راهنمای خرید محصولی که در سلامت غذایی خانوار تاثیری مهم دارد
تعداد بازدید : 142
چه قابلمه ای بخریم؟
نویسنده : محدثه انبیائی h.habibi@khorasannews.com
از آنجایی که اغلب، خانم ها به پخت و پز روزانه برای اهل منزل مشغولند این نگرانی در مورد غذایی که با عشق می پزند و با جان دل بر سر سفره خانواده می آورند، بیشتر است. نکات بسیار زیادی در تهیه غذای سالم وجود دارد که یکی از اساسی ترین آن ها انتخاب نوع قابلمه مناسب است.
چندین دهه پیش قابلمه های مسی و چدن (نه چدن های رایج در بازار امروز) در پخت و پز رواج بسیاری داشتند.
ظروف رویی(روحی) و لعابی هم با قیمت پایین تر و وزن سبک تر در کنار آن ها جای داشتند، بعد از آن استیل ها به علت ته گرفتن و سوختن غذا خیلی مورد توجه قرار نگرفتند. اما این تفلون ها بودند که با ورود خود به بازار توفانی به پا کردند.
مزایای بسیار آن از جمله نچسب بودن، سبک بودن، شستشوی آسان، صرفه جویی در مصرف روغن و تنوع در طرح و رنگ باعث شد تا ظروف مسی مورد بی مهری واقع شده و اکثرا راهی انباری ها شوند و درِ آشپزخانه ها به سوی ظروف تفلون گشوده شد.
چندین سال تفلون ها عرصه بازار را درنوردیدند تا اینکه در سال های اخیر نظرهای بسیاری مبنی بر سرطان زا بودن، تفلون ها را کم کم مهجور کرده و رقیبان جدیدی برای او پیدا شد.
قابلمه های تفلون
باید دانست ظروف تفلون به خودی خود خطرناک نیستند، بلکه دارای روحیه لطیفی هستند که باید رفتاری متناسب با این روحیه با آنها داشت در غیر این صورت خش و زخمی بر دل می گیرند که می تواند سلامت خانواده را به خطر اندازد!
هنگام خرید قابلمه تفلون نوع بسیار با کیفیت آن را انتخاب کنید اگر از محصولات ایرانی خریداری می کنید حتما انواعی را بخرید که دارای نشان استاندارد باشد.
انواع خارجی را هم حتی المقدور از نمایندگی ها بخرید در غیر این صورت از فروشگاه های معتبر خریداری کنید و دفترچه و گارانتی آن را تحویل بگیرید. تفلون های با کیفیت وقتی درست مورد استفاده قرار بگیرند خطری برای سلامت ندارند.
نکاتی در مورد نگهداری صحیح ظروف تفلون:
_تفلون ها را بدون آب یا روغن بر روی حرارت قرار ندهید.
_ در هنگام شستشو از ابری نرم استفاده کنید و از به کارگیری اسکاچ های زبر و سیم ظرفشویی بپرهیزید.
_هنگام خرید نیز دقت به خرج دهید تا ظروف عاری از هر گونه خط و خشی باشند.
_حتما از قاشق های چوبی و یا تفلون برای هم زدن غذا استفاده کنید. استفاده از قاشق های فلزی و یا ابزار نوک تیز باعث ایجاد خش بر روی ظرف شده و به آزاد شدن مواد سمیِ اجزای تشکیل دهنده قابلمه منجر می شود.
توصیه می شود در صورت خش برداشتن لایه تفلونی دیگر از آن ها استفاده نکنید، زیرا خطر ابتلا به سرطان و دیگر بیماری ها را افزایش می دهند.( در مورد سلامت بازسازی تفلون ها توسط کارگاه ها و مغازه هایی در سطح شهرها اختلاف نظر وجود دارد.)
قابلمه های پیرکس (شیشه ای نسوز)
این نوع قابلمه ها بهترین نوع ظروف در بحث سلامتی هستند زیرا امکان ورود املاح به غذا در این نوع ظروف وجود ندارد اما بیشتر مناسب پخت غذا در فر و مایکروفر و روی اجاق های برقی می باشند. با این وجود برای استفاده بر روی اجاق های گازی، به شرط مرغوب بودن ظرف پیرکس و زمان کوتاه پخت با حرارت ملایم و جهت پخت غذاهای آب دار قابل استفاده هستند.
قابلمه های استیل
ظروف استیل جزو ظروف سالم در پخت و پز محسوب می شوند زیرا مانند ظروف پیرکس کمترین تاثیر و ترکیب را با مواد غذایی دارند، همچنین هنگام استفاده از آن ها نیازی به مراقبت برای برخورد قاشق های فلزی با ظرف نیست در عین حال تا همین چند وقت قبل خیلی مورد استقبال کدبانوها واقع نمی شدند زیرا حرارت به صورت متمرکز منتقل می شد و سوختگی و ته گرفتن غذا را به دنبال داشت اما چند وقتی است که این ظروف به صورت چند لایه در بازار عرضه می شوند. لایه آلومینیوم، مسی یا چدن کمک می کند تا حرارت به همه قسمت های کف ظرف به طور یکنواخت منتقل شود و کمتر ته گرفتگی و سوختگی غذا رخ دهد.
در شستشوی قابلمه های استیل برای عمر بهتر از سیم ظرفشویی استفاده نکنید و لکه های روی استیل را با مخلوطی از آب و سرکه تمیز کنید.
قابلمه های چدن
اولین رقیب تفلون ها که در ابتدا با هیبتی سیاه رنگ پا به بازار گذاشتند چدن ها بودند.
چدن های مرغوب و خالص از جنس آهن و کربن هستند و وزن سنگینی دارند این نوع قابلمه ها از قدیم به همراه ظروف مسی مورد استفاده قرار می گرفتند. اما اغلب قابلمه های موجود در بازار از جنس آلومینیوم هستند که پوششی شبیه به تفلون ها دارند. بنابراین در حفظ و نگهداری آنان با تفلون تفاوت آشکاری وجود ندارد، به خصوص که بعد از ایجاد خش در این ظروف مانند قابلمه های تفلون امکان ورود آلومینیوم به غذا و عوارض آن از جمله بروز آلزایمر و ... وجود دارد. این قابلمه ها از نظر وزنی سبک هستند.
قابلمه های رویی و آلومینیومی
هر دونوع این قابلمه ها امکان ورود اجزای سازنده خود را به غذا دارند بنابراین نباید به طور مداوم از آنها استفاده کرد. به ویژه استفاده طولانی مدت از ظروف آلومینیومی که امروزه اغلب آنها را با رویی اشتباه گرفته و می خریم منجر به بروز بیماری هایی چون پوکی استخوان و آلزایمر می شود همچنین این ظروف به مواد غذایی اسیدی چون آبلیمو، آبغوره،سس گوجه فرنگی و ... واکنش نشان می دهند و از پخت این گونه مواد در این قابلمه ها باید پرهیز کرد.
قابلمه های سرامیکی
این قابلمه ها بعد از چدن ها در اشکال و رنگ های متنوع به بازار آمدند. غالبا پوشش درونی آن ها سفید رنگ است. آقای اسدی فروشنده لوازم خانگی می گوید قابلمه های سرامیکی از لحاظ خط افتادن و ساییدگی نسبت به تفلون ها قوی تر هستند اما خاصیت نچسب بودن خود را پس از مدتی از دست می دهند.
قابلمه های گرانیتی
در بازار لوازم خانگی هر چه گشتیم این قابلمه های گرانیتی بودند که در همه فروشگاه ها خود را به رخ می کشیدند، تفلون ها و سرامیک ها در گوشه ای از مغازه ها و به تعداد کمتری وجود داشتند. فروشندگان با آب و تاب بسیار از مزایای آنان می گفتند. یک فروشنده به ما گفت قابلمه های گرانیتی مخلوطی از قابلمه های تفلون و سرامیکی هستند و خاصیت نچسب بودن تفلون و ضد سایش بودن ظروف سرامیکی را یک جا با خود دارند. قابلمه های گرانیتی قیمتی به نسبت گرانتر از ظروف تفلون و سرامیکی داشتند. از نظر ظاهری نیز مخلوطی از آن دو با وجود نقطه هایی بسیار بر روی خود بودند.
قابلمه های مسی
امروزه با وجود نظراتی نگران کننده در مورد سایر انواع قابلمه ها، ظروف مسی از پستوها بیرون کشیده شده و به آشپزخانه ها برگشته اند. اینک در جهیزیه نوعروسان نیز ظروف و قابلمه های مسی مشاهده می شود. این ظروف با وجود قیمت بالا کم کم به محبوبیت از دست رفته خود بازمی گردند.
پوشش داخلی ظروف مسی با قلع پوشانده می شود تا از واکنش مس با مواد غذایی جلوگیری شود. آقای علیزاده که مسگر است، می گوید: در صورت استفاده کردن چاقو یا وسایل نوک تیز بر روی کف قابلمه یا دیواره ها اگر قرمزی مس نمایان گردد باید حتما مس را قلع اندود کرد. ایشان همچنین متذکر می شوند در صورت نگهداری درست از ظروف مسی که شامل شستشوی درست، به کار نبردن ابزار تیز در آن و نسوزاندن غذا بر اساس حواس پرتی است، سفید کردن و قلع اندود کردن به تعویق می افتد. برای شستشوی مس و پاک کردن لکه می توان از مخلوط نمک و آبلیمو یا سرکه استفاده کرد.