روزنه امید برای اقتصاد دیجیتال
در پی دستور رئیس جمهور به کارگروه اقتصاد دیجیتال مبنی بر احصای مشکلات فعالان این عرصه، وزارت ارتباطات با اعضای سازمان نظام صنفی رایانه ای جلسه ای برگزار کرد. ما نیز به سراغ فعالان اقتصاد دیجیتال حاضر در نشست با رئیس جمهور رفتیم و چالش ها را بررسی کردیم
غفوریان-چالش های امروز و فردای اقتصاد دیجیتال چیست؟ انتظارات فعالان در کسب و کار فضای مجازی از دولت و حکمرانی اقتصاد دیجیتال چه مواردی است؟ در پی طرح این انتظارات و چالش ها، شامگاه دوشنبه ۲۸ فروردین جمعی از فعالان حوزه کسب و کار دیجیتال با رئیس جمهور دیدار و دیدگاهها و دغدغههایشان در این حوزه را مطرح کردند. ما در این گزارش به سراغ تعدادی از حاضران در این دیدار و فعالان حوزه اقتصاد دیجیتال رفتیم تا در فضایی صریحتر حرف هایشان را بشنویم.
رئیس جمهور: عقبماندگی در اقتصاد دیجیتال غیرقابل جبران است
رئیس جمهور هم البته در این دیدار به نکات قابل تاملی اشاره کرد:
زمینهسازی برای حضور بیشتر بخش خصوصی در کسب و کارهای مجازی از وظایف دولت است.
همه مسئولان و بخشهای دولتی موظف به تسهیل فضای کسب و کار در اقتصاد دیجیتال و رفع موانع در این حوزه هستند.
تعدد مراجع و اطاله فرایند صدور مجوز به عنوان یکی از مهمترین موانع این عرصه است. دستگاههای تنظیمگر باید به نحوی فعالیتشان را تنظیم کنند که موجب اخلال در کسب و کار نشود.
دستور رئیس جمهور چه بود؟
رئیس جمهور در این دیدار با یادآوری دستور صریح خود به دستگاههای دولتی درباره این که بدون نظر و مشورت فعالان بخش خصوصی نباید درباره مسائل آن حوزه تصمیمگیری کنند، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی را مکلف کرد نظام مسائل مربوط به حوزه اقتصاد دیجیتال و کسب و کارهای مجازی را احصا و مشکلات را با هماندیشی و همکاری خود فعالان این حوزه برطرف کنند.
اقدام وزیر ارتباطات پس از دستور رئیسی
در پی این دستور، وزیر ارتباطات صبح سهشنبه در دیدار با تعدادی از اعضای شورای مرکزی و روسای استان های سازمان نظام صنفی رایانهای کشور با اشاره به اختیارات کارگروه اقتصاد دیجیتال، از اعضای این سازمان خواست مشکلات و مسائل خود را جمع بندی و در کمیسیون های کارگروه اقتصاد دیجیتال مطرح و پیگیری کنند و از ظرفیت ایجاد شده در این کارگروه برای رفع موانع حوزه اقتصاد دیجیتال استفاده کنند.
اقتصاد دیجیتال در بلاتکلیفی و سردرگمی
در همین زمینه ما با افشین آشوری، رئیس کمیسیون رمز ارز و بلاکچین نصر و عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی استان زنجان همکلام و چالش های پیش روی اقتصاد دیجیتال را از وی جویا می شویم. آشوری با بیان یک مثال و تشبیه، می گوید: آیا در یک جاده نامناسب و پر از دستانداز، می توان با سرعت حرکت کرد؟ آیا در این جاده می توان به موقع و بدون از دست دادن زمان و فرصت و عمر و سرمایه به مقصد رسید؟ آشوری پس از بیان این تشبیه، میافزاید: حال این سوال مطرح است که آیا ما می خواهیم فضای کسب وکار دراقتصاد دیجیتال را که ظرفیت های بی نظیری درآن داریم، توسعه دهیم یا نه؟ پیش از محدودیت های سال 1401 در حوزه فضای مجازی و اینترنت، مسیر تا حدودی به شکل خوبی در حال طی شدن بود، اما با مشکلات به وجود آمده در سال قبل، این مسیر دچار چالش شد. البته برای ما هم مسائل مربوط به امنیت کشور مهم و دغدغه اول است اما هماکنون اغلب فعالان اقتصاد دیجیتال، با یک سردرگمی مواجهاند و چشم انداز روشنی از شرایط پیش رو و کسب و کارشان ندارند و راهکار این بلاتکلیفی هم این است که بخش های مرتبط در حاکمیت با کمک فعالان این حوزه ها دور هم بنشینند و برای این چالش و ابهام تدبیری بیندیشند.
آشوری این طور می گوید: ما فعالان اقتصاد دیجیتال در کشور مانده ایم و می مانیم چون این وطن پاره تن ماست؛ اما شما ببینید در همین همسایگی ما، دقیقا در همان بخش هایی که ما در کشور دچار مشکل هستیم، آن ها چه تسهیلاتی را فراهم کرده و می کنند. او به اطلاعیه روز دوشنبه گذشته امارات مبنی بر آغاز مجوزدهی به شرکتهای ارز دیجیتال اشاره و بیان می کند: کشورهای همسایه با فراهم کردن جذابیت ها و تسهیل امور در این حوزه ها، سرمایه های ما را جذب می کنند، آیا ما خودمان در کشور نمی خواهیم تدبیری برای تسهیل شرایط در داخل ایجاد کنیم؟ این جوان ها سرمایه های اصلی کشور هستند، کشور چقدر باید صبر کند تا دوباره ظرفیت های انسانی بسازد و به کار بگیرد. اگر ما شرایط را تسهیل نکنیم، شرکت ها نمی توانند نیروهایشان و اشتغال اقتصاد دیجیتال را پیش ببرند. آشوری به بخشی از مشکلات اشاره می کند و می گوید: محدودیت های اینترنت و فضای مجازی، بلاتکلیفی در مجوزدهی ها، مشکلات موجود در پرداختیارها و سیستم شاپرک و... باعث شده است انگیزه ها نیز برای فعالیت در این بخش کاهش یابد.
در بهشت توسعه این اقتصاد هستیم اما...
«محمد رضا آقایا» مدیرعامل سایت «با سلام» که در نشست دوشنبه با رئیس جمهور حضور داشت، به خراسان می گوید: ما هماکنون یکی از بهترین موقعیت ها و فرصت ها برای توسعه اقتصاد دیجیتال از جهت نیروی انسانی با دانش، بازار و شانس بین المللی شدن در این صنعت و اقتصاد را داریم.
«آقایا» با اشاره به چالش های این حوزه ادامه می دهد: در عین حال ما با چالش هایی مواجهایم که این ها، اساسا موارد حل نشدنی هم نیستند؛ بلکه صرفا با تمرکز بر آن توسط مسئولان به سادگی قابل رفع است:
یک: پس از یک دوره که هیجان در بخش استارتاپ ها زیاد بود، اکنون این انرژی فروکش کرده است و به نوعی هدفمان را در این حوزه گم کردیم و دچار روزمرگی هایی از قبیل فیلترینگ، زیرساخت و بعضا مسائل سیاسی شده ایم. حالا دولت باید بتواند در این شرایط، آینده و چشم انداز قابل اعتماد را ترسیم کند. ما امروز پلتفرم های با قابلیت ارائه سرویس به 600 میلیون کاربر را داریم که از نظر زیرساختی قابل توجه است. منتها دولت باید بتواند آن هیجان، انگیزه و انرژی را که کمرنگ شده است، دوباره به فعلیت برساند.
دو: اگر این انگیزه و انرژی ایجاد شود، بخش سرمایه گذاری هم مجدد فعال می شود. دولت از ناحیه خودش می تواند با تمرکز بر دارایی های پراکنده و غیرمولد و گسیل آن به سمت افزایش سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی، این سرمایه را به رقمی حدود 15-10میلیارد دلار برساند که این خودش می تواند اتفاقات بزرگ را رقم بزند.
«آقایا» تاکید می کند: معتقدم اگر این دو مورد عملیاتی شود، ادامه کار و توسعه و پیشرفت کار توسط نیروی انسانی موجود صورت می گیرد. «آقایا» پیشنهادی هم در این زمینه دارد: در بخش سرمایه گذاری های غیردولتی، نهادی همچون آستان قدس رضوی، می تواند به عنوان
مجموعه ای منتسب به عالم آلمحمد(ع) در حوزه فناوری های برتر و ناب در جهت کیفیت بخشی به زندگی مردم الگوسازی و سرمایه گذاری کند. برای نمونه در حوزه هایی همچون آلودگی هوا، سامانه های حمل ونقل، آب و... صندوقی را تشکیل دهد و از دیگر عتبات هم مشارکت بجوید؛ طبیعتا در این زمینه می توان از ظرفیت توسعه وقف های جدید هم بهره برد.
از قوانین دست وپاگیر تا ضرورت هدف گذاری های بلند مدت
مهدی انجیدنی، مدیرعامل پیامرسان «گپ» هم از دیگر حاضران جلسه با رئیس جمهور بود. با او همکلام می شویم و آسیب شناسی وضعیت اقتصاد دیجیتال را با او بررسی می کنیم. انجیدنی می گوید: اقتصاد دیجیتال حوزه متنوع و گسترده ای دارد که با مسائل و نیازهایی همچون ضرورت تدوین قوانین شفاف، مقرراتزدایی از قوانین قدیمی و غیرکاربردی، لزوم چاره اندیشی برای مشکل مجوزهای متعدد و فراوان دست وپاگیر، موضوعات زیرساختی در حوزه نرم افزار و سخت افزار روبهروست. او در توضیح بخش سخت افزار ونرم افزار می گوید:مادر حوزه نرم افزار رشد خوبی داشته ایم اما در حوزه سخت افزار هنوز کارهای مهمی داریم که بتوانیم به آینده اقتصاد دیجیتال امیدوار باشیم. برای مثال اگر ما بخواهیم به آینده شکوفای این صنعت بیندیشیم، آیا نباید در حوزه سخت افزار کامپیوتر مستقل باشیم؟
مسیر اقتصاد دیجیتال نیازهای کوتاه مدت ، میان مدت و بلندمدت دارد که معتقدم در همه این موارد باید به صورت موازی حرکت کرد. همانطور که نیاز است اکنون، مقررات دست و پاگیر حذف شود، لازم است به مسائل بلندمدت همچون تولید سخت افزار مثل پردازشگر، سرور و... هم توجه کرد چرا که اگرامروز به آن ها نیندیشیم، می توانند آثار مخربی را در دراز مدت بر جای بگذارند.