طاهری،ادیب- در این قسمت از سلسله گزارش های مردم سالاری دینی در ایستگاه پارلمان به ایستگاه دوم مجلس می رسیم. در این قسمت امام توصیه های صریح و مهمی را به مردم در خصوص انتخابات مطرح می کنند. آیت ا... خامنه ای نیز در آستانه این انتخابات به شبهه ای در خصوص نحوه شناخت نامزد های اصلح پاسخ می دهند.
توصیه های امام در آستانه انتخابات دومین دوره مجلس
با نزدیک تر شدن به ایام برگزاری انتخابات دومین دوره مجلس شورای اسلامی فعالیت گروه های سیاسی مختلف برای تصاحب کرسی های مجلس پررنگ تر می شود. امام خمینی 13مهرماه سال 62 در دیدار با علما و روحانیون شهرستان ها نسبت به بروز دودستگی در جریان انتخابات پیش رو هشدار می دهد: «هیچ خطی جز خط اسلام در ایران نیست و همه با هم در یک خط هستند... چند وقت دیگر هم انتخابات شروع می شود. از قراری که من شنیدم به طور حاد دارند اشخاص عمل می کنند. اشخاصی هستند که به جمهوری اسلامی هیچ اعتقاد ندارند، لکن برای خاطر شکستن جمهوری اسلامی در تبلیغات انتخاباتی می خواهند شرکت کنند، نه از باب این که می خواهند وکیل بشوند، از باب این که می خواهند شکست بدهند جمهوری اسلامی را. اشخاصی هستند که به وسوسه، اشخاص مؤمن را وادار می کنند که به طور حاد دخالت بکنند در این امور. ممکن است که اگر اشخاص هوشمند تنبّه ندهند و بیدار نشوند، این انتخابات موجب این بشود که دودستگی های زیادی ایجاد بشود و این همان مسئله مشروطه است... . مسئله این نشود که یک دسته برای خاطر این که یک کاندیدایی دارند، دیگران را بکوبند، آن دسته هم برای همین کاندیدای خودشان، این را بکوبند. » اغلب توصیه های امام در دیدار های پایانی سال 62 رنگ و بوی انتخاباتی دارد: «دوره اول در مشروطه بد نبود و شاید هم خوب بود، ولی بعد ها کم کم رسید به جایی که خودشان افرادی را انتخاب میکردند. پس ما باید سعی کنیم مرتبه دوم بهتر از اول باشد، مردم بهتر شرکت کنند، مردم در صحنه حاضر باشند و تحت تأثیر کسی واقع نشوند. مردم با علما و اشخاص مورد اعتمادشان مشورت کنند، بعد به هر کس که خواستند رأی دهند... . آن روزی را که آمریکا از ما تعریف کند باید عزا گرفت. آن روز که کارتر و ریگان از ما تعریف کنند معلوم میشود در ما اشکالی پیدا شده است، آن ها باید فحش دهند و ما هم باید محکم کارمان را انجام دهیم. شورای نگهبان بدون ملاحظه از هیچ کس فقط و فقط خدا را در نظر بگیرند. »
انتخابات در انحصار هیچکس نیست
امام همچنین در دیدار دهم اسفندماه با گروهی از کارکنان و مدیران بخش های مختلف صداوسیما تصریح می کنند: «انتخابات در انحصار هیچ کس نیست نه در انحصار روحانیون است، نه در انحصار احزاب است، نه در انحصار گروه هاست. انتخابات مال همه مردم است... . از قراری که من شنیده ام در دانشگاه بعضی از اشخاص رفته اند گفته اند که دخالت در انتخابات، دخالت در سیاست است و این حق مجتهدین است. تا حالا می گفتند که مجتهدین در سیاست نباید دخالت بکنند، این منافی با حق مجتهدین است، آنجا شکست خورده اند حالا عکسش را دارند می گویند... . این که می گویند انتخابات از امور سیاسی است و امور سیاسی هم حق مجتهدین است هر دویش غلط است. انتخابات سرنوشت یک ملت را داردتعیین می کند... . این یک توطئه ای است که می خواهند همانطوری که در صد ها سال توطئه شان این بود که باید روحانیون و مذهب از سیاست جدا باشد و استفاده های زیاد کردند و ما ضرر های زیاد از این بردیم، الان هم گرفتار ضرر های او هستیم. حالا دیدند آن شکست خورد، یک نقشه دیگر کشیدند... این شیطنت را خنثی کنید و فعال وارد بشوید در انتخابات می خواهید خودتان افرادی را تعیین کنید و انتخاب کنید، می خواهید ببینید هر قشری که می پسندید حرف های آنها را و کاندیدای آن ها را. شما هم با آن ها باشید. »
معیار های جدید مجلس برای احراز صلاحیت داوطلبان
با اتمام زمان ثبت نام داوطلبان انتخابات مجلس در چهارم فروردین 1363، شمار ثبت نام کنندگان به 1548نفر می رسد که از این تعداد 243نفر برای کسب کرسی های تهران نامزد شده اند. به واسطه نظارت شورای نگهبان انتخابات در این دوره با دوره اول انتخابات مجلس شورای اسلامی تفاوت هایی دارد و براساس قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب سال1362، اعتقاد و التزام عملی به اسلام و نظام جمهوری اسلامی و ابراز وفاداری به قانون اساسی از جمله شروط اساسی انتخابات مجلس است. به همین دلیل گروه های مختلفی دم از تحریم انتخابات می زنند. به این ترتیب دومین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی صحنه رقابت بین نیرو های وفادار به انقلاب است.
اختلاف دیدگاه وزارت کشور و شورای نگهبان
در انتخابات دومین دوره مجلس شورای اسلامی، شورای نگهبان در مرحله رسیدگی به صلاحیت نامزد ها دامنه نظارت خود را افزون بر رسیدگی به شکایت ردصلاحیت شده ها، به بررسی صلاحیت تأیید صلاحیت شدگان در هیئت اجرایی نیز گسترش می دهد. این موضوع با اعتراض وزارت کشور مواجه می شود. آیت ا... امامی کاشانی، رئیس هیئت مرکزی نظارت شورای نگهبان، در پاسخ به نامه های اعتراضی وزارت کشور می نویسد: در ماده 3 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب 9اسفند 62 که جایگزین مصوبه 17بهمن 58شورای انقلاب است تصریح شده است: نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی برعهده شورای نگهبان است، این نظارت عام و در تمام مراحل و کلیه امور مربوط به انتخابات جاری است.
آغاز فصل تبلیغات انتخابات
براساس آمار های منتشره در این دوره از انتخابات در هیئت های اجرایی و هیئت های انتخابات صلاحیت 1275نفر از 1584نفر ثبت نام کننده تأیید می شود. پس از تأیید صلاحیت نهایی داوطلبان از سوی شورای نگهبان، فصل تبلیغات انتخاباتی آغاز می شود. مردم نیز در مصاحبه های خود بر معیار هایی چون انقلابی بودن، لیبرال نبودن، مردمی بودن، اقتصاددان بودن، متقی بودن و... تأکید می کنند.
در این دوره از انتخابات شاهد بیشترین اشتراکات در دو لیست حزب جمهوری اسلامی و جامعه روحانیت مبارز هستیم. در رقابت های انتخاباتی مجلس دوم شورای اسلامی دفتر تحکیم وحدت، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و انجمن اسلامی معلمان نیز وارد عرصه شده و می کوشند فضای رقابتی بیافرینند.17فروردین سال 63، حجت الاسلام ناطق نوری، وزیر کشور در سخنرانی پیش از خطبه های نمازجمعه تهران به مردم توصیه می کند: اگر می خواهید تبلیغ کنید، خوبی کاندیدا های خود را بگویید اما بد دیگران را نگویید. آیت ا... مهدوی کنی، عضو شورای نگهبان نیز در خطبه های نمازجمعه تهران می گوید: «اگر امام فرمودند انتخاب اصلح این اصلح اینجا صیغه تفضیل است واقعاً. مسلمان ها که افراد بد را انتخاب نخواهند کرد، هیچ وقت در یک محیط اسلامی مردم بروند دنبال یک نماینده غیرصالحی، ولی بحث این است که آن ها که صالح ترند و بهترند. همانطور که امام فرمودند ما در زندگی در برابر دشمنانی قرار گرفته ایم که از هر جهت با ما دشمنی می کنند، بنابراین ما نمی توانیم برای مقابله با آن ها و اداره این مملکت افراد بهتر را رها کنیم و افراد خوب را بگیریم. مردم خودشان بیایند به دنبال تشخیص. »
زن ها در میدان انتخابات نیز حاضر باشند
امام خمینی 19فروردین، در دیدار با گروهی از بانوان اعضای مکتب های اسلامی قم، بر ضرورت حضور بانوان در انتخابات تأکید و تصریح می کنند: «افتخاری که شما ایجاد کردید قابل تقدیر فراوان است و شما باید در همه صحنه ها و میدان ها آنقدری که اسلام اجازه داده وارد باشید. مثل انتخابات که امروز عملی است که باید انجام بگیرد و صحبت روز است در ایران، همانطوری که مرد ها فعالیت می کنند برای انتخابات، خانم ها هم باید فعالیت بکنند... بدانید که انتخابات از اموری است که در سرنوشت شما و در سرنوشت ما نقش مهم دارد. و بالاترین نقش است و این انتخابات است که همه امور کشور را چه در داخل و چه در خارج باید بگذارند. »
انتخاب نامزد اصلح، معرفی و انتخاب نامزد براساس آگاهی و تشخیص و همچنین توصیه اکید امام به تشکل ها و گروه ها مبنی بر این که هیچ حوزه ای برای حوزه دیگر نامزد معرفی نکند، سه توصیه مهم رهبر انقلاب در آستانه انتخابات مجلس دوم است.
بازار داغ شایعات در آستانه انتخابات
یکی از شایعات داغ در این انتخابات که از سوی گروه های غیرهمسو با نظام مطرح می شود این است که چون امام خمینی گفته اند به افرادی رأی دهید که صلاحیت آن ها را می شناسید، پس افراد به اشخاصی که شخصاً می شناسند رأی بدهند. آیت ا... خامنه ای در پاسخ به این شبهه در نمازجمعه تهران می گویند: «بعد از مقام رهبری هیچ نهادی در جمهوری اسلامی به اهمیت و حساسیت مجلس شورای اسلامی نیست... . بعضی ها در این یکی دو هفته اخیر که مردم دنبال تحقیق بودند سعی کردند از روحیه آگاهی طلبی مردم سوءاستفاده کنند برای ایجاد وسوسه در ذهن مردم. کم کم این فکر در بین بعضی ها داشت پیش می آمد که از این کاندیدا هایی که هستند در تهران، سی نفر باید بروند به مجلس، عده زیادی کاندیدا هستند و ما از بین این کاندیدا ها شاید 4نفر، 5نفر را بشناسیم. کمتر کسی است از مردم که بیش از این تعداد را خودش شخصاً شناخته باشد. لذا بود که گفتند به 4، 5 نفر رأی می دهیم! ضدانقلاب از این حرکت صحیح مردم این سوءاستفاده را می خواست بکند. آنچه لازم است تحقیق کردن و شناسایی از روی تحقیق است. اما این تحقیق می تواند با پرسیدن از افراد بصیر و امین باشد. از خبره بپرسید! یعنی انسانی که هم بصیر است، می شناسد، بیناست، می داند، هم امین است، دروغ به انسان نمی گوید. این چند روزه برخی از لیست های بی نام و نشان با امضا های جعلی و امضا های دروغی در میان مردم منتشر شده که البته هیچ اعتباری ندارد. امضا هایی که نمی شناسید، اسم های کلی، نمی دانم حزب ا... مرکز تهران ، حزب ا... شرق تهران، نمی دانم مسلمانان پیرو امام، از این قبیل امضا ها را مبنای اعتبار قرار ندهید. »
حجت الاسلام سید احمد خمینی نیز با تکذیب این شایعه به نقل از امام خمینی می گوید: اگر مردم نسبت به خود کاندیدا ها و یا صلاحیت آن ها شناختی ندارند، می توانند به کاندیدا هایی که افراد مورد اطمینان معرفی می کنند رأی بدهند. 26فروردین 1363، دومین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی برگزار می شود.
هشدار های امام و یاران انقلاب بر پیگیری اعتراضات انتخاباتی از طریق قانون
سم پاشی و تبلیغات رسانه های ضدانقلاب علیه انتخابات، موضوع خطبه های نماز جمعه این هفته تهران است. خطیب جمعه تهران می گوید: «همین که رادیو ها و رسانه های خارجی و آمریکایی ها و فرانسوی ها و منافقین و سایر جریان های منحرف مطرح می کنند که مردم در انتخابات شرکت کنند به همین دلیل مردم شرکت می کنند یعنی برای مردم این شده معیار تشخیص حق و باطل. »
هاشمی رفسنجانی: حالت جدالِ مخصوص زمان انتخابات، به زمان بعد از انتخابات ادامه پیدا نکند
هاشمی رفسنجانی در سخنانی که با تکبیر جمعیت همراه می شود ادامه می دهد: «ضرری که ممکن است از این آزادی و تبلیغات انتخاباتی و این دودستگی و تفرقه و شقاق بین نیرو های مسلمان بسیار زیاد است. در انتخابات گذشته طرف ما منافقین و لیبرال ها بودند و ما یکپارچه بودیم، با آن ها دعوا داشتیم و هنوز هم دعوا هست. اما این دفعه اکثراً اطراف قضیه نیرو های خط امام هستند. یعنی هم آنی که پیروز شده و هم آنی که شکست خورده نوعاً از یک تیپ هستند، حالا با یک سلیقه های مختلفی آمده اند، با هم مبارزه کنند که این مبارزه اشکالی هم ندارد. اگر بخواهد این حالت جدالِ مخصوص زمان انتخابات، به زمان بعد از انتخابات ادامه پیدا کند، یک خطر غیرقابل جبرانی پیش می آید. ما باید مثل پهلوان های قدیم که در زورخانه ها با هم جمع می شدند، باشیم! وقتی طرف زمین می خورد بازوی کشتی گیر پیروز را می بوسید و یا الله! مردانگی اش را از دست نمی داد. این حالت باید در بین ما باشد. البته یک مواردی هست که ممکن است تقلب شده باشد، ممکن است فردی اعتراض داشته باشد، ممکن است حرف های حسابی داشته باشد، مراجع قانونی داریم. شورای نگهبان را داریم دستگاه قضایی را داریم. بعداً برای اعتبارنامه ها مجلس شورای اسلامی را داریم. از مراجع قانونی باید تعقیب شود. »
هشدار امام خمینی درباره فضاسازی دشمن برای ایجاد دودستگی در کشور به بهانه انتخابات
ناطق نوری، وزیر کشور در مصاحبه مطبوعاتی درباره عدم شرکت نهضت آزادی در انتخابات می گوید: ما از این بابت متأسف نیستیم. تأسف ما از این است که بر خلاف ادعا هایی که دارند، از ملت و نظام جمهوری اسلامی جدا می شوند. شورای نگهبان در مرحله اعلام نتایج انتخابات، نتایج اعلام شده از سوی وزارت کشور درباره 13 حوزه انتخابیه را ابطال می کند. این اقدام موجب اعتراض وزارت کشور می شود. در نهم اردیبهشت ماه جمعی از مسئولان وزارت کشور به مناسبت عید مبعث با رهبر انقلاب دیدار می کنند. امام در این دیدار تأکید می کنند: شما گمان نکنید که خارجی ها و اذناب آن ها در این کشور کودتا میکنند، نمیکنند چون نمیتوانند در کشوری که همه اش مهیا برای شهادت است، وارد بشوند. لکن از داخل ما را میپوسانند. یکی از مواردی که الان انگشت آن ها در کار است و با جدیت دارند توطئه میکنند، این است که دو دستگی بیندازند بین اشخاصی که در انتخابات برده اند یا به اصطلاح باختند. قضیه برد و باخت نیست، قضیه خدمت است در این پست و آن پست. شما که می خواهید حق را ایجاد کنید و اسلام را به پیش ببرید چه در مجلس چه درمدرسه پیش ببرید یا محافل دیگر. نباید برایتان فرق کند. از همه ملت تقاضا می کنم که مبادا تحت تأثیر این عناصری که الان در کار هستند و می خواهند القای اختلاف بکنند تحت تأثیر این ها واقع بشوید. همه با هم برادر هستید و برادروار با هم باشید.
هرگونه ایراد و اعتراض درباره انتخابات فقط از راه های قانونی پیگیری شود
امام با هوشیاری راه هر گونه بهانه جویی برای قدرت طلبی و ایجاد اختلاف در میان مردم آن هم به بهانه تقلب را می بندد و تأکید می کند هرگونه ایراد و اعتراض فقط از راه های قانونی پیگیری شود. امام ادامه می دهد: «و اگر چنانچه در انتخابات اشتباهاتی شده و فرضاً تقلبی شده مواردی هست که رسیدگی می کند. شورای نگهبان هم هست که رسیدگی می کند، برخی صندوق ها را ابطال می کند یا اصل انتخابات را [ابطال می کند] این یک مسئله عادی است که در همه جا امر هست، امر مهمی هم نیست. »
اکبر هاشمی رفسنجانی؛ رأی اول تهران
با اعلام نتایج در چهارم اردیبهشت ماه 14 تن از داوطلبان در مرحله اول انتخابات به مجلس راه پیدا می کنند. به ترتیب آرا اکبر هاشمی رفسنجانی، مهدی کروبی، گوهر الشریعه دستغیب، محمد مهدی ربانی املشی، عباس شیبانی، عاطفه صدیقی، محمد مهدی کرمانی، جلال فارسی، فخرالدین حجازی، هادی غفاری، سیدمحمد دعایی، مهدی شاه آبادی، علی دری نجف آبادی و محسن مجتهد شبستری. نتایج شمارش آرا حاکی از این است که انتخابات در 93 حوزه انتخابیه به دور دوم کشیده شده است. اعلام می شود که مرحله دوم در 27 اردیبهشت برگزار می شود. اختلاف نظر بین شورای نگهبان و وزارت کشور منجر به صدور پیام مهم امام در 25 شهریور می شود.
امام خمینی: حضرات آقایان فقهای شورای نگهبان را با آشنایی و شناخت تعیین کردم
امام در این پیام تأکید می کنند: «افرادی که نظریه شورای محترم نگهبان در ابطال یا تأیید بعضی حوزه ها موافق میلشان نبوده است دست به شایعه افکنی زده و اعضای محترم شورای نگهبان ایدهم ا… تعالی را که حافظ مصالح اسلام و مسلمین هستند، تضعیف و یا خدای ناکرده توهین مینمایند و به پخش اعلامیه و خطابه در مطبوعات و محافل دست زدهاند غافل از آن که پیامد چنین اعمال و جوسازی ها آن هم در دوره دوم مجلس و نگذشتن سالی چند از انقلاب، چه خواهد بود. امید است چنین اعمال، بیتوجه به نتایج ناروا و اسفبار آن باشد. من به این آقایان هشدار میدهم که تضعیف و توهین به فقهای شورای نگهبان امری خطرناک برای کشور و اسلام است. حضرات آقایان فقهای شورای نگهبان را با آشنایی و شناخت تعیین کردم و احترام به آنان و حفظ مقامشان را لازم میدانم و امید آن دارم که این نحو امور تکرار نشود و به شورای نگهبان تذکر میدهم که در کار خود استوار باشید و با قاطعیت و دقت عمل فرمایید و به خدای متعال اتکال کنید. »
لطمه به مجلس؛ لطمه به جمهوری اسلامی
امام خمینی در همین روز بر اهمیت شرکت همگان در دومین دوره انتخابات تأکید می کنند: «یکی از امور مهمه ای که امروز همه ما به آن مبتلا هستیم و همه کشور [مبتلاست]، قضیه انتخابات است، از خارج چشم دوخته اند که این انتخابات درست نشود، اعلامیه ها و فلان که مردم شرکت نکنید! الحمدلله که شرکت کردند، اگر لطمه ای به مجلس وارد شود، به جمهوری اسلامی لطمه وارد شده است. اگر مجلس به خاطر این که پشتوانه اش همه ملت است، یک مجلس قوی باشد، این مجلس می تواند با دنیا که در مقابل ایران واقع شده است، کارهایش را به شایستگی عمل کند و این تابع این است که قوی باشد و قوت آن هم تابع این است که شما به آن رأی بدهید. »
اولویت های مجلس دوم از دید مردم
خبرنگار صداوسیما به میان مردم رفته است تا نظر آن ها را درباره دور دوم انتخابات جویا شود. یکی از مردم در پاسخ به این سوال که چه اتفاقی می افتد که انتخابات به دور دوم کشیده می شود، می گوید: «به این خاطر که کاندیدا ها نتوانسته اند اکثریت مطلق آرا را به دست بیاورند. » یکی دیگر از موضوعات روز اولویت کاری مجلس آینده است. عده زیادی از مردم در خصوص اولویت اول مجلس در دوره جدید معتقدند جنگ و دفاع مقدس باید مهمترین اولویت مجلس آینده باشد. سوال کنندگان همچنین اموری مانند کشاورزی، مسکن، شهرسازی هم رده های بعد است.
آیت ا… خامنه ای، رئیس جمهور هنگام شرکت در دور دوم انتخابات، می گوید: در کشور ما صحنه گردان حقیقی مردم اند، این انتخابات یک مانور عمومی برای اثبات این مدعاست. مجلس این دفعه در دومین دوره خود با مسائل بنیانی و اساسی رو به رو هست که باید برای این ها قوانین وضع کند.
افتتاح دومین دوره مجلس شورای اسلامی؛ 6 خرداد 63
انتخابات دور دوم مجلس 27 اردیبهشت 63 همزمان با میلاد حضرت مهدی(عج) آغاز می شود. بر اساس نتایج شمارش آرا در مرحله دوم انتخابات نمایندگان مردم تهران تکمیل می شوند. محمد علی هادی نجف آبادی، حسین کمالی، محمد یزدی، حسن روحانی، مرضیه دباغ، موسی زرگر، محمدباقر محی الدین انواری، ابراهیم اسرافیلیان، سیدرضا زواره ای، سیدمحمد اصغری، مریم زعفرانی بهروزی، محمد هاشم رهبری، سید حسین موسویانی، سعید امانی همدانی، عباس دوزدوزیان، اسدا... بادامچیان، سید کمال الدین یادآور نیک روش.6 خرداد 63 مجلس شورای اسلامی در دوره دوم افتتاح می شود. سرود وقت جمهوری اسلامی یکی از برنامه های روز اول مجلس در دوره جدید است؛
شُد جمهوری اسلامی به پا
که هم دین دهد هم دنیا به ما
از انقلاب ایران دگر
کاخ ستم گشته زیر و زبَر
تصویر آینده ی ما،
نقش مراد ماست
نیروی پاینده ی ما،
ایمان و اتحاد ماست
یاریگر ما دست خداست
ما را در این نبرد او رهنماست
در سایه ی قرآن جاودان
پاینده بادا ایران
آزادی چو گل ها در خاک ما
شکفته شد از خون پاک ما
ایران فرستد با این سرود
رزمندگان وطن را درود
آیین جمهوری ما
پشت و پناه ماست
سرود سلحشوری ما
آزادی و رفاه ماست
شام سیاه سختی گذشت
خورشید بخت ما تابنده گشت
در سایه ی قرآن جاودان
پاینده بادا ایران