پس لرزه های انتشار اسناد فساد مالی
استعفای نخست وزیر ایسلند، آغاز تحقیقات دولت ها و انکار های گسترده
انتشار بزرگترین افشاگری فساد مالی تاریخ، اولین قربانی خود را گرفت و نخست وزیر ایسلند که نام وی و همسرش به عنوان کسانی که اقدام به پولشویی و فرار مالیاتی از طریق شرکت پانامایی فونسکا کرده بودند منتشر شده عصر روز گذشته مجبور به استعفا شد. در این میان واکنش ها ی گسترده به انتشار این اسناد در کشور های دیگر جهان نیز همچنان ادامه دارد. حاضرین در لیست سیاه «اوراق پاناما» عمدتاً به انکار های گسترده پرداخته و دولت ها تحقیقات خود را برای مشخص شدن ابعاد «پولشویی ها» به تازگی آغاز کرده اند؛ در این میان، مخالفان برخی از چهره های سرشناس و سیاستمداران حاضر در اسناد افشا شده، فرصت را غنیمت شمرده و اتهام زنی های
گسترده ای را شروع کرده اند.
آغاز تحقیقات دولت ها
دادستان های مالی فرانسه از آغاز تحقیقات مقدماتی برای تقلب مالیاتی شدید در این کشور خبر داده اند. سخنگوی وزارت دارایی آلمان نیز روز دوشنبه اعلام کرد که برلین نیز بررسی ها را آغاز خواهد کرد. رویترز به نقل از یک منبع خبری گزارش داد که بافین (Bafin) که دیده بان بازار مالی آلمان است نیز بررسی موضوع را آغاز کرده و قرار است نتیجه بررسی های خود را در اختیار وزیر دارایی کشور قرار دهد. در همین حال استرالیا، اتریش، سوئد و هلند نیز از جمله کشور هایی هستند که در نخستین ساعات افشای اسناد پاناما اعلام کرده اند تحقیقات در این زمینه را آغاز کرده اند. هم اکنون فعالیت های انجام شده آن دسته از بانک هایی که بر اساس اسناد منتشرشده به مشتریان خود کمک کرده اند اموال خود را به پناهگاه های مالیاتی منتقل کنند تحت نظارت است.
در برزیل نیز که بنا به گزارش یک روزنامه محلی سیاستمداران هفت حزب این کشور، مشتریان موساک فونسکا بوده اند، اداره مالیات این کشور، اعلام کرده است که اطلاعات مرتبط با اجتناب از پرداخت مالیات از طریق افتتاح حساب های فراساحلی را بررسی می کند و در صورت تایید اطلاعات منتشر شده در اسناد پاناما، متخلفین به پرداخت جریمه ای تا 150 درصد ارزش دارایی های اعلام نشده خود محکوم خواهند شد. در آرژانتین نیز احزاب اپوزیسیون کشور خواستار توضیح مائوریسیو ماکری، رییس جمهور آرژانتین، شده اند. چرا که او پیش از این ریاست یک کمپانی تاسیس شده در باهاماس را برعهده داشته است. این کمپانی مربوط به فعالیت های اقتصادی پدر او می شده است.
البته ماکری در یک مصاحبه تلویزیونی کوتاه انجام هر گونه اقدام غیرقانونی را رد کرده و گفت که شرکت پدرش تماما قانونی بوده است.
نخست وزیر ایسلند، اولین قربانی
در ایسلند، واکنش های اجتماعی به انتشار فساد مالی سیگموندور گونلاگسون نخست وزیر این کشور که همسر او نیز در لیست سیاه پاناما حضور دارد، تظاهرات گسترده ای را به دنبال
داشت که البته با انکار آقای نخست وزیر رو به رو شد. تظاهرات کنندگان، استعفای نخست وزیر ایسلند را مطالبه می کردند و او نیز به گزارش یورو نیوز درخواست تظاهرات کنندگان را اجابت کرده و استعفای خود را از مقامش اعلام کرد.
انکار های گسترده جهانی
بخشی از کشور ها نیز، واکنش منفی به گزارش های منتشر شده از لیست اوراق پاناما نشان داده اند. سخنگوی ولادیمیر پوتین هدف از انتشار اسناد پاناما را تقویت «پوتین هراسی»در جهان خوانده است. به گزارش دویچه وله، پاکستان نیز انجام هرگونه عمل غیرقانونی توسط خانواده نواز شریف، نخست وزیر کشور را رد کرده است. همچنین، چین اقدام به ممانعت از گسترش اخبار مربوط به اوراق پاناما در شبکه های اجتماعی از طریق فیلتر کردن آن ها نمود. از سوی دیگر، پترو پروشنکو، رئیس جمهور اوکراین، پس از آن که قانون گذاران این کشور خواستار انجام تحقیقات در رابطه با فعالیت های او شدند، بر تعهد خود به شفافیت تاکید کرد.
او در صفحه توییتر خود نوشت که احتمالا نخستین مقام بلندرتبه این کشور است که به رویه اعلام دارایی و پرداخت مالیات
و مسائل تضاد منافع به صورت جدی عمل می کند.
افشای لیست پاناما، تبعات سیاسی جدی برای دیوید کامرون داشته که به گزارش بی بی سی، جرمی کوربین رهبر حزب کارگر روز سه شنبه به دنبال افشای ارتباط پدر نخست وزیر انگلیس با شرکت حقوقی پانامایی «موساک فونسکا» و داشتن یک صندوق سرمایه گذاری برون مرزی به منظور فرار مالیاتی، خواستار تحقیق در مورد وضعیت مالیاتی خانواده دیوید کامرون شد.
نبود سوال برانگیز اسامی آمریکایی ها در فهرست
به دنبال انتشار این اسناد، بسیاری از کشور ها از پیگیری موضوع خبر داده اند، اما آنچه در این اسناد مشکوک است و تاکنون سوال برانگیز باقی مانده است، عدم انتشار اخباری از حضور آمریکایی ها در این لیست بلند بالا است.
آنگونه که موساک گفته، قرار نیست زدو بند های اقتصادی سیاست مداران آمریکا را برملا کند. یورونیوز که با کارل دولان، از سازمان شفافیت بین المللی گفتگو می کرد، ضمن اشاره به عدم تعجب هیچ یک از سازمان های مبارزه با فساد از انتشار خبر فساد گسترده مالی، وجود پدیده «پولشویی» را در سطح بین المللی
همزمان با تحقق اصلاحات گسترده، همچنان پابرجاتوصیف کرد.
در گفتگوی یورونیوز، کارل دولان، علت عدم حضور آمریکا در لیست اوراق پاناما را، وجود ایالاتی در این کشور بیان کرد که مشمول مرموزترین قوانین مالی هستند؛ دولان در این خصوص افزود که در ایالات دلاور، نوادا و وایومینگ آمریکا این امکان میسر است تا به آسانی شرکت هایی به ثبت برسند که از طریق آن ها، به راحتی «پول های کثیف» را پنهان کرد؛ بنابراین دیگر به گذرگاه هایی نظیر موساک نیاز نیست. بنابراین، آنگونه که جرارد رایل رئیس کنسرسیوم بین المللی روزنامه نگاران تحقیقی (ICIJ) روز سه شنبه به خبرگزاری ایتارتاس گفت، عدم انتشار اسنادی از آمریکا و آمریکایی ها، به معنای نبود آن ها در لیست سیاه پانامایی نیست، بلکه تنها اکنون هیچ سند پانامایی علیه سیاستمداران آمریکایی منتشر نمی شود، ولی ممکن است در آینده نزدیک، شماری از اسامی آمریکایی ها، منتشر شود.