قیمت هر پرس غذای آماده در مناطق مختلف تهران، قیمتی بین 4 تا 10 هزار تومان دارد. در رده غذاهای آماده، قیمت هر وعده پیتزا هم بین 10 تا 30 هزار تومان میشود. اما اگر اهل غذاهای سنتی ایرانی باشید، صرف هر وعده غذا در یک رستوران با طراحی و امکانات سنتی، برای هر نفر مبلغی معادل 35 تا 50 هزار تومان خرج بر میدارد که با این معیار، خرج ناهار یک خانواده چهار نفره در یک رستوران سنتی، معادل 200 هزار تومان میشود. البته اگر این فهرست غذایی در رستورانهای توریستی و مناطق گردشگری صرف شود، با حدود 25 درصد افزایش نرخ هم همراه خواهد بود. در این میان اگر شما هوس کرده باشید ناهار خود را در مکانی مثل «رستوران گردان برج میلاد» صرف کنید، باید برای یک وعده غذا در این مکان، مبلغی حدود 170 تا 200 هزار تومان هزینه کنید. به دیگر معنا، هزینه صرف یک وعده ناهار در رستوران برج میلاد برای یک خانواده چهار نفره حدود 800 هزار تومان میشود.
آش نخورده و دهان سوخته
وقتی قرار باشد بابت آنچه میخورید، پول بپردازید، آنچنان سختتان نمیشود تا اینکه متوجه شوید، 10 درصد از پولی را که به صاحب رستوران پرداختهاید، فقط برای این بوده است که در رستوران ایشان به خوردن غذایی مشغول بودهاید. این پول گزاف را برای «حق سرویس» از شما گرفتهاند، بدون اینکه چنین تعریفی اساساً قابل توجیه باشد. آیا آشپز برای طبخ غذای سفارشی شما، مزدش را گرفته است؟ یا اینکه مستخدم رستوران، که سینی غذایتان را آورده، انتظار داشته تا دستمزدش را از شما دریافت کند؟ و اگر اساسا کارکنان یک رستوران قرار باشد از شما حقوق بگیرند، پس کارکردنشان در رستوران فرد دیگری که به آنها حقوق نمیدهد، چه معنایی دارد؟ اگر صاحب رستوران مدعی است که حقوق کارکنانش را میدهد، پس دریافت حق سرویس از مشتری دیگر چه معنایی میتواند داشته باشد؟ در حالی که قیمت مواد مصرفی برای هر نوع غذا مشخص است. اگر هزینه طبخ را به آن بیفزاییم و درصد سود رستوراندار را هم حساب کنیم، با احتساب هزینههایی چون 9 درصد ارزش افزوده و بنا بر کیفیت غذا و محیط رستوران، در نهایت قیمت تمام شده غذا به دست میآید و اینها همه یعنی یک پرس چلوکباب دیگر نباید بیشتر از 40 هزار تومان خرج بردارد. جالب اینکه در بسیاری از رستوران ها، نه تنها قیمت یک پرس چلوکباب از این مبلغ بیشتر هم هست، بلکه تقریبا غالب رستورانها بنا بر یک سنت نانوشته و البته به دور از انصاف، 10 درصد هم به عنوان حق سرویس از مشتری طلب میکنند که گویا خلاف قانون هم هست.
کملطفی رستورانداران
کم لطفیهای برخی از رستوران داران تا آنجا بالا گرفت که بالاخره، صدای شکایت رئیس اتحادیه صنف خودشان را هم درآورد. علی اصغر میرابراهیمی رئیس اتحادیه دارندگان رستوران و سلف سرویس در این باره گفته است: «برخی از رستورانها کم لطفی کرده و از مشتریان حق سرویس دریافت میکنند که این کار صحیح نیست و نباید این گونه باشد.» این گلایه، البته چاشنی انذار هم داشت. او تاکید کرده است که: «دریافت حق سرویس از مشتریان که توسط برخی رستورانها انجام میشود، خلاف و غیرقانونی است.» رئیس اتحادیه دارندگان رستوران برای اینکه، حساب خرج وبَرج رستورانروها مشخص شود، فرمول محاسبه قیمت غذاها در رستورانها را نیز اعلام کرده و گفته است: «60 تا 70 درصد قیمت غذا را نوع مواد مورد استفاده در آن تعیین میکند که براساس نوع کیفیت مواد مورداستفاده درغذاها، قیمتگذاری انجام میشود.» او همچنین به تهیه جدولی اشاره کرده که در آن قیمت انواع خوراکیها و نوشیدنیها تعیین شده است. به گفته میرابراهیمی: «رستورانها و سلف سرویسها براساس نوع جدولی که تعیین کردهایم قیمتگذاری خود را انجام میدهند و بعد از تعیین قیمت غذا، 20 درصد سود حاصله خود را منظور کرده و قیمت نهایی غذا تعیین میشود.» با وجود سخنان میرابراهیمی، هنوز بسیاری از رستورانها دریافت 10 درصد حق سرویس را حق خود میدانند. گویا نیازی هم نیست که توضیح بدهند!