طرح روستا- تعاون در راستای حمایت از تولید، اشتغال و استفاده بهینه از ظرفیت ها و توانایی های اجرایی بخش تعاون در روستاها اجرا می شود.
اجرای این طرح، نقش مؤثری در توسعه و توانمندسازی تعاونی های روستایی، رونق اقتصادی، مشارکت سازمان یافته و کارآفرینی اقتصادی روستاییان در قالب مشارکت گروهی دارد که اگر با موفقیت و با در نظر گرفتن تمام جوانب اجرا شود به طور حتم قفل های چندین و چند ساله تعاونی ها را که تاکنون نتوانسته اند به سهم 25 درصدی خود در اقتصاد برسند، خواهد شکست. هم اکنون تعاونی های روستایی در خراسان شمالی با مشکلات مختلف و متعددی رو به رو هستند و عملاً نقش چندانی را در توسعه روستایی ایفا نمی کنند. علاوه بر آن، وضعیت خاص این استان از نظر دارا بودن جمعیت روستایی ایجاب می کند تعاونی های روستایی نقش بیشتری را در توسعه برعهده بگیرند تا روستاها به عنوان کانون های تولید محصولات، حیات دوباره ای بیابند. طرح های فعال کردن تعاونی های راکد، همراه با آزمون و خطا بوده است اما جدیت در تداوم حمایت از تعاونی ها، نکته ای ضروری در این عرصه محسوب می شود.
یک کارشناس اقتصاد که اشتغال را از عمده عوامل مؤثر در اقتصاد می داند، در این باره می گوید: از آن جایی که طی سالیان اخیر، مهاجرت های روستایی روبه فزونی گذاشته و تا حدودی برخی از روستاها خالی از سکنه شده است، تقویت اقتصاد روستایی مستلزم ایجاد اشتغال پایدار در روستاهاست که با اجرای درست این گونه طرح ها، می توانیم به اهداف اقتصادی خود برسیم.
«رمضانی» با بیان این که تعاونی ها، خدماتی مانند بازاریابی، تحقیق، توسعه، نظارت، صادرات و دیگر اقدامات تخصصی مورد نیاز تولیدکنندگان را تأمین می کنند، می افزاید: از آن جایی که واحدهای تولیدی کوچک به تنهایی نمی توانند در صادرات موفق باشند، باید تعاونی ها در این زمینه به تولیدکنندگان کمک کنند زیرا توان صادراتی، قدرت چانه زنی را افزایش می دهد و با تخصصی کردن برخی از این واحدها چرخه تولید و در پی آن اقتصاد رونق می یابد.
وی با بیان این که تعاونی ها، رکن توسعه پایدار هستند و به توزیع عادلانه ثروت و فقرزدایی کمک می کنند، می افزاید: اگر بتوانیم تعاونی ها را فعال کنیم و امور را به مردم بسپاریم، علاوه بر اشتغال زایی، فساد نیز کاهش می یابد.وی معتقد است: براساس برنامه های توسعه، مقرر شده است تعاونی ها 25 درصد از سهم اقتصاد را به خود اختصاص دهند که تاکنون محقق نشده اما اگر طرح روستا-تعاون که یک طرح کلی است به درستی اجرا شود به طور حتم قفل نهاده شده بر تعاونی ها در سالیان گذشته شکسته خواهد شد.
وی اظهارمی دارد: در شرایط فعلی که منابع دولت محدود است، تنها راه عبور از مشکلات و تسریع در امور، اتکا به تعاونی هاست. وی می افزاید: بانوان روستاها ظرفیت ارزشمندی هستند که باید به آن ها توجه شود و با ایجاد تعاونی های زنان، برای پیشبرد اهداف باید از توانمندی های آن ها استفاده کنیم.
به گفته وی، با توجه به این که منابع طبیعی و روستا بستر اشتغال مولد است، مردم نیز باید از آن برخوردار شوند و در تصمیم گیری ها مداخله کنند.
وی با اشاره به این که از 24 بند اقتصاد مقاومتی، 8 بند مربوط به تعاون است، می افزاید: امیدواریم با اعتماد به تعاونگران و واگذاری امور به آن ها، از این ظرفیت به خوبی استفاده شود.
یک کارشناس و فعال در عرصه تعاونی نیز در این باره می گوید: اجرای این طرح در روستاهایی قابل اجراست که مشخصاتی همچون بیش از 50 خانوار ساکن، نرخ اشتغال معکوس، طرح هادی اجرا شده و مهاجر فرستی پایین و ضریب مشارکت پذیری بالا داشته باشد.
«عطایی» می افزاید: هدف از اجرای طرح روستا- تعاون، توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی روستاهاست و باید فعالیت های توسعه ای روستا، با عضویت ساکنان روستایی دنبال شود.
وی خاطرنشان می کند: بحث شناسایی و انتخاب روستاهای هدف و تهیه گزارش مزیت سنجی این روستاها در این استان در دستور کار قرار گرفته است.
معاون تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان شمالی در این باره می گوید: در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری مبنی بر اشتغال، تولید و پیاده سازی برنامه های اشتغال فراگیر، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای استفاده بهینه از ظرفیت ها و توانایی های اجرایی بخش تعاون در روستاها، توسعه و توانمندسازی تعاونی های روستایی، رونق اقتصادی، مشارکت سازمان یافته و کارآفرینی اقتصادی روستاییان، طرحی را به عنوان روستا- تعاون در کشور ابلاغ کرد.
«رحیمی» می افزاید: برای اجرای این طرح که از یک ماه قبل ابلاغ شده، با هدف راهبری و پیگیری فرایند اجرایی، کارگروهی در تهران با مشارکت دستگاه های اجرایی و حمایتی مربوطه و معاونت تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تشکیل شد.
وی با اشاره به 2 هدف کمی و کیفی این طرح نیز خاطرنشان می کند: شناسایی و بهره برداری از ظرفیت های موجود تعاونی ها در نواحی روستایی، جایگاه روستاها در اقتصاد ملی و ایجاد بستر لازم برای شکوفایی
و پیشرفت لازم از جمله اهداف کیفی و ایجاد و بهره برداری از هزار و 947 طرح تعاونی از جمله اهداف کمی این طرح است.
وی ادامه می دهد: قرار است با ایجاد این تعاونی ها 26 هزار و 218 شغل مولد روستایی ایجاد شود که میزان سهم هر استان براساس شاخص هایی چون تعداد دهستان ها و توانمندی های موجود در استان تعیین می شود. به گفته وی، براساس آمارهای اعلام شده سهم خراسان شمالی در مرحله اول 18 و در مرحله دوم 17 تعاونی در نظر گرفته شده است که روستاها را براساس شاخص های تعیین شده، شناسایی و در کارگروه اعلام می کنیم. وی با بیان این که شناسایی روستاها براساس شاخص ها در مرحله اول تا پایان سال است، می گوید:
جامعه هدف این طرح، شرکت هایی هستند که با استفاده از سرمایه، نیروی کار، مهارت و تخصص روستاییان تشکیل شده است که رونق اقتصادی و اجتماعی روستاها را در پی دارد.
وی هدف از این نوع تعاونی را توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی برمبنای بهره گیری از استعدادها و ظرفیت های موجود در روستاها ذکر و خاطرنشان می کند: موضوع فعالیت این تعاونی ها در زمینه تولید، تأمین نیاز مشاغل، عمران، خدمات روستایی و توسعه روستایی است که تسهیلاتی از محل اعتبارات ابلاغی در قانون بودجه امسال برای آن در نظر گرفته شده است.
«رحیمی» اظهار می کند: منابع مورد نیاز اجرای این طرح ها، تا زمان تشکیل و راه اندازی اولیه، توسط معاونت تعاون و با استفاده از دیگر اعتبارات استانی که از محل آموزشی و ترویجی است، پرداخت می شود.
وی تصریح می کند: در راستای اجرای این طرح و ارتقای جایگاه روستاها در اقتصاد ملی، 5 هزار روستا، ایجاد شده و توسعه 54 خوشه کسب و کار روستایی، ساخت 98 ناحیه صنعتی روستایی، ایجاد حداقل یک میلیون و 914 هزار فرصت شغلی و آموزش 100 هزار نفر از روستاییان و عشایر به عنوان پیشرو از اهداف این طرح است که این اهداف نیز راه رسیدن به سهم 25 درصدی سهم تعاون در اقتصاد کشور است.
به گفته وی، اگر در انتخاب روستاها و جامعه هدف دقت بیشتری داشته باشیم و افرادی که توانایی انجام کار را دارند انتخاب کنیم، اهداف مورد نظر عملی خواهد شد.
به گفته وی، یکی از راه های اصلی و سیاست های مهم برای تحقق اشتغال، ایجاد تعاونی هاست مشروط بر این که بتوانیم تعاونی را به معنای واقعی ایجاد کنیم.
مدیرکل دفتر تعاونی های تولیدی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این باره می گوید: برنامه های توسعه روستایی، جزئی از برنامه های توسعه هر کشور محسوب می شود که برای دگرگون سازی ساختار اجتماعی-اقتصادی جامعه روستایی اجرا می شود.
«محمدی» می افزاید: توسعه روستایی را می توان عاملی در بهبود شرایط زندگی به قشر کم درآمد ساکن روستاها و خودکفا کردن آن ها در روند توسعه کلان کشور دانست.
وی اظهار می کند: توسعه روستایی به نوین سازی جامعه روستایی می پردازد و آن را از انزوای سنتی خارج میکند، بنابراین هدف های توسعه روستایی در محدوده یک بخش خلاصه نمی شود، بلکه مواردی چون بهبود و بهره وری، افزایش اشتغال، تامین مسکن و بهداشت را دربر می گیرد.
وی ادامه می دهد: الگوی توسعه ای در مناطق روستایی که در طرح روستا- تعاون مد نظر قرار گرفته، الگوی توسعه ای متوازن با مزیت ها و ظرفیت های موجود در مناطق روستایی است.
به گفته وی، تعاونی ها همکاری و مشارکت در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورهای در حال توسعه را تداوم بخشیده اند و برای میلیون ها نفر شرایط کار و زندگی را فراهم کرده اند و همزمان به ایجاد زیرساخت های ضروری و ارائه خدماتی که دولت به تنهایی قادر به تأسیس آن ها نبوده و نیست، همت گماشته اند.
وی اضافه می کند: از آن جا که در جوامع روستایی تمام کارها به صورت جمعی انجام می شود، این وزارتخانه تلاش می کند از طریق آموزش و ترویج فعالیت های تعاونی در روستاهای کشور، شکل قانونی به فعالیت روستاییان بدهد و تعاونی ها را در گرایش های مختلف گسترش دهد.
وی همچنین به توسعه یافتگی فرهنگ همکاری و یاری رسانی در روستاها اشاره می کند و می گوید: زمینه ایجاد همکاری های اقتصادی و اجتماعی در قالب تعاونی در روستا، یکی از نقاط قوت توسعه تعاون در بین روستاییان است که اقدامات سازمان یافته برای شکل دهی اجرای طرح های اقتصادی، با مشارکت روستاییان نتیجه بخش بوده و اکنون اثربخشی آن را در تواناسازی جامعه روستایی شاهدیم.
«محمدی» می گوید: براساس بررسی های انجام شده در اجرای طرح روستا- تعاون، هر تعاونی روستایی به طور متوسط قادر به ایجاد 13 تا 14 شغل خواهد بود که با توجه به ظرفیت هر استان، این طرح همه ساله در دو مرحله اجرا می شود.
معاون تعاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز با بیان این که محصولات و تولیدات روستا، نهاده ها و مواد اولیه صنایع و تولیدات کارخانه ها را تامین می کند، می گوید: بر این اساس، ظرفیت های تولید و سرمایه گذاری در روستاها از مهم ترین کارکردهای حوزه تعاون در روستاها به شمار می آید که در این طرح سعی شده واحدهای اقتصادی خرد در روستاها ایجاد شود که به طور حتم منجر به تولید و خدمات در روستاها خواهد شد.
«حمید کلانتری» می افزاید: هدف طرح روستا- تعاون مقاومتی کردن اقتصاد روستاست، به نحوی که روستاییان بتوانند با بهره گیری از ظرفیت تولیدی روستا در حوزه صنایع پایه غذایی و کشاورزی، محصولاتی باکیفیت، دارای ارزش افزوده بالا و رقابت پذیر در بازارهای ملی و فراملی تولید کنند.
وی ادامه می دهد: بخش تعاون همواره براساس خرد جمعی و مسئولیت اجتماعی افراد و اعضای تعاونی شکل گرفته است و بر پایه فکر و ایده اعضای تعاونی تشکیل میشود. به گفته وی، اساس طرح روستا- تعاون استفاده از طرح های روستاییان بر پایه مزایا و منابع خدادادی روستاست که وظیفه اداره های کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان ها، سامان دهی و جهت دهی صحیح و قانونمند افکار و طرح های روستاییان و دستیابی به نتیجه و اثربخشی لازم در اجرای طرح هاست.
وی با بیان این که هسته های خلاق و محرک هر روستا، جوانان و دانش آموختگان روستایی هستند، تأکید میکند: نقش این افراد به عنوان پیشرو و تسهیل گر در طرح روستا- تعاون بسیار مؤثر و پررنگ دیده شده، به گونه ای که هر طرحی در روستا قرار است راه اندازی شود، باید براساس مزیت نسبی منطقه و در راستای آمایش سرزمینی آن روستا انجام شود.
مهم ترین نکات پرونده
* اگر بتوانیم تعاونی ها را فعال کنیم و امور را به مردم بسپاریم، علاوه بر اشتغال زایی، فساد نیز کاهش می یابد.
* اجرای این طرح در روستاهایی قابل اجراست که مشخصاتی همچون بیش از 50 خانوار ساکن، نرخ اشتغال معکوس، طرح هادی اجرا شده و مهاجر فرستی پایین و ضریب مشارکت پذیری بالا داشته باشد
* قرار است با ایجاد این تعاونی ها 26 هزار و 218 شغل مولد روستایی ایجاد شود که میزان سهم هر استان براساس شاخص هایی چون تعداد دهستان ها و توانمندی های موجود در استان تعیین می شود
*بخش تعاون همواره براساس خرد جمعی و مسئولیت اجتماعی افراد و اعضای تعاونی شکل گرفته است و بر پایه فکر و ایده اعضای تعاونی تشکیل می شود