حقوق شهروندی
تعداد بازدید : 54
حقوق مصرف کننده در خریدهای اینترنتی
نویسنده : جواد نوائیان رودسری info@khorasannews.com
این روزها، با توسعه شبکههای اجتماعی و عمومی شدن استفاده از فضای مجازی، بازار فعالیت فروشگاههای اینترنتی داغ است. اما بد نیست بدانید که خرید از این فروشگاهها، خالی از دردسر نیست و با وجود مزایای انکارناپذیر آن ها، گاه دردسرها و مشکلات عدیدهای برای خریداران به وجود میآید که فرد را از خرید اینترنتیاش، پشیمان میکند! صرف نظر از مسئله مجاز یا غیرمجاز بودن فروشگاههای اینترنتی، کیفیت و چگونگی عرضه محصولات و همچنین، حقوق خریدار و حق وی برای دریافت محصول مد نظر در قبال پرداخت هزینه، موضوع بسیار مهمی است که این روزها، به شدت محل بحث و نیازمند به رسیدگی و سیاستگذاری است. با این حال، مشکلات خریدهای اینترنتی به این مسائل هم محدود نمیشود. دوستی تعریف میکرد که یکبار در میانه انجام عملیات مربوط به خرید، منصرف شده، اما به دلیل پرداخت وجه، دیگر قادر به منتفی کردن خرید نبوده است. دوست دیگری نقل میکرد که پس از خرید کالا و تعیین تعداد آن، متوجه شده است که در محاسبه تعداد، اشتباه کرده و بیش از نیازش سفارش داده است؛ اما به دلیل اتمام مراحل سفارش محصول، دیگر قادر به تصحیح تقاضا نبوده و به ناچار، خسارت ناشی از این خرید اشتباه را متحمل شده است! از این قبیل اتفاقات، برای بسیاری از خوانندگان این مطلب، رخ داده است یا رخ خواهد داد. بنابراین بد نیست نگاهی به قواعد و مقررات حقوقی درباره خریدهای اینترنتی بیندازیم و از کم و کیف چنین معاملههایی اطلاع پیدا کنیم و با حقوق خریداران محصولات اینترنتی، آشنا شویم.
خرید اشتباه در تجارت الکترونیکی چه حکمی دارد؟
در قراردادهای الکترونیکی، اشتباه و خطا به دو صورت رخ میدهد: 1- خریدار، کالا را اشتباه انتخاب میکند یا یک وسیله را بیش از تعداد مد نظر سفارش میدهد. 2- خریدار قبل از پایان مراحل خرید، پشیمان میشود، اما به اشتباه، در مرحله نهایی به جای گزینه لغو، روی تاییدکلیک میکند.به گزارش خبرگزاری میزان، گستردگی مباحث حقوقی و پیچیدگیهای موضوعات متنوع آن، ضرورت آموزش هرچه بیشتر در این زمینه را روشن میکند. بر همین مبنا، باید توجه کرد که در قوانین کشور، اشتباه اول را «وارد کردن اطلاعات غلط» و دومی را «خطای محض» در مسیر انعقاد قرارداد الکترونیکی مینامند؛ مواردی که باعث نمیشود یک قرارداد الکترونیکی فسخ شود. در این نوع خرید و فروش، وقتی با کلیک روی واژه «تایید»، خرید را تایید کردید، قرارداد خرید منعقد میشود و کار تمام است.
بعضی باید و نبایدها در خرید الکترونیکی
اشاره شد که وقتی گزینه تایید را هنگام خرید یا فروش الکترونیکی انتخاب کنید، قرارداد منعقد میشود و خرید تمام است، اما بد نیست این را نیز بدانید که قبل از خرید، فروشنده باید اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهد. این حق شماست که از این اطلاعات، آگاه باشید و در صورت ارائه نشدن آن ها، به طور صحیح و واضح، فروشنده پاسخگوست.
1-مشخصات فنی : شما به عنوان خریدار، باید از تمام اطلاعات فنی و ویژگی های کاربردی کالا یا خدماتی که می خواهید خریداری کنید، اطلاع داشته باشید. پیشنهاد میکنیم قبل از خرید اینترنتی از صحت اطلاعاتی که فروشنده به شما ارائه کرده است، مطمئن شوید. چنین رویکردی باعث میشود که بتوانید نیاز خود به خرید آن خدمت یا کالا را ارزیابی کنید.
2-آگاهی از هویت محصول: خریدار، علاوه بر نام و اطلاعات کلی محصول، باید اطلاعات دیگری، مانند هویت تأمین کننده، نام تجاری که تحت آن نام به فعالیت مشغول است و نشانی فروشنده را بداند. این اطلاعات در صورت بروز مشکل و نیاز به شکایت از فروشنده، به درد خریدار می خورد. گاه پیش می آید که در فضای مجازی، با سوءاستفاده از نام و مارک یک برند و تنها با ایجاد تغییر کوچکی در آن، محصولی غیر از آنچه گمان میکنید، به شما میفروشند.
بنابراین، بد نیست درباره ارتباط فروشنده با تولیدکننده محصول مد نظرتان تحقیق کنید و از معتبربودنِ فروشنده، مطمئن شوید.
3-آدرس و مشخصات پُستی فروشنده: داشتن آدرس فروشنده در دنیای مجازی، اهمیت زیادی دارد. این آدرس شامل پست الکترونیکی، شماره تلفن یا هر روشی میشود که مشتری در صورت نیاز، بتواند با فروشنده ارتباط برقرار کند. با توجه به افزایش فروشگاههای اینترنتی و بالا رفتن آمار تقلب در این عرصه، لازم است پیش از خرید محصول، ابتدا آدرس و شماره تلفنی را که در سایت فروشگاه ثبت شده است، بررسی کنید. این کار، زیاد سخت نیست، اما میتواند شما را از کیفیت محصول و احیاناً خدمات بعد از فروش آن، مطمئن کند.
4-اعلام هزینهها: فروشنده مجازی موظف است فهرست تمام هزینه هایی را که خریدار باید پرداخت کند، در اختیارش قرار دهد. خریدار باید از قیمت کالا یا خدمات، میزان مالیاتی که باید بپردازد، هزینه حمل و هزینه های تماس آگاه باشد. بنابراین، در صورتی که ابهامی در سایت فروشنده، در این زمینه مشاهده کردید، از مسئولان آن توضیح بخواهید. گاه بیدقتی در این زمینه، هزینههای سنگینی را به شما تحمیل خواهد کرد که ممکن است چند برابر ارزش کالای خریداری شده، باشد.
5- زمان و شرایط پیشنهاد: به هر حال، کالا پیشنهادی است که فروشنده در فضای مجازی به خریدار ارائه کرده است و خریدار باید بداند که این پیشنهاد، تا چه زمانی برقرار است و در ضمن، در چه شرایطی می تواند این کالا را به دست بیاورد. منظور از شرایط هم، ترتیب و نحوه پرداخت، شرایط تحویل و فسخ قرارداد، ارجاع در صورت خراب بودن کالا و ... است.
حق فسخ قرارداد، بدون جریمه
همان طور که اشاره شد، از حقوقی که در قانون تجارت الکترونیک برای مشتری، قبل از عقد قرارداد یا همان خرید کالا، در نظر گرفته شده، اطلاع از شرایط فسخ قرارداد است. در این باره، باید بدانید که طبق ماده 37، خریدار باید حداقل هفت روز کاری، وقت داشته باشد که از خرید خود منصرف شود و در صورت اعلام انصراف نیز، مجبور به پرداخت جریمه یا حتی بیان دلیل نیست. تنها هزینه ناشی از فسخ قرارداد برای مشتری، هزینه پس فرستادن کالاست. با این حال، کم نیست مواردی که خریدار از خریدی که کرده است، راضی نیست یا کالایی را که خریداری کرده، تحویل نگرفته است.
دو مرجع برای طرح شکایت
دو مرجع برای طرح شکایت در این زمینه وجود دارد؛ اول ،دادسرای ویژه جرایم رایانه ای که پای پلیس فتا را به میان میکشد و دوم، سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان. در صورت شکایت به سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان، این سازمان از شرکتی که در فضای مجازی فعالیت می کند، به دستگاه قضایی یا دیگر مراجع صلاحیت دار، شکایت میکند. به خاطر داشته باشید که سازمان حمایت، به سه روش میتواند از یک شرکت تجاری مجازی شکایت کند: 1- به تقاضای مصرف کننده متضرر، 2- به تقاضای یک یا چند مصرف کننده، در حالی که تعداد زیادی از مصرف کنندهها ضرر مشترکی را متحمل شده اند و 3- اقدام مستقل سازمان بدون تقاضای شاکی خصوصی.