خوانندگان محترم! در صفحه حقوقی روزنامه خراسان، پاسخگوی پرسش های حقوقی شما هستیم. شما می توانید پرسش های خود را در تمام زمینه های حقوقی، از طریق پیامک به شماره 2000999 ارسال کنید. لطفاً در ابتدای متن پیامک حتما کلمه «حقوقی» را قید فرمایید.
پرسش: ضامن وام یکی از دوستانم در بانک شدم. او وام را تصفیه کرده، اما بانک چک ضمانت مرا گم کرده است. تکلیف چیست؟
پاسخ: ابتدا باید به بانک مربوطه (بانک مربوط به حساب جاری شما) مراجعه کنید و تقاضای خود را در مورد عدم پرداخت وجه چک به علت مفقود شدن آن، در فرم های چاپی مخصوصی که در بانک موجود است، مکتوب کنید و به بانک تحویل دهید. پس از احراز هویت شما، بانک در صورت ارایه چک، وجه آن را به دارنده چک پرداخت نخواهد کرد. البته در صورت ارائه چک به بانک، گواهی عدم پرداخت با ذکر علت مفقودی چک صادر می شود. مطابق ماده 14 قانون صدور چک (اصلاحی 1372) صادرکننده چک یا ذی نفع یا قائم مقام قانونی آنها با تصریح به اینکه چک مفقود یا سرقت یا جعل شده یا از طریق کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا جرایم دیگری تحصیل شده است، میتواند کتبا دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد. بانک پس از احراز هویت دستور دهنده از پرداخت وجه آن خودداری خواهد کرد و در صورت ارائه چک، بانک گواهی عدم پرداخت را با ذکر علت اعلام شده صادر و تسلیم میکند. دارنده چک میتواند علیه کسی که دستور عدم پرداخت داده شکایت کند و هرگاه خلاف ادعایی که موجب عدم پرداخت شده ثابت شود، دستور دهنده علاوه بر مجازات مقرر در ماده ۷ این قانون، به پرداخت کلیه خسارات وارده به دارنده چک محکوم خواهد شد. در مرحله بعد باید به مرجع قضایی مراجعه کنید. مرجع صالح طبق رویه جاری، شورای حل اختلاف است. پس از اعلام مفقودی و تشکیل پرونده و انجام تشریفات، باید گواهی مفقودی چک مورد نظر را از شورای حل اختلاف دریافت کنید و ظرف مدت یک هفته به بانک ارائه دهید.
پرسش: شخصی خانه ای را ازطریق بنگاه، به شخص دیگری فروخته و به خریدار وکالت رسمی داده است تا اقدامات لازم را در مورد ثبت سند در دفاتر رسمی انجام دهد. با توجه به طولانی شدن امور مربوطه و فوت فروشنده، قبل از ثبت سند در دفاتر رسمی، اینک خریدار مدعی است که وکالت داده شده به علت فوت فروشنده باطل است و ورثه باید در یکی از دفاتر اسناد رسمی حضور یابند و خانه را به نام خریدار انتقال دهند. خواهشمند است درمورد صحت یا سقم ادعای خریدار و نیز مدت اعتبار وکالتنامه اطلاعاتی ارائه کنید.
پاسخ: بله، اگر موکل (فروشنده) فوت کند، وکالت بی اثر یا به تعبیر قانون مدنی، مرتفع می شود. مطابق مواد 678 و 682 قانون مدنی، فوت، جنون، حَجر و سفه وکیل و موکل (در اینجا خریدار و فروشنده) موجب از بین رفتن عقد وکالت می شود. حَجر و سَفَه، وضعیتی است که شخص در آن حالت از انجام امور مالی و حقوقی خود ناتوان است و ممنوع میشود؛ مثلاً شخص مجنون یا دچار آلزایمر شود. رویه معمول در معاملات املاک به این صورت است که طرفین، ابتدا قرارداد بیع (بیع نامه یا مبایعه نامه) را تنظیم می کنند. به محض تنظیم این قرارداد، خریدار، مالک ملک و فروشنده، مستحق دریافت بهای ملک میشوند و در صورت خودداری طرفین یا قائم مقام آنها از انجام تعهدات خود از جمله تحویل ملک یا تنظیم سند رسمی یا پرداخت بهای ملک، میتوان از طریق دادگاه متعهد را ملزم به ایفای موضوع تعهد کرد. بند یک ماده 362 قانون مدنی بیان میکند: «به مجرد وقوع بیع، مشتری مالک مبیع و بایع مالک ثمن میشود.» معمولاً ضمن قرارداد بیع یا به صورت جداگانه، فروشنده به خریدار به صورت بلاعزل وکالت میدهد که از طرف وی، سند رسمی به نام خود تنظیم کند.