خوانندگان محترم! در صفحه حقوقی روزنامه خراسان، پاسخگوی پرسش های حقوقی شما هستیم. شما می توانید پرسش های خود را در تمام زمینه های حقوقی، از طریق پیامک به شماره 2000999 ارسال کنید. لطفاً در ابتدای متن پیامک حتما کلمه «حقوقی» را قید فرمایید.
پرسش: اوایل زندگی مشترک، ۱۰۰متر زمین خریدم و ۵۰ متر از زمین را به نام همسرم کردم؛ بعد از مدتی آن را ساختم و هم اکنون در آن زندگی می کنیم. آیا همسرم از بنای خانه هم سهمی دارد؟
پاسخ: در صورتی که هزینه ساخت را صرفاً یکی از دو شریک پرداخت کرده باشد برای شریک دیگر حقی متصور نیست. از سوی دیگر، با توجه به اینکه مال مشاع است و شرکا در ذره ذره ملک شریک میباشند، برای ایجاد بنا در مال مشاع نیاز به اذن شریک (یعنی اجازه قبلی وی) میباشد و در صورتی که اذن صریح یا ضمنی ایشان موجود نباشد، شریک دیگر می تواند با استناد به فقدان اذن از دادگاه صالح تخریب بنا را تقاضا کند. زیرا مالکان اموال مشاع حق دخل و تصرف در مال مشاعی را بدون رضایت تمام شرکا ندارند و در صورت دخل و تصرف بدون اذنِ سایر شرکا، ضامن خسارات وارده میباشند. مطابق ماده 167 قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که دو یا چند نفر مال غیر منقولی را به طور مشترک در تصرف داشته یا استفاده می کرده اند و بعضی از آنها مانع تصرف یا استفاده یا مزاحم استفاده بعضی دیگر شود، حسب مورد در حکم تصرف عدوانی یا مزاحمت یا ممانعت از حق محسوب خواهد بود. اذن صریح یعنی اعلام و اقرار شریک در باره اجازه ساخت بنا در ضمن قرارداد یا نزد شهود.
اذن ضمنی به این صورت است که مخالفتی با ساخت بنا نداشته و با زندگی در بنای احداثی، عملاً اذن خود را اعلام کرده است. در خور ذکر است که به دلیل استفاده شوهر از عرصه (زمین مشترک) برای ساخت بنا، در صورتی که زن قصد تبرع نداشته باشد (یعنی قصد نداشته باشد که به رایگان زمین را در اختیار دیگری قرار دهد) می تواند بابت ایجاد اعیانی و تصرف قسمتی از عرصه، نسبت به گذشته، اجرت المثل زمان تصرف و نسبت به آینده اجاره را مطالبه کند. مورد دیگری که لازم است مد نظر قرار گیرد، حق زوجه نسبت به اعیانی در صورت تقاضای طلاق از سوی زوج است البته مشروط به اینکه بند مربوط به این حق در سند ازدواج توسط زوج امضا شده باشد. به بیان دیگر، در صورتی که تقاضای طلاق از سوی زوج مطرح شود، زوجه میتواند تا نصف اموال زوج را از دادگاه مطالبه کند و با توجه به صورت سوال که اعیانی بعد از ازدواج ساخته شده است، ایشان حین طلاق می توانند تا نصف آن را مطالبه کنند.
پرسش: آیا در تصادفات ، بیمه به عنوان وثیقه پذیرفته می شود؟
پاسخ: بله، طبق ماده21 قانون بیمه اجباری اصلاحی سال 87، محاکم قضایی موظفند در تصادفات رانندگی منجر به خسارت بدنی، بیمه نامه شخص ثالثی را که اصالت آن از سوی شرکت بیمه ذی ربط کتباً مورد تایید قرار گرفته باشد ، تا میزان مندرج در بیمه نامه را به عنوان وثیقه قبول کنند. همچنین محاکم موظفند در جلسات رسیدگی حسب مورد نماینده شرکت بیمه ذی ربط یا صندوق تامین را برای ارایه مستندات خود دعوت کنند و پس از ختم دادرسی، یک نسخه از رأی را به آنها ابلاغ کنند.